ΓΝΩΜΗ
Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΑΝΝΗΜΑΡΑ
‘’Τι σηματοδοτεί η νέα ευρωπαϊκή εμπορική στρατηγική για την ευρωπαϊκή/ ελληνική ναυτιλία.’’
Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική σηματοδοτεί την άσκηση μιας εξωστρεφούς, βιώσιμης και δυναμικής εμπορικής πολιτικής, που αποσκοπεί , μεταξύ άλλων, στην ισχυροποίηση της ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο, εξασφαλίζοντας τις ενωσιακές επιχειρήσεις από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και διασφαλίζοντας την επικράτηση ισότιμων όρων ανταγωνισμού και την ανεμπόδιστη πρόσβαση αυτών σε σημαντικές αγορές ανά τον κόσμο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με Ανακοίνωσή της, που δημοσιοποιήθηκε στις 18/2/2021, προτείνει την επανεξέταση της κοινής εμπορικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (ΕΕ), με σκοπό την προετοιμασία της ΕΕ ενόψει των προκλήσεων του 2030. H νέα εμπορική πολιτική, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί, τόσο για την ανάκαμψη μετά την επιδημία COVID-19, όσο και για τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς και για την οικοδόμηση μιας ανθεκτικότερης Ευρώπης στον κόσμο.
Σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η προς διαμόρφωση εμπορική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να αντανακλά, μεταξύ άλλων, την στόχευση για ” μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο”. Τούτο, διότι η ΕΕ αποτελεί τον κορυφαίο εμπορικό εταίρο για την Ασία, την Αφρική , τις ΗΠΑ, την Λατινική Αμερική, τα Δυτικά Βαλκάνια και τις γειτονικές της ΕΕ χώρες. Το 2019 η ΕΕ εξήγαγε αγαθά και υπηρεσίες αξίας άνω των 3,1 τρις EUR και εισήγαγε αγαθά και υπηρεσίες αξίας 2,8 τρις EUR.
Η Ανακοίνωση, λαμβάνοντας υπόψη την αποδυνάμωση της διεθνούς συνεργασίας και της πολυμερούς διακυβέρνησης που έχει οδηγήσει στην διατάραξη της λειτουργίας ή την παράκαμψη πολυμερών θεσμών, όπως του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) και στη δημιουργία εμπορικών εντάσεων και στην επιβολή περιορισμών και προστατευτικών μέτρων, προτείνει την άσκηση μιας εμπορικής πολιτικής, που με βάση την εξωστρέφεια, τη βιωσιμότητα και τον δυναμισμό, θα ενισχύσει τη θέση της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (ΕΕ) σε παγκόσμιο επίπεδο.Βασικοί στόχοι αυτής της πολιτικής είναι η υποστήριξη της μεταρρύθμισης του ΠΟΕ, η συμβολή στη διαμόρφωση παγκόσμιων κανόνων για την ομαλή λειτουργία ενός πολυμερούς, ανοικτού, βιώσιμου και δίκαιου εμπορικού συστήματος, η εμβάθυνση των σχέσεων της ΕΕ με σημαντικούς εμπορικούς της εταίρους και η αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων και η διεκδίκηση των συμφερόντων της με την ενίσχυση της εφαρμογής και της επιβολής των εμπορικών συμφωνιών.
Συνεπώς, η ΕΕ θα πρέπει, αξιοποιώντας τις διεθνείς ευκαιρίες και τον ανοικτό χαρακτήρα της οικονομίας της, να στηρίξει τη διεθνή συνεργασία, την πολυμέρεια και τη βασιζόμενη σε κανόνες διεθνή εμπορική τάξη, ούτως ώστε να εξασφαλίσει την ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα των ενωσιακών επιχειρήσεων συμπεριλαμβανομένων των ναυτιλιακών, την απρόσκοπτη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, ισότιμους όρους ανταγωνισμού, καθώς και τη διατήρηση ανοικτών των εμπορικών ροών και των αλυσίδων εφοδιασμού της ΕΕ.
Εργαλείο για την ανάπτυξη των εμπορικών εταιρικών σχέσεων της ΕΕ με τρίτες χώρες είναι οι Συμφωνίες Ελεύθερων Συναλλαγών (ΣΕΣ), που επιδιώκουν τη δημιουργία οικονομικών ευκαιριών και την προώθηση της βιωσιμότητας των ενωσιακών επιχειρήσεων, καθώς επίσης την εξασφάλιση των αξιών και των συμφερόντων της ΕΕ, συμβάλλοντας παράλληλα στη διαμόρφωση κανόνων εμπορίου ευρείας αποδοχής.
Επιτυχές προηγούμενο αποτελούν οι ΣΕΣ με Ιαπωνία, Καναδά, Βιετνάμ, Σιγκαπούρη, Ν.Κορέα, Μercosur, Μεξικό, και το Ην. Βασίλειο, ενώ υπό διαπραγμάτευση τελούν οι συμφωνίες με Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Χιλή, καθώς και χώρες της Αφρικής, Καραϊβικής και του Ειρηνικού (Cotonu Agreement) και η επανεκκίνηση του ευρωατλαντικού διαλόγου (ΗΠΑ).
Επιπρόσθετα και προκειμένου να εξαλείφονται τα εμπόδια που επηρεάζουν αρνητικά τη δυνατότητα των εμπορικών συμφωνιών να επιτυγχάνουν τους στόχους τους , η Ευρωπαϊκής Επιτροπή εξήγγειλε την πρόθεσή της να αξιοποιήσει πλήρως τον νέο θεσμό του Επικεφαλής για την Επιβολή των Εμπορικών συμφωνιών (Chief Trade Enforcement Officer – CTEO) και τον προβλεπόμενο στις συμφωνίες μηχανισμό επίλυσης διαφορών(dispute settlement mechanism).
Σε ό,τι αφορά τη ναυτιλία, οι πιο πάνω συμφωνίες καλύπτουν τον τομέα παροχής υπηρεσιών διεθνών θαλάσσιων μεταφορών (International maritime transport serviceς) και αντανακλούν πάγιες αρχές και θέσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής (ελεύθερος και θεμιτός ανταγωνισμός-Free and Fair Competition, απρόσκοπτη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές φορτίων, εθνική μεταχείριση και μεταχείριση του μάλλον ευνοουμένου κράτους και απαγόρευση διατήρησης-θέσπισης προστατευτικών μέτρων που παρακωλύουν την ελεύθερη παροχή διεθνών θαλάσσιων μεταφορών) . Δικαιούχοι (Beneficiaries) είναι οι ναυτιλιακές εταιρείες του ευρωπαϊκού Κανονισμού 4055/86 (Acquis Communautaire), ρύθμιση που καλύπτει τα ελληνικά ναυτιλιακά συμφέροντα.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ευρωπαϊκή ναυτιλία εξυπηρετεί σημαντικότατο μερίδιο του δια θαλάσσης εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή ναυτιλία, αντιπροσωπεύουσα το 40% του παγκόσμιου στόλου, εξυπηρετεί το 75,5% του εξαγωγικού και περισσότερο από 36% του εισαγωγικού εμπορίου της EE, με την ελληνόκτητη ναυτιλία (Greek-owned fleet) να αποτελεί το 53%(dwt) του συνόλου(All EU-controlled tonnage) της ευρωπαϊκής μεταφορικής ικανότητος και να αναδεικνύεται σε σημαντικότατο παράγοντα για την εξυπηρέτηση, τόσο του δια θαλάσσης εμπορίου της ΕΕ, όσο και του παγκόσμιου εμπορίου (www.ugs.gr / ‘‘Η στρατηγική σημασία της ελληνικής ναυτιλίας’’).
Εν κατακλείδι, εκτιμάται ότι οι ενωσιακές ναυτιλιακές επιχειρήσεις (shipowners/maritime operators) θα επωφεληθούν από τη διεύρυνση του δικτύου των ΣΕΣ και μπορούν να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι ήδη σε ισχύ εμπορικές συμφωνίες. Ιδιαιτέρως, θα πρέπει να τονισθεί ότι το ρυθμιστικό αυτό πλαίσιο, που έχει εφαρμογή και για τη διεθνή θαλάσσια μεταφορά (cross trading) μεταξύ Μέρους της ΣΕΣ και τρίτης χώρας, συνάδει με τον κατεξοχήν τρόπο δραστηριοποίησης (cross trader) της ελληνόκτητης ναυτιλίας, που αφορά στην εξυπηρέτηση του διαμετακομιστικού εμπορίου μεταξύ τρίτων χωρών.
Ο κ. Γεώργιος Γιαννημάρας είναι Αντιναύαρχος(ε.α) ΛΣ- Επίτιμος Ά Υπαρχηγός
