Του ε.α. Αντιστρατήγου Π.Σ. Γιάννη Σταμούλη
Η νύχτα της 18ης Μάϊου, ήταν εφιαλτική για την Emilia Romagna, μια περιοχή στη γειτονική μας Ιταλία. Η ισχυρή βροχόπτωση που σημειώθηκε στην περιοχή τις τελευταίες ημέρες είχε ως αποτέλεσμα να πλημμυρήσουν 42 δήμοι, να σημειωθούν 280 κατολισθήσεις και να μείνουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα 34.000 χρήστες. Το τραγικότερο όμως ήταν οι 13 τουλάχιστον νεκροί πολίτες. (www-nationalgeographic-it).
Η φονική πλημμύρα χαρακτηρίζεται ως ακραία, σύμφωνα με τα δεδομένα των τελευταίων 20 ετών, με χαρακτηριστικό την επανάληψη του φαινομένου και πριν δύο εβδομάδες στην ίδια περιοχή. Γεγονός σύμφωνα με τους ειδικούς πιθανόν δημιούργησε κορεσμό στο έδαφος, το οποίο δεν κατάφερε να απορροφήσει την περίσσεια νερού που προέρχεται από τις έντονες πλημμύρες. (Ινστιτούτο Υδρογεωλογικής Προστασίας)
Το καμπανάκι κινδύνου στην γειτονική χώρα είχε ήδη κτυπήσει, το 2021, στην έκδοση της έκθεσης « Υδρογεωλογική αστάθεια στην Ιταλία: Δείκτες κινδύνου», επισημαίνονταν ότι στη χώρα κινδυνεύουν 1,3 εκατομμύρια κάτοικοι από κατολισθήσεις και 6,8 εκατομμύρια από πλημμύρες. Η ίδια Έκθεση έδειχνε ότι υπάρχουν 7.423 δήμοι (93,9% του συνόλου) που εκτίθενται σε κατολισθήσεις, πλημμύρες ή διάβρωση των ακτών.
Προφανώς και στο παρελθόν, οι πλημμύρες, ειδικά στις πεδιάδες των ποταμών, αποτελούν μέρος της φυσικής πορείας ατμοσφαιρικών γεγονότων όπως η βροχή, και συμβαίνουν εδώ και εκατομμύρια χρόνια.
Η σφοδρότητα όμως των καταστροφών με απώλειες ζωών και περιουσιών, οφείλεται στην ανθρώπινη δράση, με την κατασκευή κατοικιών, επιχειρήσεων και υποδομών σε ευάλωτες πλημμυρικά περιοχές.
Η κλιματική αλλαγή ήρθε να επιταχύνει την αύξηση του κινδύνου πλημμύρας παγκοσμίως, ιδιαίτερα σε παράκτιες και περιοχές χαμηλής στάθμης της θάλασσας, δημιουργώντας ακραία καιρικά φαινόμενα και άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Η αύξηση της θερμοκρασίας που συνοδεύει την υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να συμβάλει σε τυφώνες που κινούνται πιο αργά και ρίχνουν περισσότερες βροχοπτώσεις, όπως συνέβη στην Καλιφόρνια στις αρχές του 2019.
Μεταξύ 1995 και 2015 το φαινόμενο επηρέασε παγκοσμίως 2,3 δις ανθρώπους που είχε αποτέλεσμα 157.000 θανάτους.(National Oceanic and Atmospheric Administration.Feb2018)
To 2017 οι πλημμύρες στη Νότια Ασία προκάλεσαν τον θάνατο 1.200 ανθρώπων πλήττοντας τα 2/3 του Μπαγκλαντές. Πάνω από 41.000.000 άνθρωποι επηρεάστηκαν σύμφωνα με τη δήλωση του Γεν. Γραμματέα του ΟΗΕ. (D.Wells. the uninhabited earth)
Πέρα από τις άμεσες επιπτώσεις, τεράστια είναι και η οικονομική ζημιά του φαινομένου, όπου αποτιμάται στο ύψος των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως κάθε χρόνο (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης).
Μόνο στις ΗΠΑ, οι οικονομικές επιπτώσεις αποτιμώνται κατά μέσο όρο σε περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ενώ σύμφωνα με ανάλυση του 2017, περισσότερες από 670 κοινότητες της, θα αντιμετωπίσουν επαναλαμβανόμενες πλημμύρες μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα με το φαινόμενο να γίνεται ήδη αισθητό σε περισσότερες από 90 παράκτιες κοινότητες.
Ο κύκλος της καταστροφής που ανοίγει ένα πλημμυρικό φαινόμενο συνεχίζεται όταν τα νερά της πλημμύρας υποχωρούν και οι πληγείσες περιοχές καλύπτονται συχνά από λάσπη. Το πόσιμο νερό και το τοπίο μπορεί να παραμείνουν μολυσμένα με επικίνδυνα υλικά όπως συντρίμμια, φυτοφάρμακα, καύσιμα και μη επεξεργασμένα λύματα. Οι κάτοικοι των πλημμυρισμένων περιοχών μπορεί να μείνουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και καθαρό νερό με αποτέλεσμα την εκδήλωση θανατηφόρων ασθενειών που προκαλούνται από την κατανάλωση μολυσμένου νερού όπως ο τύφος, η ηπατίτιδα Α και η χολέρα.
Όσο η κλιματική κρίση θα συνεχίζεται τόσο είναι επιτακτική η παγκόσμια προσπάθεια για τον μετριασμό του κινδύνου με παρεμβάσεις στις ευάλωτες περιοχές.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Πρόεδρου Γεωλόγων της Emilia Romagna, Paride Antolini, : “η πλημμύρα αντιπροσωπεύει ένα εξαιρετικό γεγονός, αλλά είναι πλέον σαφές ότι η τακτική διαχείριση του προβλήματος δεν αρκεί πλέον. Άλλωστε, πληρώνουμε το τίμημα των καθυστερήσεων: σε σύγκριση με την υπόσχεση για 23 νέα αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή, μόνο τα μισά έχουν τεθεί σε λειτουργία. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται, λοιπόν, είναι μια εθνική στρατηγική διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στη χώρα, η οποία περιγράφεται πλήρως πριν συμβούν τέτοιες καταστροφές και όχι μόνο μετά την εκδήλωση της καταστροφής.”(www-nationalgeographic-it).
