Έχει τελειώσει η περίοδος του αποπληθωρισµού – όταν έπεφταν οι αξίες της εργασίας, των επιχειρήσεων και της γης, µετά το ξέσπασµα της κρίσης χρέους; Κι έχουµε βγει από τα µνηµόνια και τους περιορισµούς τους; Και ναι και όχι. Η περίοδος του αποπληθωρισµού έχει τελειώσει και οι περιορισµοί µνηµονιακού χαρακτήρα έχουν λήξει, µε µία εξαίρεση: τη µισθωτή εργασία. Κατά µία έννοια, ο αποπληθωρισµός δεν έληξε ποτέ γι’ αυτήν, η αγοραστική δύναµη του µισθού εξακολουθεί να µειώνεται, αν και αυτή τη φορά όχι γιατί όλες οι αξίες πέφτουν µαζί, αλλά γιατί αυξάνονται όλες οι άλλες. Αφετέρου, στο πνεύµα των αυστηρών µνηµονιακού χαρακτήρα περιορισµών, οι συλλογικές διαπραγµατεύσεις διατηρούνται εν πολλοίς στον πάγο – κάτι σαν µουσειακό έκθεµα, να θυµίζει, λες, τα παλιά.
Εξηγούµαι:
Πρώτον: Το 2009, καθ’ ηµάς το µέσο ετήσιο εισόδηµα από µισθωτή εργασία ήταν 21.191 ευρώ, αντιστοιχούσε στο 80% του µέσου όρου της Ε.Ε. (26.384 ευρώ). Πέρυσι, ήταν 17.813 ευρώ, 16% κάτω από το 2009, και αντιστοιχούσε στο 47%, περίπου, του µέσου ευρωπαϊκού όρου. Στην άλλη Ευρώπη, οι µισθοί έχουν αυξηθεί 44% αυτά τα χρόνια, καθ’ ηµάς έχουν µειωθεί – ενώ, αντιθέτως, έχουν απογειωθεί οι αξίες της γης, των ακινήτων και τα επιχειρηµατικά κέρδη. Σε αποκλίνουσα πορεία από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, 15 χρόνια µετά το ξέσπασµα της κρίσης χρέους, το καθ’ ηµάς µέσο πραγµατικό ωροµίσθιο ανά ώρα εργασίας είναι το χαµηλότερο στην Ε.Ε. των «27» – κάτω και από εκείνο της Βουλγαρίας, λέει το ΚΕΠΕ.
∆εύτερον: Αποκλίνουµε από την Ευρώπη και στο θέµα των συλλογικών διαπραγµατεύσεων και συλλογικών συµβάσεων. Σύµφωνα µε τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, πρέπει να καλύπτεται από συλλογικές συµβάσεις το 80% των µισθωτών κάθε χώρας της Ε.Ε. και, αν αυτό δεν συµβαίνει, κάθε χώρα οφείλει να κάνει ό,τι πρέπει για να προσεγγίσει αυτόν το στόχο. Καθ’ ηµάς, ωστόσο, όχι µόνο δεν ενισχύονται οι συλλογικές διαπραγµατεύσεις αλλά απαγορεύονται ακόµα και για τον προσδιορισµό του κατώτατου µισθού. Παρά την αντίθετη θέση της ΓΣΕΕ και του ΣΕΒ, αυτές οι διαπραγµατεύσεις αντικαθίστανται από έναν αλγόριθµο – από ένα απλό εργαλείο.
Ο αλγόριθµος είναι το κερασάκι στην τούρτα. ∆ιασφαλίζει ότι οι κατώτατοι µισθοί απαγορεύεται να αυξηθούν πάνω από τον πληθωρισµό και τη γενική εξέλιξη της παραγωγικότητας σε δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα. Η τούρτα είναι η φθηνή εργασία. Η µισθωτή εργασία ήταν αυτή που σήκωσε το µεγάλο βάρος της κρίσης, µε την απαξίωση των µισθών αποκαταστάθηκε η τρωθείσα ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονοµίας. Στη συνεχιζόµενη µείωση της αγοραστικής δύναµης των µισθών οφείλεται βασικά και σήµερα αυτό που – καθ’ υπερβολήν…– αποκαλείται ανάπτυξη: Ο τουρισµός, όλες οι παραδοσιακού τύπου υπηρεσίες, οι κατασκευές. Εντασης (φθηνής) εργασίας είναι ο όγκος των ελληνικών εξαγωγών.
∆ιά ταύτα: Πίσω από κάποια δέκατα της µονάδας που η µεγέθυνση της οικονοµίας µας ξεπερνά άλλες ευρωπαϊκές, υπάρχει µια διαφορά ποιότητας σε παραγωγικές δοµές και πρακτικές. Αυτές είναι οι κρίσιµες µεταβλητές που προσδιορίζουν τη θέση στον διεθνή καταµερισµό εργασίας και διαµορφώνουν το αύριο. Η ανάπτυξη που έχει µέλλον είναι αυτή που στηρίζεται στη γνώση και στην καινοτοµία, ήτοι στην ακριβή εργασία. Η Ελλάδα βαδίζει σε αντίθετη κατεύθυνση. Αποκλίνει από την άλλη Ευρώπη τόσο στην εξέλιξη της αµοιβής της εργασίας όσο και – πολύ σηµαντικό- στις συλλογικές διαπραγµατεύσεις και στις συλλογικές συµβάσεις. Γι’ αυτά ισχύουν ο αποπληθωρισµός και το καθεστώς των µνηµονίων. Πόσο «κανονικό» είναι αυτό;..
(*) Γράφει ο Κώστας Καλλίτσης, δημοσιογράφος- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Η Καθημερινή” της Κυριακής
