Πάνω από 3 εκατομμύρια ναυάγια πλοίων υπολογίζεται ότι υπάρχουν χωρίς κανένας ποτέ να τα έχει εξερευνήσει. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι αυτά τα ναυάγια κρύβουν θησαυρούς δισεκατομμυρίων και είναι γεμάτα από πολύτιμους λίθους, σπάνια ορυκτά και μέταλλα.
Η γοητεία της εξερεύνησης αν και έχει ενεργοποιήσει πολλούς τυχοδιώκτες έχει αποδειχτεί μία πολύ μεγάλη πρόκληση. Η δυσκολία πρόσβασης, η επικινδυνότητα αλλά κυρίως τα τεράστια ποσά που απαιτούνται για τον εξοπλισμό και το δυναμικό έχει οδηγήσει πολλούς στο να βγουν πολύ φτωχότεροι κατά την απόπειρά τους να βρουν πρώτοι τον μεγάλο θησαυρό.
Χωρίς να έχει αναπτυχθεί κάποια κρατική ή διεθνής πρωτοβουλία για την ανακάλυψη του άγνωστου κόσμου του βυθού, οι όποιες αναζητήσεις σε αχαρτογράφητα βάθη πραγματοποιούνται από πλούσιους ιδιώτες.
Ένας από αυτούς σύμφωνα με το Bloomberg είναι ο 43χρονος Άντονι Κλέικ, στέλεχος για κάποια χρόνια του λονδρέζικου hedge fund Marshall Wace.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Ο Κλέικ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανέπτυξε ένα επιτυχημένο σύστημα διατήρησης χαρτοφυλακίου χρησιμοποιώντας την τεχνολογία και την ανάλυση δεδομένων. Έδειχνε όμως σύμφωνα με δημοσιεύματα κι ένα θερμό ενδιαφέρον για τα ναυάγια.
Η ευκαιρία του να «βουτήξει» στο φιλόδοξο project να γίνει ένας κυνηγός του βυθού εμφανίστηκε μέσα από το σχέδιο Enigma. Το σχέδιο αυτό αφορούσε την αναζήτηση ενός ναυαγίου με το όνομα Napried, το οποίο βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών του Λιβάνου το 1872 και φέρεται να κρύβει ανεκτίμητα κειμήλια.
Το πλοίο μετέφερε ένα φορτίο, γεμάτο με αρχαία κειμήλια της Μεσογείου εκ μέρους ενός αμερικανού πρόξενου.
Ο Κλέικ μαζί με άλλους fund managers μπήκαν δυναμικά στο project Enigma με στόχο να ανακαλύψουν το ναυάγιο και να χρηματοδοτήσουν την αποστολή. Αν και δεν βρήκαν το πλοίο, κατάφεραν να εντοπίσουν διάφορα εμπορικά πλοία που χρονολογούνταν στα τέλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο εσωτερικό τους εντοπίστηκαν κινέζικα βάζα της δυναστείας των Μινγκ, βάζα γεμάτα πιπέρι και τουρκικές πίπες καπνού.
Η πρόκληση
Η επιχείρηση προσέγγισης του πλοίου με τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο όχημα κόστισε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια. Αν και η αξία των ευρημάτων ήταν κυρίως ιστορική, ο Κλέικ κράτησε ικανοποιημένους τους πελάτες-επενδυτές του project καθώς η πρόθεσή του ήταν να πουλήσει κάποια βάζα της δυναστείας των Μινγκ σε συλλέκτες, βγάζοντας κέρδος.
Δυστυχώς δεν κατάφερε ποτέ να ολοκληρώσει το σχέδιό του καθώς τα ευρήματα κατασχέθηκαν κατά τη μεταφορά τους από τις αρχές της Κύπρου.
Κι εκεί ο fund manager αντιμετώπισε τη μεγαλύτερη πρόκληση: αν βρεις ένα ναυάγιο, μπορείς να κρατήσεις τα ευρήματα; Εβδομήντα τρεις χώρες έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 2001 για την προστασία της υποβρύχιας πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία αναφέρει ότι οι υπογράφοντες θα λάβουν «όλα τα κατάλληλα μέτρα» για να αποτρέψουν την εμπορική εκμετάλλευση των ναυαγίων.
Η επιστημονική κοινότητα πάντως είναι διχασμένοι με κάποιους να εναντιώνονται στους «κυνηγούς» ναυαγίων κι άλλους να υποστηρίζουν ότι πάει χαμένο ένα ιστορικό αρχείο στα βάθη του ωκεανού.
Η Enigma προσπάθησε να προσλάβει δικηγόρους στην Κύπρο, οι οποίοι υποστήριξαν ότι το πλοίο είχε βρεθεί σε διεθνή ύδατα, όπου η χώρα δεν είχε δικαιοδοσία, αλλά η προσπάθεια μπλόκαρε στη δικαστική γραφειοκρατία του νησιού.
Ο επίμονος κυνηγός
Μετά την περιπέτεια του Enigma πολλοί αποθαρρύνθηκαν από το project της αναζήτησης ναυαγίων. Όχι όμως ο Κλέικ. Σύμφωνα με το Businesswek του Bloomberg, διάφορες εταιρείες που είχαν καταχωρηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο με «θολό» το καθεστώς ιδιοκτησίας φέρεται να ανήκαν ή να ελέγχονταν από τον Κλέικ.
Το δημοσίευμα του Bloomberg ισχυρίζεται ότι ο Κλέικ συνεχίζει να αναζητεί υποβρύχιους θησαυρούς, κρατώντας παράλληλα τη δραστηριότητά του μυστική. Εκτός από μία σειρά εταιρειών που έχει ιδρύσει για να χρηματοδοτήσει τα projects του, έχει αγοράσει υποβρύχια οχήματα, τα οποία μπορούν να εξερευνούν σε βάθος 6.000 μέτρων, χωρίς να επηρεάζονται από τις συνθήκες πίεσης.
Είναι πρόσφατη άλλωστε η τραγωδία του υποβρύχιου Titan, το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς στα βάθη του ωκεανού κατά την εξερεύνηση του ναυαγίου του Τιτανικού, με τους επιβάτες και το προσωπικό να χάνουν τη ζωή τους.
Τα αυτόνομα υποβρύχια της Ocean Infinity, τα οποία φέρεται να πέτυχε ο Κλέικ σε τιμή ευκαιρίας, εκμεταλλευόμενος την ύφεση της εταιρείας, μπορούν να «σκανάρουν» ένα ευρύ πεδίο στο βυθό αναζητώντας χαμένα ναυάγια.
Ο Κλέικ σύμφωνα με το δημοσίευμα είναι ένας επιτυχημένος manager, ο οποίος δεν έχει ανάγκη από επιπλέον εισόδημα. Το κυνήγι ναυαγίων γίνεται κυρίως για την πρόκληση να φτάσει πρώτος εκεί που δεν πήγε ποτέ κανένας.
Τα κέρδη
Υπό καθεστώς άκρας μυστικότητας μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα εταιρειών και με συμβόλαια εχεμύθειας μεταξύ των εμπλεκομένων, οι αναζητήσεις του Κλέικ δεν μπορούν να χαρτογραφηθούν αν και σύμφωνα με πληροφορίες έχει καταφέρει να αποκομίσει κέρδος από τα ευρήματά του.
Μία περίπτωση είναι η εύρεση του ναυαγίου SS Benmohr. Ένα φορτηγό πλοίο που περιείχε 50 τόνους ασημένιων νομισμάτων. Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Bloomberg χρειάστηκαν 12 ώρες για να φέρουν τα νομίσματα στην επιφάνεια. Στη συνέχεια αυτά πουλήθηκαν.
Ο Κλέικ και οι συνεργάτες του βρήκαν έναν τρόπο να αντιμετωπίσουν την πρόκληση για την τύχη των ευρημάτων τους. Ό,τι έβρισκαν το ανέφεραν στον οργανισμό UK Receiver of Wreck, μία υπηρεσία της βρετανικής κυβέρνησης που δημιουργήθηκε για να βρίσκει τους πραγματικούς ιδιοκτήτες των χαμένων φορτίων από όλο τον κόσμο. Εάν οι ιδιοκτήτες αναδεικνυόταν, οι εταιρείες που συνδέονταν με τον Κλέικ μπορούσαν να διεκδικήσουν αποζημίωση που έφτανε το 80% της αξίας του φορτίου. Αν δεν εμφανιζόταν κανείς μετά από ένα χρόνο, ο Κλέικ μπορούσε να κρατήσει νόμιμα ό,τι βρισκόταν εκτός βρετανικού εδάφους.
