Απτό δείγμα γραφής του πώς η κλιματική αλλαγή είναι πιθανό να επηρεάσει το παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομία, όχι μόνο στο μέλλον, αλλά ήδη από σήμερα, αποτελεί η κρίση που τείνει να δημιουργηθεί με τη Διώρυγα του Παναμά. Από σήμερα (χτες), 24 Μαΐου, η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά (Panama Canal Authority) θέτει σε ισχύ έναν περιορισμό στο μέγιστο επιτρεπόμενο βύθισμα των πλοίων που περνούν από τη Διώρυγα. Συγκεκριμένα, αυτό θα διαμορφωθεί σε 13,56 μ., ενώ από την επόμενη Δευτέρα 29 Μαΐου το νούμερο αυτό θα μειωθεί ακόμα περισσότερο, σε 13,41 μ.
Η απαγόρευση πλοίων με μεγαλύτερο βύθισμα οφείλεται στην ξηρασία που έχει πλήξει τον Παναμά κι έχει περιορίσει το βάθος στη Διώρυγα. Η τελευταία τροφοδοτείται από τη Λίμνη Γκατούν, η στάθμη της οποίας έχει μειωθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολος πλέον ο διάπλους όλων των πλοίων. Έτσι, η Αρχή της Διώρυγας υποχρεώθηκε να λάβει μέτρα.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων θα υποχρεωθούν να μειώσουν τα φορτία που μεταφέρουν, ώστε να μπορούν να περάσουν από τη Διώρυγα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι εταιρείες τακτικών γραμμών εξετάζουν εναλλακτικές διαδρομές, προκειμένου να αποφύγουν το συγκεκριμένο σημείο. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, το τελικό αποτέλεσμα (είτε δηλαδή μειωθεί το φορτίο, είτε χρησιμοποιηθεί εναλλακτικός διάπλους) θα είναι το ίδιο, δηλαδή η αύξηση του μεταφορικού κόστους. Ήδη η πρώτη αντίδραση των εταιρειών είναι η αύξηση των ναύλων από 300 έως και 500 δολάρια/εμπορευματοκιβώτιο, αρχής γενομένης από την 1η Ιουνίου.
Εργασίες στη Διώρυγα του Παναμά © © EPA/Wellington Luck HANDOUT EDITORIAL USE ONLY / SPECIAL NOTICE – THIS IMAGE IS TO BE USED SOLELY TO ILLUSTRATE NEWS REPORTING OR COMMENTARY ON THE FACTS OR EVENTS DEPICTED IN THIS IMAGE WITH THE ORIGINAL TEXT (MANDATORY CREDIT) HANDOUT EDITORIAL USE ONLY/NO SALES
Η κρίση στον Παναμά είναι πιθανό να αποτελέσει ένα πρώτο σοβαρό «στρες τεστ» για τις αντοχές της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας, για πρώτη φορά μετά τη διατάραξη που μεσολάβησε λόγω της πανδημίας κι εν πολλοίς είχε αρχίσει να ξεπερνιέται. Αν, μάλιστα, η ξηρασία επιδεινωθεί και η δίοδος μέσω του Παναμά καταστεί όλο και πιο δύσκολη, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στο παγκόσμιο εμπόριο, με καθυστερήσεις των θαλάσσιων μεταφορών και αυξημένο μεταφορικό κόστος. Το 2021 η Διώρυγα του Παναμά κατέγραψε 13.342 διελεύσεις πλοίων, εξυπηρετώντας 180 θαλάσσιες διαδρομές και 170 χώρες, συνδέοντας 1.920 λιμάνια παγκοσμίως.
Σημειωτέον ότι και η χρονική συγκυρία δεν είναι η καλύτερη δυνατή, καθώς το εμπόριο εμπορευματοκιβωτίων κορυφώνεται από τον Αύγουστο και μετά, καθώς η επιστροφή στα σχολεία και η επικείμενη εορταστική περίοδος μεταφράζονται σε υψηλότερη κατανάλωση και οι εμπορικές αλυσίδες αυξάνουν το απόθεμά τους. Προς το παρόν, το μέσο επίπεδο βροχοπτώσεων στον Παναμά προβλέπεται ότι θα παραμείνει χαμηλότερο από το επιθυμητό για το άμεσο μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι η στάθμη των νερών στη λίμνη Γκατούν θα συνεχίσει να υποχωρεί, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση στο κανάλι του Παναμά.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Vespucci Maritime, Λαρς Γένσεν, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν δύο βασικές εναλλακτικές διαδρομές, σε περίπτωση μεγάλης συμφόρησης στον Παναμά. Η μία είναι ο απευθείας διάπλους από την Ασία στη δυτική ακτή των ΗΠΑ και η άλλη είναι η αξιοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ για τη μεταφορά των προϊόντων της Ασίας προς την ανατολική ακτή των ΗΠΑ. Αμφότερες οι επιλογές, βέβαια, συνεπάγονται αυξημένο κόστος μεταφοράς. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της επιλογής της Διώρυγας του Σουέζ θα απαιτηθεί μία επιπλέον εβδομάδα ανά ταξίδι. Σήμερα ένα πλοίο που αναχωρεί π.χ. από τη Σαγκάη προς το λιμάνι στη Σαβάνα της Τζόρτζια στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ χρειάζεται 25,5 ημέρες μέσω του Παναμά, αλλά 32 ημέρες μέσω του Σουέζ. Αντίστοιχα, η επιλογή της δυτικής ακτής των ΗΠΑ συνεπάγεται και αυξημένο κόστος μεταφοράς, καθώς η θαλάσσια απόσταση, π.χ. από την Ιαπωνία προς τις ΗΠΑ, είναι μεγαλύτερη κατά 4.800 χιλιόμετρα. Παράλληλα, η λύση αυτή συνεπάγεται και υψηλότερο κόστος μεταφοράς προς την ενδοχώρα, έως ότου τα προϊόντα καταλήξουν στον τελικό τους προορισμό, καθώς θα πρέπει τα εμπορευματοκιβώτια να φορτωθούν σε τρένα και να διασχίσουν σχεδόν όλες τις ΗΠΑ, ώστε να προσεγγίσουν και τις ανατολικές πολιτείες.
