Το ισοπεδωμένο Χατάι
Έχουν περάσει είκοσι μέρες από τον φονικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου στην Τουρκία και την αδιανόητη καταστροφή που προκάλεσε με τουλάχιστον 50.000 νεκρούς σε Τουρκία και Συρία -οι 44.000 εξ αυτών στην Τουρκία. Ένα τραγικό γεγονός που έφερε στην Τουρκία Έλληνες διασώστες και που έκανε τον Έλληνα υπ. Εξωτερικών Νίκο Δένδια να αγκαλιάσει τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά από χρόνια έντασης στις διμερείς σχέσεις.
«Αν έχει κάτι θετικό αυτός ο σεισμός, είναι ότι πολλές χώρες έστειλαν βοήθεια στην Τουρκία, μεταξύ αυτών χώρες με τις οποίες η Τουρκία είχε προβληματικές σχέσεις, όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Αρμενία» παρατηρεί ο Αρέτ Ντεμιρτζί, υπεύθυνος προγραμμάτων στο παράρτημα του γερμανικού Ιδρύματος Φρίντριχ Νάουμαν των Φιλελευθέρων στη Σόφια, ο οποίος εδώ και χρόνια ασχολείται σε βάθος με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Δένδιας-Τσαβούσογλου σε πρωτόγνωρες στιγμές εγγύτητας
Ο Ντεμιρτζί συντόνισε πρόσφατα στο Βερολίνο ένα πολύτιμο για τον ευρύτερο ελληνοτουρκικό διάλογο δημοσιογραφικό πρόγραμμα του ίδιου ιδρύματος, στο οποίο συμμετείχαν δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί και ειδικοί από την Ελλάδα και την Τουρκία. Σε μια δύσκολη συγκυρία, λίγες ημέρες μετά τον μεγάλο σεισμό, η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Τι εκτιμά όμως ο ίδιος για τη λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών» και το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων;
«Πιστεύω ότι πρόκειται για μια νέα αρχή καλών σχέσεων μεταξύ της Άγκυρας και της Αθήνας αλλά από την άλλη πλευρά πρόκειται για προβλήματα με βαθιές ρίζες. Άρα δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ο σεισμός μπορεί να αλλάξει τα πράγματα». Για τον ίδιο το «μομέντουμ» θα μπορούσε να συμβάλει θετικά προς μια «βιώσιμη βελτίωση» των διμερών σχέσεων κι αυτό χάρη στην αυθόρμητη αντίδραση των απλών πολιτών σε κοινωνικό επίπεδο και στις δύο χώρες.
Νωρίς για μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις
Ο Αρέτ Ντεμιρτσί από το Γραφείο του Ιδρύματος Φρίντριχ Νάουμαν στη Σόφια
«Θα ευχόμουν να είχαμε μακροπρόθεσμα καλύτερες και πιο βιώσιμες σχέσεις, χωρίς να υπάρχουν αντίστοιχες τραγωδίες» αναφέρει στην DW επίσης στο ίδιο κλίμα και ο Ερκάν Σακά, δημοσιογράφος, μπλόγκερ και καθηγητής ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης και συνεχίζει: «Ας ελπίσουμε ότι θα χτίσουμε πάνω σε όλα αυτά. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο, με τον οποίο βλέπουμε τις διμερείς σχέσεις, να τους δώσουμε μια θετική διάσταση για το μέλλον. Οι τραγωδίες απλώς μας υπενθυμίζουν ότι όλοι είμαστε άνθρωποι.»
Στη συγκινητική και άμεση αντίδραση των Ελλήνων εστιάζει από την πλευρά της η Εϋλέμ Γιαναρδάογλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νέων Μέσων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης και ερευνήτρια στο Τουρκικό Πρόγραμμα στο ΕΛΙΑΜΕΠ της Αθήνας.
Η Εϋλέμ Γιαναρδάογλου, αν. καθηγήτρια Νέων Μέσων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας
«Παρακολουθώ διάφορα γκρουπ στο facebook και στο whatsapp. Έβλεπα τι γράφει ο κόσμος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη συγκέντρωση ανθρωπιστικής βοήθειας για τις σεισμόπληκτες περιοχές» σημειώνει η πανεπιστημιακός, που ειδικεύεται στις λειτουργίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και συμπληρώνει: «Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι ήθελαν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον ήταν εκπληκτικός, αλλά σε επίπεδο μακροπολιτικής ίσως να μην δούμε άμεσα αντίστοιχα αποτελέσματα. Θα πρέπει μάλλον να περιμένουμε για να δούμε την επίδρασή όλων αυτών των κινήσεων στο μέλλον.»
Η Τουρκάλα καθηγήτρια υπογραμμίζει πάντως την τάση πολλών ανθρώπων στην Ελλάδα να θέλουν να δείξουν με τις αναρτήσεις τους στα social media ότι ουσιαστικά οι δύο λαοί δεν έχουν να χωρίσουν κάτι, «ότι είμαστε φίλοι, γείτονες, ότι βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Επανέφεραν λοιπόν στο προσκήνιο αυτή την αίσθηση της αλληλεγγύης που είχε χαθεί».
Το 95% των τουρκικών ΜΜΕ ελέγχεται από την κυβέρνηση
Σαρωτικός ο κυβερνητικός έλεγχος των τουρκικών ΜΜΕ
Ενδιαφέρον έχουν όμως και οι παρατηρήσεις των Τούρκων ειδικών για τον τρόπο, με τον οποία τα τουρκικά ΜΜΕ κατέγραψαν αυτές τις μέρες την ελληνική συνδρομή.
«Πιστεύω ότι ως προς τα ΜΜΕ οι δυο χώρες είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Στην Τουρκία το 95% των ΜΜΕ ελέγχεται από την κυβέρνηση,ο,τιδήποτε αποφασίζει η Άγκυρα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αντανακλάται στα ΜΜΕ.
Από την άλλη πλευρά, στην Ελλάδα, αν και είναι διαφορετική η κατάσταση, παρατηρώ μια εμμονή με την Τουρκία» αναφέρει ο Αρέτ Ντεμιρτζί τονίζοντας όμως ότι «οι Έλληνες θα πρέπει ωστόσο να καταλάβουν ότι η Τουρκία είναι πολύ περισσότερα από απλώς την Άγκυρα και την τουρκική κυβέρνηση. Ο απλός κόσμος δεν ταυτίζεται απαραίτητα μαζί της».
Ο καθηγητής δημοσιογραφίας Ερκάν Σακά από το Πανεπιστήμιο Μπιλγκί
Κι όπως λέει χαρακτηριστικά: «Μια νέα μορφή ΜΜΕ αρχίζει να εμφανίζεται στην Τουρκία, τα μικρά ανεξάρτητα μέσα, τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν η βάση για τα νέα ‘mainstream media’ στην Τουρκία στο μέλλoν». Για τον ίδιο αυτό που επίσης άλλαξε με τον σεισμό είναι ότι πολλά τουρκικά ΜΜΕ σταμάτησαν να λειτουργούν ως «εκπρόσωποι Τύπου της τουρκικής κυβέρνησης» και ανέδειξαν μιαν άλλη, θετική εικόνα της Ελλάδας.
Δήμητρα Κυρανούδη, Βερολίνο
