Απόφαση για τις αμβλώσεις: Σώματα που δεν μας ανήκουν

Με πολλούς τρόπους διαπιστώνουμε ότι τελικά τα σώματά μας δεν μας ανήκουν

Η προκλητικά μισογυνική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών που έκρινε ότι η άμβλωση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί εντός του πλαισίου των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπογράμμισε ότι κάθε άλλο παρά έχουν τελειώσει οι μεγάλες συγκρούσεις για τα ανθρώπινα σώματα και τους έμφυλους ρόλους. Αποτελεί μια ακόμη σελίδα στην εντυπωσιακή αντεπίθεση όλων εκείνων που θεωρούν ότι σήμερα προέχει η επιστροφή σε σαφώς προσδιορισμένες ταυτότητες και ιεραρχίες.

Άλλωστε, το ζήτημα των αμβλώσεων ποτέ αφορούσε το «δικαίωμα στη ζωή». Αυτό ήταν ανέκαθεν η υποκριτική νομιμοποίηση – ή ακόμη και συγκάλυψη – μιας τοποθέτησης υπέρ του μη-δικαιώματος των γυναικών πάνω στο ίδιο τους σώμα. Ήταν η τοποθέτηση ότι το σώμα των γυναικών δεν τους ανήκει αποκλειστικά. Μάλιστα, η συχνή σύνδεση του ζητήματος των αμβλώσεων με το δημογραφικό (πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει τη σύγκριση του εκτιμούμενου αριθμού αμβλώσεων ετησίως με την εκτιμούμενη μείωση του εθνικού πληθυσμού) επιτείνει αυτή τη διάσταση. Μόνο που αυτή η προκαταβολική άρνηση ενός πλήρους δικαιώματος πάνω στο ίδιο το σώμα συνιστά τον πυρήνα μιας συνολικής συνθήκης ανισότητας και υποτέλειας.

Γι’ αυτό και δεν περιορίζεται στο δικαίωμα στην άμβλωση. Ως «πολιτική του σώματος» συνδέεται με την αμφισβήτηση της δυνατότητας να υπάρχουν άλλες ταυτότητες πέραν από ετεροκανονιστικές, αμφισβητεί τα δικαιώματα των τρανς γυναικών και αντρών, αντιμετωπίζει αρνητικά όλες τις παραλλαγές κουίρ σεξουαλικοτήτων, επιθυμεί την επιστροφή σε μια ιδιαίτερα αυταρχική εκδοχή «κανονικότητας», και συνδέεται με άλλες μορφές έμφυλης βίας (ας θυμηθούμε πόσο συχνά οι γυναικοκτονίες έχουν να κάνουν με τις αποφάσεις γυναικών να φύγουν, δηλαδή να διεκδικήσουν τα σώματά τους να μην είναι πλέον διαθέσιμα στους συντρόφους τους). Αυτό εξηγεί γιατί αυτή η σύγκρουση, που ιστορικά παραπέμπει σε προηγούμενες φάσεις των γυναικείων διεκδικήσεων, συγκεφαλαιώνει ένα ευρύτερο πεδίο αντιπαραθέσεων γύρω από τα σώματα, τη σεξουαλικότητα και το φύλο.

Είναι εξαίρεση;

Βεβαίως θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι η απόφαση αυτή συνιστά μια «εξαίρεση» σε μια συνολικότερη ιστορική τάση για διεύρυνση των δικαιωμάτων, αναγνώριση της περιπλοκότητας (και πληθυντικότητας) των έμφυλων ταυτοτήτων, αυξανόμενη αναγνώριση του προβλήματος (και απόπειρα καταπολέμησης) των μορφών έμφυλης βίας και πιο ανοιχτή συζήτηση για ζητήματα σεξουαλικότητας. Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι υπάρχουν ισχυρές αντίρροπες δυνάμεις που θεωρούν ότι η επιστροφή σε μια πιο αυταρχική εκδοχή πατριαρχικής «κανονικότητας» θα μπορούσε να αποτελέσει ένα στοιχείο κοινωνικής συνοχής που θα αντέστρεφε την τρέχουσα δυναμική ενός αυξημένου κοινωνικού κατακερματισμού, αποτελώντας αντίβαρο στη διαρκή αποσαθρωτική δύναμη της αγοράς αλλά και μηχανισμό γενικευμένης πειθάρχησης (ας θυμηθούμε το τετράπτυχο δουλειά, οικογένεια, θρησκεία και οπλοκατοχή στο οποίο παραδοσιακά επενδύουν οι Ρεπουμπλικάνοι στις ΗΠΑ). Έχει ενδιαφέρον ότι αυτή η λογική ότι χρειαζόμαστε πιο σαφείς και ευδιάκριτους ρόλους ως απάντηση στην ιστορική παρακμή που συνιστά η τρέχουσα ρευστοποίησή τους ενώνει τον αμερικανικό συντηρητισμό με την τρέχουσα ρωσική ηγεσία στη ρητορική της οποίας συχνά επανέρχονται συντηρητικοί τόποι για τα ζητήματα έμφυλων ταυτοτήτων.

Όλα αυτά υπενθυμίζουν ότι σε πείσμα της υποτιθέμενης σύνδεσης της αγοράς και της διεύρυνσης της ελευθερίας, που αποτελεί αιχμή του δόρατος μιας ορισμένης «δυτικής ρητορικής», η σχέση είναι πολύ πιο άνιση. Γιατί την ίδια στιγμή που η τυπική ανισότητα μπορεί έως και να διευκολύνει τις οικονομικές μορφές που αναπαράγουν την πραγματική ανισότητα, ή που η ανεκτικότητα σε νέες ταυτότητες μπορεί να είναι και πετυχημένη διαφημιστική στρατηγική, η ίδια η αναπαραγωγή των οικονομικών μορφών αυτών αναπτύσσει εντυπωσιακές συνέργειες με την αναπαραγωγή ενός μεγάλου φάσματος από έμφυλες και σεξουαλικές  (ετερο)κανονιστικότητες. Σε τελική ανάλυση, η ίδια η υπαγωγή στον καταναγκασμό της αγοράς, είτε ως κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών, είτε ως πώληση της εργασιακής δύναμης, σημαίνει, στον πυρήνα της, την αποδοχή ισχυρών  σωματικών πειθαρχιών. Δηλαδή, σημαίνει την διαρκή κοινωνική παραγωγή σωμάτων έτοιμων να εργαστούν αποδοτικά, να καταναλώσουν μαζικά, να ερωτικοποιηθούν «εντός ορίων» (ακόμη και εντός μιας καταναλωτικής εκδοχής «ηδονισμού»), να διαμορφώσουν οικογένειες και φυσικά να αναπαραχθούν.

Όλα αυτά δείχνουν ότι σε τελική ανάλυση ο τρόπος που διαμορφώνεται σήμερα η κοινωνική παραγωγή και αναπαραγωγή, οι κρατικές μορφές και ο τρόπος που παράγονται ιδεολογικά φορτισμένοι λόγοι έχουν ως επίπτωση το σώμα να μην ανήκει στα άτομα, αλλά να υπόκειται διαρκώς σε κρατικούς εξαναγκασμούς και οικονομικούς καταναγκασμούς, βιοπολιτικές πειθαρχίες και έμφυλες «κατανονιστικότητες» (συμπεριλαμβανομένης της ανάδυσης πλάι στην ηγεμονική ετερακανονιστικότητα και παραλλαγών «ομοκανονιστικότητας»), που συχνά  επειδή «εσωτερικοποιούνται» βιώνονται ως επίφαση ελευθερίας και αυτοκαθορισμού. Με αυτή την έννοια, το αίτημα της χειραφέτησης παραμένει με εκνευριστική επιμονή το ίδιο: να σπάσουν όλες οι αλυσίδες που δεν επιτρέπουν στα ανθρώπινα σώματα να διαμορφώσουν σχέσεις μεγαλύτερης ισότητας, αλληλεγγύης, χαράς και τελικά ελευθερίας. 

Τα κοινά νήματα της αντίστασης

Η παραδοχή ότι στη σημερινή κοινωνική και πολιτική συνθήκη καμιά, κανείς και κανένα δεν διαθέτει πλήρη κυριότητα επί του σώματος της/του, δεν υπογραμμίζει μόνο τα όρια της παραδοσιακής φιλελεύθερης σύλληψης της ελευθερίας. Δείχνει ταυτόχρονα ότι τα νήματα που συνδέουν την αντίσταση στον νέο μισογυνισμό, με τις αντιστάσεις στην ομοφοβία και την τρανσφοβία, με τις αντιστάσεις στον ρατσισμό, με τις αντιστάσεις σε αυτό που συνηθίσαμε να περιγράφουμε ως εκμετάλλευση είναι πολύ περισσότερα.

Share:

Facebook
Twitter
WhatsApp
Email

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ημερήσια Διαταγή του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας Αντιστράτηγου Δημητρίου Μάλλιου, για το Πάσχα 2025

Γυναίκες και άνδρες της Ελληνικής Αστυνομίας, Διανύουμε τις Άγιες Ημέρες του Πάσχα και νιώθω την ανάγκη να απευθυνθώ σε όλους εσάς που με αυταπάρνηση και υψηλό αίσθημα ευθύνης δίνετε καθημερινά τον καλύτερό σας εαυτό για να προστατεύσετε και να υπηρετήσετε

Χειροπέδες σε 20χρονο οδηγό που κινούνταν με 200 χλμ/ώρα στην Περιφερειακή Υμηττού

Από αστυνομικούς των Ομάδων Ελέγχου & Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων (Ο.Ε.Π.Τ.Α) της Διεύθυνσης Τροχαίας Αττικής συνελήφθη 20χρονος ημεδαπός, ο οποίος εντοπίστηκε βραδινές ώρες χτες (16-4-2025) επί της Περιφερειακής Υμηττού, στην περιοχή της Παλλήνης, να κινείται με ταχύτητα 200 χλμ/ώρα. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε

Φωκίδα: Μοιραία “βουτιά” Ι.Χ. για την 27χρονη οδηγό – Ανασύρθηκε νεκρή από τους διασώστες

Μια 27χρονη έχασε την ζωή της σε τροχαιο δυστύχημα που σημειώθηκε το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης, στην περιοχή Κλοβινός Δωρίδας. Το αυτοκίνητο που οδηγούσε η νεαρή γυναίκα, από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία, εξετράπη της πορείας του και έπεσε από μεγάλο

Ιταλία: Τέσσερις νεκροί από πτώση καμπίνας τελεφερίκ με 16 επιβάτες στη Νάπολη – Ένας σοβαρά τραυματίας και ένας αγνοούμενος

Σε σπασμένο καλώδιο οφείλεται η πτώση της καμπίνας του τελεφερίκ στο βουνό Φάιτο, κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας, έγινε γνωστό προ ολίγου, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τέσσερις άνθρωποι και ένας να αγνοείται. Στην καμπίνα επέβαιναν 16 άτομα και τα υπόλοιπα απομακρύνθηκαν με ασφάλεια, ένα από

Μετάβαση στο περιεχόμενο