Όπως φαίνεται οι ναυτικοί εξοπλισμοί της χώρας μας θα συνεχίσουν να μας κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, μιας και τη θέση της υπερδεκαετούς εξοπλιστικής ανομβρίας, έχει πάρει η προσπάθεια κάλυψης των τεράστιων κενών σε κάθε τομέα.
Έτσι λοιπόν προέκυψε η περίφημη “Φρεγατιάδα” που πήρε έκταση στη δημόσια σφαίρα και ειδικά στα social media, δημιουργώντας φανατικούς οπαδούς – υποστηρικτές της κάθε φρεγάτας που προτάθηκε. Με την επιλογή των τριών FDI, ήρθε και η σχεδόν ταυτόχρονη ανακοίνωση για πρόσκτησης κορβετών, οπότε περάσαμε στην “Κορβετιάδα”.
ΟPVαδα ή ΠΑΘιάδα;
Τώρα έρχεται η ανακοίνωση του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής για την έναρξη τεχνικού διαλόγου μέσω RfI (Request for Information), με σκοπό την πρόσκτηση δύο πλοίων Offshore Patrol Vessel – OPV (Περιπολικό Ανοιχτής Θαλάσσης – ΠΑΘ επί το ελληνικότερο), να ταράξει τα νερά και να δημιουργήσει συνθήκες για… OPVαδα.
Έτσι λοιπόν σύμφωνα με την ανακοίνωση που μπορείτε να δείτε εδώ, το ΛΣ – ΕΛΑΚΤ αναζητά πληροφορίες για τη ναυπήγηση 2 νέων πλοίων άνω των 80 μέτρων, συνολικού προϋπολογισμού 160 εκατ. ευρώ. Τα κυριότερα σημεία των τεχνικών απαιτήσεων είναι τα εξής:
Πλήρης επιχειρησιακή ικανότητα σε κατάσταση θάλασσας 6.
Μέγιστη ταχύτητα τουλάχιστον 27 κόμβων.
Ακτίνα δράσης πλήρους φόρτου τουλάχιστον 4.000 ν. μ. με οικονομική ταχύτητα 20 κόμβων.
Γέφυρα με ορατότητα 360°
Το πλοίο θα έχει πλήρωμα 40 ατόμων, χώρους για 30 επιπλέον, επιπλέον χώρους για 50 ναυαγούς και συνολική μεταφορική ικανότητα τουλάχιστον 200 ατόμων.
Η πρόωση να επιτυγχάνεται με 2 κύριες μηχανές Diesel και επιθυμητή θα ήταν η ύπαρξη και επιπλέον ηλεκτροκινητήρα.
Ύπαρξη σύγχρονου ηλεκτρονικού εξοπλισμού επιτήρησης αποτελούμενου μεταξύ άλλων, από radar X band, radar S band, radar 3D/4D και 2 περιστρεφόμενους ηλεκτροοπτικούς αισθητήρες.
Ολοκληρωμένο σύστημα διοίκησης και ελέγχου C2.
Ύπαρξη ελικοδρομίου για την προσνήωση και εξυπηρέτηση ελικοπτέρου κατηγορίας 11 τόνων.
Κάθε πλοίο θα φέρει 2 μη επανδρωμένα ελικόπτερα με μέγιστο βάρος απογείωσης τα 200 κιλά, εμβέλεια τουλάχιστον τα 65 ν .μ. και 6 ώρες αυτονομία, που θα φέρουν radar θαλάσσιας επιτήρησης και θερμική κάμερα, ενώ θα έχουν προστασία anti-jamming και anti-spoofing.
Το κλειστό υπόστεγο θα μπορεί να φιλοξενεί ταυτόχρονα ένα ελικόπτερο 6 τόνων και τα δύο μη επανδρωμένα ελικόπτερα.
Θα φέρονται 2 βοηθητικά σκάφη μήκους 9 μέτρων και ταχύτητας άνω των 50 κόμβων, με την καθέλκυσή τους να γίνεται είτε από πρυμναία ράμπα είτε με άλλη διάταξη που να μην επηρεάζεται από καιρικές συνθήκες.
Ο μόνιμος οπλισμός θα αποτελείται από ένα τηλεχειριζόμενο πυροβόλο των 30 χιλ. και 2 τηλεχειριζόμενα πολυβόλα των 12,7χιλ.
Το χρονοδιάγραμμα παράδοσης των πλοίων είναι 24 μήνες για το πρώτο και 36 μήνες για το δεύτερο, από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης.
Η ανάγκη για OPV στο Λιμενικό
Προφανώς και η απαίτηση για μεγαλύτερα σκάφη επιτήρησης, προκύπτει από την ανάγκη προστασίας του εκτενούς ελληνικού θαλάσσιου χώρου, ειδικά σε περιοχές υψηλού ενδιαφέροντος, όπως τα διαφαινόμενα σημεία ερευνών για υδρογονάνθρακες, εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας. Μεγαλύτερα σκάφη δεν σημαίνει μόνο καλύτερη συμπεριφορά σε δύσκολες καιρικές συνθήκες, αλλά και δυνατότητα παραμονής στο χώρο ενδιαφέροντος για μεγάλο διάστημα, με εξυπηρέτηση εξτρά προσωπικού (π.χ. μια ομάδα ειδικών δυνάμεων, ή μια ομάδα επιστημόνων, κ.λπ.) και βέβαια χώρο για οπλισμό και ειδικό εξοπλισμό αποστολής.
Τα υπό αναζήτηση σκάφη θα είναι τα πρώτα του ΛΣ – ΕΛΑΚΤ με δυνατότητα να φέρουν οργανικό ελικόπτερο, αλλά και 2 VTOL UAS. Ενώ μέχρι σήμερα τα ελικόπτερα AS.365 Dauphin N3 του Σώματος επιχειρούν μόνο από βάσεις ξηράς καθώς δεν υπάρχει πλωτό μέσο να τα υποδεχτεί.
Αυτομάτως αυτό σημαίνει πως μέχρι σήμερα, σε περιπτώσεις όπου τα εναέρια μέσα πρέπει να σπεύσουν σε ένα σημείο ενδιαφέροντος, χανόταν πολύτιμος χρόνος ή επιπλέον έπρεπε να συνδράμει το Πολεμικό Ναυτικό, εφόσον ήταν κοντά στο περιστατικό, κάτι που συμβαίνει συχνά. Επομένως ο εξοπλισμός του ΛΣ – ΕΛΑΚΤ με μεγαλύτερα σκάφη, εφόσον αυτά αξιοποιηθούν, όχι μόνο θα ανακουφίσει τα μέσα του ΠΝ αλλά θα εξοικονομήσει και πόρους.
Ένα ακόμη πλεονέκτημα του εφοδιασμού του Λιμενικού με OPV είναι η διαχείριση κρίσεων. Αρκετά περιστατικά που συμβαίνουν με τη γείτονα χώρα (ή άλλες) δεν είναι απαραίτητο να “στρατιωτικοποιούνται”, καθώς αρκεί η επίδειξη σημαίας. Δεν είναι δυνατόν όμως να στέλνεις ένα φουσκωτό σκάφος Rafnar να το κάνει αυτό και απέναντι να βρίσκει σκάφος της Τουρκικής Ακτοφυλακής σε μέγεθος πυραυλακάτου. Αντίστροφα, δεν είναι δόκιμο να στέλνεις πυραυλοφόρο σκάφος του ΠΝ σε επεισόδιο χαμηλής έντασης, καθώς μια τέτοια ενέργεια αντιμετωπίζεται ως κλιμάκωση.
Και δύο λόγια για τις προδιαγραφές
Αν και θα παρακολουθήσουμε το θέμα, ειδικά όταν εμφανιστούν διεκδικητές του προγράμματος, ένα σύντομο σχόλιο για τις προδιαγραφές είναι η υψηλή για OPV, απαιτούμενη οικονομική αλλά και μέγιστη ταχύτητα. Φαίνεται το ΛΣ – ΕΛΑΚΤ κρίνει πως η άμεση αντίδραση σε ένα περιστατικό είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για την αντιμετώπιση του, όσο και για να “κόβεται η όρεξη” στις διεκδικήσεις της Τουρκίας περί δικαιοδοσίας των ζωνών Έρευνας και Διάσωσης.
Γενικότερα οι προδιαγράφες για τουλάχιστον 27 κόμβους μεγίστη ταχύτητα, τουλάχιστον 20 κόμβους οικονομική, η πρόβλεψη για “περίβλεπτη γέφυρα”, η στόχευση σε σκάφος “άνω των 80 μέτρων” δείχνει ότι οι απαιτήσεις του Λιμενικού είναι πολύ αυξημένες και πάνω από τα συνήθη για το χώρο των OPV για αντίστοιχη υπηρεσία Ακτοφυλακής.
Σημαντική κρίνεται και η πρόβλεψη υπερεπάρκειας σε πτητικά μέσα. Θα ήταν σωστό να διερευνηθεί η συνεργασία με το ΠΝ σε κοινό πρόγραμμα προμήθειας των μη επανδρωμένων για να μην έχουμε πάλι φαινόμενα πολυτυπίας. Παλαιότερη συζήτηση ήθελε το ΠΝ να έχει ενδιαφερθεί για το VTOL UAS S-100 της Schiebel με μέγιστο βάρος απογείωσης τα 200 κιλά. Επιπλέον θα ήταν σκόπιμο το υπόστεγο να μπορεί να φιλοξενήσει ελικόπτερο 11 τόνων, μιας και τα ελικόπτερα του ΠΝ ή και τα Super Puma της ΠΑ είναι αυτής της κλάσης.
Ακόμη, η πρόβλεψη για καθέλκυση των λέμβων και από πρυμναία ράμπα, θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος μιας συνολικής θεώρησης περί επιλογής πλοίου σπονδυλωτής (modular) φιλοσοφίας, όπως π.χ. αυτή που παρουσίασε η δανέζικη εταιρία SH Defence, στο ναυτικό συνέδριο MAST Med 2022 που έγινε στην Αθήνα πριν μερικές εβδομάδες. Έτσι ένα πλοίο θα μπορούσε τάχιστα να αναπροσαρμόσει το φόρτο του και να ικανοποιήσει ένα αρκετά ευρύτερο φάσμα αποστολών.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως ο οπλισμός που αρχικά θα φέρει ένα τέτοιο πλοίο είναι προϊόν συμβιβασμού, ώστε να επιτευχθεί χρηματοδότηση από την Ε.Ε., οπότε δεν μπορεί να εμφανιστεί “πολεμικός φόρτος”. Αλλά σίγουρα ένα σκάφος 80 μέτρων, και πάνω από 1.500 τόνους (δηλαδή σε μεγέθη κορβέτας) σε περιόδους κρίσεων θα μπορούσε να αποκτήσει αρκετά ενδιαφέρουσες “προσθήκες”, π.χ. αντιπλοϊκά βλήματα, εφόσον έχει γίνει η σχετική προμελέτη και υπάρχουν οι υποδομές-υποδοχές ταχείας προσαρμογής.
Συμπερασματικά, η προσθήκη τέτοιων σκαφών στη δύναμη του ΛΣ – ΕΛΑΚΤ, θα μετατρέψει το Λιμενικό Σώμα σε μια Ακτοφυλακή ανοιχτού πελάγους με αυξημένες δυνατότητες επιτήρησης και παρέμβασης. Εδώ να τονίσουμε ξανά πόσο σημαντικό είναι για τις εξοπλιστικές μας προσπάθειες να σταματήσει η κατάτμηση των παραγγελιών σε διαφορετικούς προμηθευτές, όπως έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν, καθώς η πολυτυπία αυξάνει το κόστος χρήσης και συντήρησης. Είναι άλλωστε νωπές οι μνήμες με την ακινησία σημαντικών μονάδων του ΛΣ λόγω αδυναμίας υποστήριξης.
Και βέβαια θα θέλαμε πολύ να δούμε αυτά τα σκάφη να κατασκευάζονται στην Ελλάδα, να έχουν ελληνικής κατασκευής εξοπλισμό και όχι να έρχονται “με το κλειδί στο χέρι” από το εξωτερικό, ως μια ακόμη χαμένη ευκαιρία ανάπτυξης τοπικής τεχνογνωσίας.
