Ο κύκλος εργασιών των 100 μεγαλύτερων ομίλων στον τομέα των εξοπλισμών έφτασε το 2020 στα 531 δισ. δολάρια (470 δισ. ευρώ). Ο τζίρος αυτός βρίσκεται σε συνεχή άνοδο από το 2015 (το πρώτο έτος που συμπεριλήφθηκαν στοιχεία από κινεζικές επιχειρήσεις) και αθροιστικά η άνοδος έχει φτάσει στο 17% -Τι γράφει ο «Ρ».
Στο νέο ρεκόρ πωλήσεων στρατιωτικών εξοπλισμών, για έκτη συνεχόμενη χρονιά, που κατέγραψαν το 2020 οι παγκόσμιοι κολοσσοί της πολεμικής βιομηχανίας, παρά τη μεγάλη οικονομική κρίση της ίδιας χρονιάς, αναφέρεται ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη», με την υπογραφή Ε.Μ.
Η στήλη αναδημοσιεύει το μεγαλύτερο μέρος του:
«Οι γίγαντες της βιομηχανίας θωρακίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη διαρκή κρατική ζήτηση για στρατιωτικά προϊόντα και υπηρεσίες», αναφέρει η Αλ. Μαρκστάινερ, ερευνήτρια στο Πρόγραμμα Στρατιωτικών Δαπανών και Παραγωγής Οπλων του SIPRI, και συμπληρώνει: «Σε μεγάλο μέρος του κόσμου, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν και ορισμένες κυβερνήσεις επιτάχυναν ακόμη και τις πληρωμές στη βιομηχανία όπλων προκειμένου να μετριάσουν τον αντίκτυπο της κρίσης της Covid-19»!
Το άθροισμα των πωλήσεων όπλων και στρατιωτικών υπηρεσιών σε διεθνές επίπεδο αυξήθηκε κατά 1,3%, την ώρα που η παγκόσμια οικονομία συρρικνωνόταν πάνω από 3%.
Ο κύκλος εργασιών των 100 μεγαλύτερων ομίλων στον τομέα των εξοπλισμών έφτασε το 2020 στα 531 δισ. δολάρια (470 δισ. ευρώ). Ο τζίρος αυτός βρίσκεται σε συνεχή άνοδο από το 2015 (το πρώτο έτος που συμπεριλήφθηκαν στοιχεία από κινεζικές επιχειρήσεις) και αθροιστικά η άνοδος έχει φτάσει στο 17%.
Κυριαρχία αμερικανικών μονοπωλίων και άνοδος κινεζικών
Στα στοιχεία δεν θα μπορούσε να μην καθρεφτίζεται και ο σφοδρός ανταγωνισμός των ΗΠΑ, που προσπαθούν «με νύχια και με δόντια» να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, μπροστά στη ραγδαία άνοδο της Κίνας.
Οι αμερικανικές εταιρείες συνεχίζουν να κυριαρχούν στην κατάταξη. Από τις 100 κορυφαίες, οι περισσότερες είναι στις ΗΠΑ. Συνολικά οι πωλήσεις όπλων των 41 αμερικανικών εταιρειών ανήλθαν σε 285 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 1,9% σε σύγκριση με το 2019.
Από το 2018, οι 5 κορυφαίες σε τζίρο πολεμικές βιομηχανίες του κόσμου εδρεύουν στις ΗΠΑ. Ετσι, και το 2020, πέντε αμερικανικοί κολοσσοί μονοπωλούν για άλλη μια φορά τις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης: Η «Lockheed Martin» (μαχητικά αεροσκάφη «F-35», πύραυλοι κ.λπ.) εδραιώθηκε στην πρώτη θέση, με πωλήσεις 58,2 δισ. δολαρίων, μπροστά από τη «Raytheon», την «Boeing», τη «Northrop Grumman» και την «General Dynamics».
Η βρετανική «BAE Systems» βρίσκεται στην υψηλότερη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών ομίλων (6η), ακολουθούμενη από την ευρωπαϊκή πολυεθνική «Airbus» (11η).
Οι κινεζικές «Norinco» (7η), AVIC (8η) και CETC (9η) και η αμερικανική «L3 Harris» (10η) συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα.
Οι 41 αμερικανικές επιχειρήσεις της κορυφαίας εκατοντάδας είχαν το 2020 μερίδιο αγοράς 54%.
Πίσω τους, οι κινεζικοί όμιλοι αντιπροσώπευαν το 13% των συνολικών πωλήσεων. Οι συνολικές πωλήσεις όπλων των 5 κινεζικών εταιρειών που περιλαμβάνονται στο top 100 ανήλθαν σε περίπου 66,8 δισ. δολάρια το 2020, αύξηση κατά 1,5% σε σχέση με το 2019.
Ακολουθούν στην τρίτη θέση οι όμιλοι της Βρετανίας, ενώ μαζί 26 ευρωπαϊκές εταιρείες εξασφάλισαν το 21% των συνολικών πωλήσεων.
Οι ρωσικές εταιρείες εξασφάλισαν το 5%, με 9 εταιρείες να περιλαμβάνονται στο top 100.
Οι νέες τεχνολογίες και το Διάστημα στο επίκεντρο
Στο μεταξύ, την αμερικανική βιομηχανία όπλων διέρχεται ένα κύμα συγχωνεύσεων και εξαγορών. Για να διευρύνουν τα χαρτοφυλάκια προϊόντων τους και έτσι να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όταν υποβάλλουν προσφορές για νέα συμβόλαια, πολλές μεγάλες αμερικανικές εταιρείες όπλων προχωρούν σε συγχωνεύσεις, ιδιαίτερα σε «πολλά υποσχόμενους» τομείς νέων τεχνολογιών.
«Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη στον διαστημικό τομέα», σημειώνει η Αλ. Μαρκστάινερ. Για παράδειγμα, «η “Northrop Grumman” και η KBR είναι μεταξύ πολλών εταιρειών που έχουν αποκτήσει εταιρείες υψηλής αξίας οι οποίες ειδικεύονται στη διαστημική τεχνολογία τα τελευταία χρόνια», καθώς το Διάστημα εξελίσσεται σε νέο πεδίο ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού και ενδεχόμενων μελλοντικών στρατιωτικών συγκρούσεων.
«Τα τελευταία χρόνια, οι κινεζικές εταιρείες όπλων έχουν επωφεληθεί από τα προγράμματα στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της χώρας» και επικεντρώνονται στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, που μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για μη στρατιωτικούς σκοπούς, αναφέρει η Ναν Τιαν, ανώτερη ερευνήτρια του SIPRI. Οι κινεζικοί όμιλοι «έχουν γίνει από τους πιο προηγμένους παραγωγούς στρατιωτικής τεχνολογίας στον κόσμο».
Η «Norinco», για παράδειγμα, συμμετείχε στην ανάπτυξη του δορυφορικού συστήματος στρατιωτικής – πολιτικής πλοήγησης BeiDou και εμβάθυνε τη συμμετοχή της σε αναδυόμενες τεχνολογίες.
Εξάλλου, όπως υπογραμμίζουν αναλυτές του SIPRI, ο καθορισμός των παραπάνω μεγεθών και των προεκτάσεών τους γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκος, καθώς η τεχνολογία της πληροφορικής δύσκολα πλέον διαχωρίζεται από την τεχνογνωσία της αμυντικής βιομηχανίας. Ειδικά στις ΗΠΑ κορυφαίες επιχειρήσεις της Σίλικον Βάλεϊ, όπως η «Google», η «Microsoft» και η «Oracle», επιχειρούν να διεισδύσουν στην αμυντική βιομηχανία, ενώ αντίστοιχη τάση παρατηρείται και στην Κίνα.
Πυρηνικά και υπερηχητικοί πύραυλοι στο επίκεντρο της νέας «κούρσας»
Παράλληλα με τη συνεχή αύξηση στις παγκόσμιες πωλήσεις όπλων, όπως αυτή αποτυπώνεται και στα στοιχεία του Ινστιτούτου SIPRI, οι εντεινόμενοι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί επιταχύνουν συνολικότερα την επικίνδυνη «κούρσα εξοπλισμών», η οποία πλέον εξαπλώνεται από τα πυρηνικά όπλα και τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς έως την κυβερνοασφάλεια και τις νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και τον τομέα του Διαστήματος.
Εκτός από τις «παραδοσιακές» πυρηνικές δυνάμεις, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, η Κίνα εξελίσσεται σε ένα ισχυρό πυρηνικό κράτος, χωρίς να «δεσμεύεται» θεωρητικά από καμία διεθνή Συνθήκη. Αυτός είναι ένας λόγος που ΗΠΑ και Ρωσία – ενώ εντείνεται η μεταξύ τους αντιπαράθεση – επαναδιαπραγματεύονται Συνθήκες εξοπλισμών και συζητούν για τη «στρατηγική σταθερότητα» στα στρατηγικά και πυρηνικά όπλα, με σκοπό να πιεστεί κυρίως η Κίνα, αλλά και άλλα κράτη, να συμμετάσχουν σε τέτοιες συμφωνίες «ελέγχου».
Ενδεικτικά, αναλυτές και ΜΜΕ της Ρωσίας έχουν αναφέρει ότι η Κίνα αναπτύσσει συστήματα, όπως πυραύλους ικανούς να μεταφέρουν 10 πυρηνικές κεφαλές ο καθένας, ενώ εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ο αριθμός των κινεζικών πυρηνικών όπλων θα αυξηθεί σημαντικά.
Με το βλέμμα στην ενίσχυση παλιών και νέων συμμαχιών απέναντι στη ραγδαία ανέλιξη της Κίνας, ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία συγκρότησαν την τριμερή «στρατηγική εταιρική σχέση ασφάλειας» AUKUS, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων σε πρώτη φάση την απόκτηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από την Αυστραλία, ενώ θα επιτρέπεται η ανταλλαγή «πληροφοριών για τα πυρηνοκίνητα πολεμικά πλοία» ανάμεσα στις τρεις χώρες.
Υπενθυμίζεται ότι με την παραπάνω συμφωνία, με την οποία ΗΠΑ και Βρετανία καταπατούν και τις διεθνείς συμφωνίες μη διάδοσης της πυρηνικής τεχνολογίας για πολεμικούς σκοπούς, η Αυστραλία θα γίνει η έβδομη χώρα στον κόσμο που θα διαθέτει τέτοιου είδους υποβρύχια (μετά τις ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Ινδία).
Τον Μάρτη η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει το πυρηνικό οπλοστάσιο, αυξάνοντας την «οροφή» των πυρηνικών κεφαλών από 180 σε 260, δηλαδή κατά 45%, με την αιτιολογία μιας «αυξανόμενης γκάμας τεχνολογικών και δογματικών απειλών».
Ανάπτυξη νέων υπερηχητικών όπλων
Πριν από λίγους μήνες δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας «Financial Times» ανέφερε ότι η Κίνα δοκίμασε μια νέα διαστημική δυνατότητα, εκτοξεύοντας υπερηχητικό πύραυλο σε τροχιά. Η δοκιμή φέρεται να έγινε τον Αύγουστο με εκτόξευση πυραύλου ικανού να φέρει πυρηνική κεφαλή, ο οποίος έκανε τον γύρο της Γης σε τροχιά, προτού αρχίσει την κάθοδο προς τον στόχο του. Η Κίνα διέψευσε το δημοσίευμα, δηλώνοντας πως επρόκειτο για διαστημικό όχημα, όχι για πύραυλο.
Υπερηχητικούς πυραύλους αναπτύσσουν ήδη οι ΗΠΑ, με την πρόσφατη δοκιμή νέου υπερηχητικού όπλου που επιβεβαίωσε η αμερικανική πολεμική βιομηχανία «Raytheon», ενώ και η Ρωσία πραγματοποίησε την περασμένη βδομάδα ακόμη μια δοκιμαστική εκτόξευση του υπερηχητικού πυραύλου «Tsirkon» (Τσιρκόν). «Είναι ο δικός μας τελευταίας τεχνολογίας πύραυλος, ο οποίος πλήττει και θαλάσσιους και επίγειους στόχους», δήλωσε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν.
Στην κούρσα των υπερηχητικών πυραύλων μπήκε και η Βόρεια Κορέα, εκτοξεύοντας δοκιμαστικά τον πύραυλο «Hwasong-8» με «δυνατότητα ελιγμών κατά την πτήση» και τα χαρακτηριστικά της «αιώρησης κατά την υπερηχητική πτήση της αποσπώμενης κεφαλής του».
Παράλληλα, εξαιρετικά κρίσιμη είναι η κατάσταση στην Ευρώπη, όπου ΗΠΑ και ΝΑΤΟ αναπτύσσουν συστήματα αντιβαλλιστικής πυραυλικής «άμυνας» στην Πολωνία και τη Ρουμανία, «στοχεύοντας» προς τη Ρωσία, η οποία «δεσμεύεται» να «απαντήσει».
Την επικίνδυνη κλιμάκωση της αντιπαράθεσης αποτυπώνουν και οι δηλώσεις του Λευκορώσου Προέδρου, Αλ. Λουκασένκο, ότι αν το ΝΑΤΟ αναπτύξει πυρηνικά όπλα στη γειτονική Πολωνία «θα προτείνω στον Πούτιν να επιστρέψει τα πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία».
Μεγάλη αύξηση στρατιωτικών δαπανών
Οι εντεινόμενοι ανταγωνισμοί αποτυπώνονται και στη μεγάλη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.
Στις ίδιες τις ΗΠΑ, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι ενέκριναν στα μέσα Δεκέμβρη με διακομματική συναίνεση τον νέο «αμυντικό» προϋπολογισμό για το 2022, ύψους 770 δισ. δολαρίων, αυξάνοντας τις δαπάνες του Πενταγώνου κατά 25 δισ. δολάρια (αύξηση 5%).
Την ίδια ώρα, στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, που μπαίνει στο επίκεντρο της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης, το υπουργικό συμβούλιο της Ιαπωνίας ενέκρινε πρόσφατα μεγάλη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών για το 2022, ξεπερνώντας το όριο του 1% του ΑΕΠ που η χώρα τηρούσε επί χρόνια. Πρόκειται για τη 10η συνεχόμενη χρονιά που το Τόκιο αυξάνει τις στρατιωτικές του δαπάνες, οι οποίες πλέον θα φτάνουν τα 5,4 τρισ. γιεν (47,2 δισ. δολάρια ή 35,3 δισ. ευρώ), ενώ προβλέπεται και αύξηση δαπανών για τη στάθμευση αμερικανικών στρατευμάτων.
ΕΚΘΕΣΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ SIPRI: Νέο ρεκόρ στις παγκόσμιες πωλήσεις στρατιωτικών εξοπλισμών (ieidiseis.gr)
