Οι πιο σκληρά εργαζόμενοι στην Ευρώπη είναι οι Έλληνες, πριν ακόμα θεσμοθετηθεί η εξαήμερη εργασία στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας και σε εκείνες που εφαρμόζουν σύστημα με εναλλασσόμενες βάρδιες.
Τα στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα κατ’ αποκλειστικότητα η «Ν», κάνουν λόγο για ώρες εργασίας που έφτασαν στις 2.042 το 2015, εν καιρώ μνημονίων, για να υποχωρήσουν λίγο, στις 1.886, το 2022. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η διαφορά με τις υπόλοιπες χώρες είναι πολύ μεγάλη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τα οποία προέρχονται από την επίσημη έκθεση που εκδόθηκε τον περασμένο Μάρτιο από την αρμόδια Ελεγκτική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, κάνουν λόγο για 315 περισσότερες ώρες δουλειάς για τους Έλληνες εργαζόμενους σε ετήσια βάση, σε σχέση με τις 1.571 ώρες που είναι ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος.
Τα στοιχεία εστιάζουν συνολικά στην εικόνα που παρουσιάζει η αγορά εργασίας στην Ελλάδα, ως προς τη συμμόρφωσή της σε σχέση με μια σειρά εργασιακών ζητημάτων που είχαν συμπεριληφθεί σε σχετική προσφυγή που είχε υποβάλει η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) το μακρινό 2014.
Εκεί διαπιστώνεται απασχόληση των εργαζομένων στην Ελλάδα με σημαντικά διευρυμένα ωράρια εργασίας, σε συνδυασμό με την αδυναμία των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ), εξαιτίας της απορρύθμισης του πλαισίου τους, να καλύψουν ευνοϊκότερα τον χρόνο εργασίας.
«Σημαντικό χάσμα»
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην έκθεση της Ελεγκτικής Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρεται, έπειτα από έλεγχο και του νόμου 4808/2021, γνωστού και ως «νόμου Χατζηδάκη», πως εξακολουθεί να διατηρείται η παραβίαση των διατάξεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη ως προς τον χρόνο εργασίας. Θα πρέπει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι στην ανάλυση που πραγματοποιείται δεν έχει συμπεριληφθεί η πρόσθετη ρύθμιση του νόμου 5053/2023, γνωστού και ως «νόμου Γεωργιάδη», περί εξαήμερης απασχόλησης.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι πιθανό τα συμπεράσματα της έκθεσης να ήταν ακόμα πιο επιβαρυντικά για τη χώρα. Ενδεικτικά παραθέτουμε τη σχετική αναφορά ότι, σύμφωνα με την αρχική Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, το 2015 «οι Έλληνες εργαζόμενοι ήταν στην κορυφή της λίστας όσον αφορά τις μέσες ώρες εργασίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο (με 2.042 ώρες εργασίας ετησίως)» και «υπήρχε σημαντικό χάσμα μεταξύ των Ελλήνων εργαζομένων και των ομολόγων τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (από 1.371 ώρες εργασίας για τους Γερμανούς εργάτες έως 1.541 ώρες ετησίως για τους Βέλγους εργάτες)».
Στη συνέχεια η Ελεγκτική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρει ότι «σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2022, οι Έλληνες εργαζόμενοι παραμένουν στην κορυφή με 1.886 ώρες εργασίας ετησίως, ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 1.571 ώρες εργασίας ετησίως».
Το εξαήμερο
Σε σχέση με τις πρόσθετες ρυθμίσεις περί εξαήμερης εργασίας, ο Δημήτρης Καραγεωργόπουλος, γραμματέας Τύπου της ΓΣΕΕ, επισημαίνει: «Η αλήθεια είναι πως με την εφαρμογή εξαήμερης εργασίας σε επιχειρήσεις συνεχούς ροής, ναι μεν προβλέπεται μια κάποια αποζημίωση για όσους εργαστούν την έκτη ημέρα, αλλά στην πραγματικότητα οι εργαζόμενοι χάνουν υποχρεωτικά μια πολύτιμη ημέρα ανάπαυσης.
Είναι τέσσερις ημέρες τον μήνα, 48-50 ημέρες ανάπαυσης τον χρόνο. Δεν είναι επιλογή, λοιπόν, των εργαζομένων. Σε αυτές τις επιχειρήσεις το πενθήμερο καταργείται στην πράξη, αφού ουδείς εργαζόμενος δεν θα βρει το θάρρος να αρνηθεί, ακόμα και αν αισθάνεται εξουθενωμένος και έχει ανάγκη ξεκούρασης. Δεν υπάρχει το δικαίωμα της επιλογής, παρά μόνο της επιβολής».
Οι συλλογικές συμβάσεις
Σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις ΣΣΕ, με ειδική αναφορά στην Εθνική Γενική ΣΣΕ και το πεδίο εφαρμογής τους, η Ελεγκτική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης επισημαίνει πως αποδείχθηκε ότι «δεν διασφαλίζει την παροχή εγγυήσεων για ρυθμίσεις σχετικές με την εύλογη διάρκεια του εβδομαδιαίου εργάσιμου χρόνου».
Άρα οι ΣΣΕ δεν μπορούν στην πράξη να περιορίσουν κάπως τις ώρες εργασίας που απασχολούνται οι εργαζόμενοι στη χώρα. Η έκθεση καταλήγει συνακόλουθα για όλα τα προηγούμενα ότι «η Επιτροπή θεωρεί πως δεν υπάρχει συμμόρφωση της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την υπερβολική διάρκεια του χρόνου εργασίας».
«Θωράκιση της εργασίας»
Όμως, όπως επισημαίνει και ο κ. Καραγεωργόπουλος, «η προστασία των εργαζομένων και η διασφάλιση αξιοπρεπών όρων διαβίωσής τους επιτάσσουν τη θωράκιση της εργασίας απέναντι στις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες διαδοχικών κρίσεων, που παραμένουν στην πλειονότητά τους σε ισχύ. Η επισφάλεια στις εργασιακές σχέσεις συνιστά απειλή για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων. Η επιμήκυνση ωραρίων και ημερών εργασίας των εργαζομένων δεν συνιστά πρόοδο. Είναι πισωγύρισμα και πρέπει επιτέλους να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας. Η εξουθένωση των Ελλήνων εργαζομένων, τα εξαντλητικά δεκάωρα και δωδεκάωρα είναι που προκαλούν τη δραματική αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και δη των θανατηφόρων. Άνθρωποι καθημερινά γυρνούν στα σπίτια τους τραυματισμένοι, ακρωτηριασμένοι ή νεκροί. Ακόμα και αν είναι “επιλογή” τους να εργάζονται παραπάνω, ώστε να πάνε στο σπίτι τους ένα καλύτερο μεροκάματο, η ευθύνη της πολιτείας για την προστασία τους απεμπολείται;».
