Η απόφαση της Αρχής ως προς το υπουργείο Εσωτερικών, που είναι πρωτοφανής για τα ελληνικά χρονικά, επειδή είναι πρώτη φορά που η ΑΠΔΠΧ επιβάλλει σε κυβερνητικό φορέα πρόστιμο, κατέπληξε τη κοινή γνώμη και έγινε αντικείμενο ευρύτατων συζητήσεων στα ΜΜΕ, με πολιτικές προεκτάσεις ενόψει και των προσεχών ευρωεκλογών. Η Απόφαση έγινε δεκτή χωρίς σχόλια και με προφανή αμηχανία από την κυβερνητική πλευρά, αντίθετα όμως η πλευρά της αντιπολίτευσης προσπαθεί να εκμεταλλευθεί πολιτικά το γεγονός με τον ισχυρισμό, ότι ο ελληνικός λαός υποχρεώνεται να πληρώσει το ποσό των €400.000 για σφάλματα του υπουργείου Εσωτερικών και αποδίδει πολιτική ευθύνη στην ηγεσία του και ιδιαίτερα στη παρούσα υπουργό.
Η παραπάνω απόφαση είναι άμεσα εκτελεστή, αλλά υπόκειται σε αίτηση ακύρωσης ενώπιον του ΣΤΕ. Δεν γνωρίζω αν το υπουργείο Εσωτερικών θα ασκήσει αίτηση ακύρωσης, γιατί δεν έχει γνωστοποιήσει ακόμα τη πρόθεσή του, αλλά πιστεύω, ότι η ευρωβουλευτής θα την ασκήσει. Τα πρόστιμα που επιβάλει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα θεωρούνται δημόσιο έσοδο, εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. και εισάγονται στο δημόσιο προϋπολογισμό και σε ειδικό κωδικό.
Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ) της ΑΠΔΠΧ, που έχει ισχύ νόμου, ορίζει μεν ότι τα πρόστιμα, που επιβάλλει η Αρχή, εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ), αλλά δεν ορίζεται πως είναι δυνατόν να εισπραχθούν από δημόσιο φορέα και μάλιστα κυβερνητικό, που είναι το υπουργείο Εσωτερικών, κατά του οποίου δεν επιτρέπεται η αναγκαστική εκτέλεση. Άλλωστε στους προϋπολογισμούς των κυβερνητικών φορέων δεν προβλέπεται κονδύλιο για τη καταβολή των προστίμων, ώστε μετά από την καταβολή του να επιστρέψει ξανά στον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή τα χρήματα του προστίμου θα κάνουν λογιστικά βόλτα και θα ξαναμπούν στην ίδια τσέπη.
“Μπαμ ηκούσθη στον αέρα”…
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το παραπάνω πρόστιμο δεν πρόκειται να πληρωθεί λόγω έλλειψης νομοθετικής πρόβλεψης. Συνεπώς, δεν υπάρχει ούτε γάτα ούτε ζημιά και μάλιστα του Δημοσίου, που την πληρώνει ο ελληνικός λαός. Με βάση τη συλλογιστική αυτή το πρόστιμο που επιβλήθηκε από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα στο υπουργείο Εσωτερικών μόνο ως τη χρηματική καταβολή θυμίζει το παλιό παιδικό τραγούδι “Μπαμ ηκούσθη στον αέρα, πλην τα βόλια πήγαν πέρα”!
Είναι γεγονός, ότι από τις αρμόδιες αρχές επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα, τα οποία ακόμα πριν εισπραχθούν θεωρούνται ως δημόσια έσοδα και εγγράφονται στο ενεργητικό του προϋπολογισμού. Τα περίφημα 40 δισ. του “λεφτά υπάρχουν”, ήταν κονδύλιο που είχε αναγραφεί στο ενεργητικό του προϋπολογισμού και προέρχονταν κατά το πλείστον από πρόστιμα, αμφιβάλλω όμως αν έχει πληρωθεί έστω και πολλοστημόριο από το ποσό αυτό. Είναι επίσης γεγονός, ότι μόνο το 11%, που πρόσφατα ανήλθε στο 15%, των προστίμων πληρώνεται τελικά και αμφιβάλλω, αν με τα εισπραττόμενα ποσά από πρόστιμα καλύπτονται τα έξοδα βεβαιώσεως και εισπράξεώς τους από τους πληθωρικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Σύμφωνα με πάγιες διατάξεις αλλά και έκτακτες ρυθμίσεις με καταληκτική προθεσμία, που συνήθως παρατείνεται, παρέχονται στους οφειλέτες του Δημοσίου εκπτώσεις και διευκολύνσεις με καταβολή του χρέους με δόσεις, στις οποίες οι πολίτες δεν καταφεύγουν, επειδή αναμένουν την επόμενη πιο ευνοϊκή ρύθμιση. ‘Όταν όμως χρειάζονται πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας, ρυθμίζουν την οφειλή σε 60 μηνιαίες δόσεις, πληρώνουν την πρώτη, αποκτούν το πιστοποιητικό και αναμένουν τη νέα ρύθμιση. Οι δυνατότητες αποφυγής του χρέους είναι πολλές και ποικίλες αναλόγως του μεγέθους και του είδους της επιχείρησης όπως με φοροδιαφυγή, φιλική συνδιαλλαγή με τον εφοριακό ή δικαστική προσφυγή.
Σε κάθε περίπτωση όμως, πλην εξαιρέσεων, ο πολίτης δεν φοβάται το διοικητικό πρόστιμο με αποτέλεσμα η επιβολή του να μη επιτελεί τον αποτρεπτικό του ρόλο. Συνεπώς η Πολιτεία πρέπει να δημιουργήσει αξιόπιστους ελεγκτικούς και εισπρακτικούς μηχανισμούς, ώστε το διοικητικό πρόστιμο να επιτελεί τον αποτρεπτικό του ρόλο, κυρίως για τη καταπολέμηση του πληθωρισμού και της ακρίβειας.
(*) Γράφει ο κ. Λέανδρος Ρακιντζής, επίτιμος Αρεοπαγίτης και πρώην Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης
