Η μετάβαση στην πράσινη ναυτιλία απαιτεί τεράστια χρηματικά ποσά και ο πρόεδρος της Ένωσης Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ναυτιλίας και πρόεδρος της XRTC BUSINESS CONSULTANTS, Γιώργος Ξηραδάκης, επισημαίνει ότι «το σχέδιο πράσινης μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνδέει τη χρηματοδότηση με τις επιδόσεις των δανειοληπτών σε επίπεδο περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) και η εφαρμογή του πλαισίου της Βασιλείας IV από τα Ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δείχνει το δρόμο και τις πρακτικές που πρέπει να υιοθετήσουν οι ναυτιλιακές εταιρείες προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση».
Η αναζήτηση τραπεζικού δανεισμού είναι ένα μείζον θέμα στη διαχείριση της ελληνικής και παγκόσμιας ναυτιλίας και παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, ωστόσο οι Έλληνες εφοπλιστές, αναζητούν διαρκώς λύσεις.
Ευχάριστο είναι δε το γεγονός ότι αυξήθηκε η συμμετοχή των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων στη δανειοδότηση των ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακών εταιρειών, όπως αναφέρει στο τελευταία έκθεση της η Petrofin.
Υπενθυμίζεται ότι ο συνολικός δανεισμός των ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακών εταιρειών ανήλθε σε 50,89 δισ. δολάρια, ενώ οι ελληνικές τράπεζες, αύξησαν το ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο τους κατά 12,25%.
Αυτό συνέβη, ταυτόχρονα με τη μείωση του συνολικού χρηματικού ποσού που χορήγησαν οι διεθνείς τράπεζες, σε ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες κατά 9,59%.
Απαντώντας, ο Γιώργος Ξηραδάκης, στο ερώτημα: «Πόσο επηρεάζει η εισαγωγή της ναυτιλίας στο σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων της Ε.E. (Emissions Trading System – EU ETS) την Ελληνική ναυτιλία;», τόνισε:
“Στοχεύοντας στην απανθρακοποίηση των θαλάσσιων μεταφορών, η ΕΕ ενέταξε τη ναυτιλία από τον Ιανουάριο του 2024 στο EU ETS (Emissions Trading System, το σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου). Μέσω του συστήματος αυτού, οι ναυτιλιακές εταιρείες υποχρεούνται να πληρώνουν ένα είδος φόρου (μέσω της εμπορίας των λεγόμενων EU Allowances – EUAs) για τις ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπει ο στόλος τους.
Παράλληλα, με την ένταξη της ναυτιλίας στο EU ETS, ο ναυτιλιακός κλάδος εντάσσεται και σε ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ, το Innovation Fund. Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται απευθείας από τα έσοδα του EU ETS, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στις ναυτιλιακές εταιρείες να πάρουν πίσω ένα μέρος των χρημάτων που δαπάνησαν για την αγορά EUAs. Το Innovation Fund χρηματοδοτεί με τη μορφή επιχορήγησης και όχι δανείων, καινοτόμες τεχνολογίες που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις θαλάσσιες μεταφορές”.
Στο ερώτημα, «πως συνδέεται η τραπεζική χρηματοδότηση με τις επιδόσεις των δανειοληπτών σε επίπεδο περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG)», ο Γιώργος Ξηραδάκης, τόνισε:
“Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αυξανόμενες εκκλήσεις να παίξουν τον ρόλο τους στην αντιμετώπιση των σημερινών περιβαλλοντικών και κοινωνικών ανησυχιών, ακολουθώντας τη νέα σειρά υποχρεωτικών οδηγιών, πλαισίων και πινάκων που εκδόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) και τις οποίες πρέπει να ακολουθήσουν.
Το σχέδιο πράσινης μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνδέει τη χρηματοδότηση με τις επιδόσεις των δανειοληπτών σε επίπεδο περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) και η εφαρμογή του πλαισίου της Βασιλείας IV από τα Ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δείχνει το δρόμο και τις πρακτικές που πρέπει να υιοθετήσουν οι ναυτιλιακές εταιρείες προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση.
Έτσι οι τράπεζες πιέζουν τις ναυτιλιακές εταιρείες στην εναρμόνιση με τις πρακτικές που ορίζονται από το ESG. Αν και η συμμόρφωση με τις επιδόσεις στο ESG δεν αποτελεί ακόμα υποχρεωτική συμμόρφωση, η πιθανότητα να καταστεί ρυθμιστική απαίτηση θα επηρεάσει τόσο την ανταγωνιστικότητα του κλάδου όσο και την πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση. Η είσοδος όμως μιας ναυτιλιακής εταιρίας σε χρηματαγορές του εξωτερικού προϋποθέτει την ενσωμάτωση του ESG στη λειτουργία της.
Ένας από τους μοχλούς για τις τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επεκτείνουν πράσινα/βιώσιμα δάνεια είναι η πιθανή δυνατότητα πρόσβασης σε έναν νέο τύπο επενδυτικής βάσης μέσω των κεφαλαιαγορών. Μπορούν να εκδοθούν πράσινα ή βιώσιμα ομόλογα, τα οποία διαφέρουν από τα συμβατικά ομόλογα και στα οποία ο εκδότης παρέχει ένα σύνολο πράσινων ή βιώσιμων κριτηρίων και αναλαμβάνει να χρησιμοποιήσει το συγκεντρωμένο κεφάλαιο για έργα που πληρούν αυτά τα κριτήρια. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενδέχεται να διαθέτουν κεφάλαια που προορίζονται αποκλειστικά για πράσινα ή βιώσιμα έργα. Είναι όμως πασιφανές ότι αυτά τα προϊόντα προορίζονται για τους μεγάλους ναυτιλιακούς κολοσσούς κι όχι για την πλειοψηφία των Ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών, οι οποίες στηρίζονται στην τραπεζική χρηματοδότηση μέσω δανείων τα οποία εξασφαλίζονται κυρίως από τα υποθηκευμένα πλοία”.
Αναφερόμενος, ο Γιώργος Ξηραδάκης, «αν επηρεάζεται η ναυτιλιακή χρηματοδότηση από τις γεωπολιτικές εξελίξεις», υπογράμμισε:
“Οι απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή καθώς και στην Ουκρανία συνήθως ευνοούν τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι τράπεζες όμως αντιμετωπίζουν μία νέα κρίσιμη συνθήκη, αυτήν της ασφάλειας των χρηματοδοτούμενων πλοίων.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων των ΗΠΑ (OFAC) καθίσταται σαφές ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς σε μια ναυτιλιακή συναλλαγή (ασφαλιστής, τράπεζα, όμιλος εμπορικών συναλλαγών, πάροχος καυσίμων ή οποιοδήποτε άλλο μέρος μιας θαλάσσιας αλυσίδας εφοδιασμού) είναι στο επίκεντρο της ρυθμιστικής αρχής.
Τα μέτρα συμμόρφωσης περιλαμβάνουν ιστορική και συνεχή ανάλυση των δεδομένων μετάδοσης του Automatic Identification System (AIS) των πλοίων, ρήτρες συμβάσεων που σχετίζονται με το AIS, προσεκτικό έλεγχο των εγγράφων αποστολής και ελέγχους που αφορούν το πλοίο. Οι τράπεζες θα πρέπει επίσης να ελέγχουν τη ναυτιλιακή εταιρεία, τυχόν πράκτορες ή τρίτα μέρη που είναι παρόντα στη συναλλαγή και να γνωρίζουν τα λιμάνια προσέλευσης του πλοίου για τη συγκεκριμένη ροή συναλλαγών όπου είναι δυνατόν. Χρησιμοποιώντας ναυτιλιακά δεδομένα για να προσδιορίσουν τι καταγράφεται στο δίκτυο OFAC, οι τράπεζες μπορούν να αποκαλύψουν το εύρος της πιθανής δραστηριότητας εξαιτίας των οποίων μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις στα υποθηκευμένα πλοία τους.
Αυτά τα μέτρα έχουν γίνει ολοένα και πιο περίπλοκα στην εφαρμογή για τις τράπεζες. Οι χρηματοδότες της ναυτιλίας πρέπει να ελέγχουν όχι μόνο τους δανειολήπτες μέσω των εφαρμογών Know Your Client (KYC), αλλά και τα πλοία, προκειμένου να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή τις κινήσεις και τις διαδρομές τους. Απαιτείται θα λέγαμε μία είδους εφαρμογής «Know Your Ship» (KYS). Υπάρχουν τρόποι για να γίνει αυτό, αλλά απαιτείται το σωστό επίπεδο τεχνολογίας. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν αλγόριθμοι αποστολής με ιδιότητες τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης. Οι μεθοδολογίες τεχνητής νοημοσύνης που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της έρευνας θαλασσίων κυρώσεων μπορούν τουλάχιστον να κατανοήσουν ποια είναι τα πλοία υψηλού κινδύνου και να προειδοποιούν εγκαίρως τις τράπεζες”.
Τέλος, θέσαμε στον Γιώργο Ξηραδάκη, το ερώτημα: “Η Ελληνική ναυτιλία μπορεί να συνεχίσει να είναι ανταγωνιστική και ταυτόχρονα βιώσιμη;”. Η απάντηση του ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική και αισιόδοξη:
“Η ναυτιλία ως κλάδος χρειάζεται επαρκή κεφάλαια προκειμένου να ανανεώσει το στόλο της και να επιτευχθούν οι στόχοι της απανθρακοποίησης. Η Ελληνική ναυτιλία, με τη μακροχρόνια τεχνογνωσία και το συλλογικό της δυναμισμό ήταν πάντα απόδειξη ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας συνεχίζοντας την προσπάθεια ισορροπίας μεταξύ περιβαλλοντικής διαχείρισης και επιχειρηματικής κερδοφορίας που θα αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας.
Η Ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, η οποία κατέχει περισσότερο από το 50% του στόλου της ΕΕ, έχει αντιληφθεί τις νέες προκλήσεις της χρηματοδότησης του κλάδου και αξιοποιώντας καινοτόμες και ψηφιακές τεχνολογίες, προσπαθεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών των ρύπων, διατηρώντας παράλληλα την ικανότητά της στην τραπεζική χρηματοδότηση.
Ο δυναμισμός και το μελλοντικό στοίχημα της Ελληνικής ναυτιλίας έγκειται στη σημαντική επένδυση στην καινοτομία καθώς και στην υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και κατάρτιση των στελεχών και του προσωπικού της. Τέλος, εξαρτάται από τη συνεχή ισχύ και την ικανότητά της στην υιοθέτηση ριψοκίνδυνων επενδύσεων που οδηγούν την εθνική ναυτιλιακή βιομηχανία να διατηρήσει την ηγετική της θέση.
Η Ένωση Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας άνοιξε γραφείο αντιπροσωπείας της Ένωσης στη Σαγκάη. Τι σας ώθησε να πραγματοποιήσετε μια τέτοια πρωτοποριακή κίνηση για ένα θεσμό/σωματείο της Ελληνικής ναυτιλίας;
Η μακρόχρονη ενασχόλησή μου με την Κίνα στον τομέα της χρηματοδότησης και η βαθιά μου πεποίθηση ότι η ολοκληρωμένη τεχνογνωσία και η εμπεριστατωμένη εμπειρία των Ελλήνων ναυτιλιακών χρηματοδοτών αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα με μεγάλη προστιθέμενη αξία που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν οι κινεζικές τράπεζες για να επεκτείνουν περαιτέρω τις δραστηριότητές τους στην Ελληνική ναυτιλιακή επικράτεια αποτέλεσε το έναυσμα για την επέκταση των δραστηριοτήτων της Ένωσης.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης που αποτελείται από έμπειρα χρηματοοικονομικά στελέχη της Ελληνικής ναυτιλίας αγκάλιασε την ιδέα αυτή στο πλαίσιο της στρατηγικής και της πολιτικής εξωστρέφειάς της αφού το πεδίο δράσης της επεκτείνεται στη συνεχή συνεισφορά της στο ναυτιλιακό cluster για την από κοινού αντιμετώπιση των κινδύνων και των συνεχών αλλαγών του ναυτιλιακού κλάδου. Κατά τη γνώμη μου, τέτοιοι στόχοι σε έναν πολυδιάστατο κλάδο, όπως η ναυτιλιακή βιομηχανία, μπορούν να επιτευχθούν με εξωστρέφεια και διεύρυνση του πεδίου των δραστηριοτήτων τους.
Τα μέλη της Ένωσης ήταν και παραμένουν οικονομικά στελέχη που εργάζονται σε ναυτιλιακές τράπεζες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ναυτιλιακές εταιρείες και χρηματιστήρια. Είναι ο μοναδικός Σύλλογος που αποτελείται αποκλειστικά από μέλη του κλάδου της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, ανεξαρτήτως ειδικότητας. Σκοπός του Συλλόγου είναι η ενεργοποίηση των μελών του και η ανάδειξη του ναυτιλιακού οικονομικού επαγγέλματος, που μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τον κλάδο”.
