Οι διαστημικές αποστολές που διαρκούν έξι μήνες ή περισσότερο επιβαρύνουν τον εγκέφαλο των αστροναυτών. Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα μέλη των πληρωμάτων μπορεί να χρειαστεί να περιμένουν τουλάχιστον τρία χρόνια πριν επιστρέψουν στο διάστημα.
Οι επιστήμονες συνέκριναν τις μαγνητικές τομογραφίες των εγκεφάλων 30 αστροναυτών. Οι εξετάσεις πραγματοποιήθηκαν πριν από διαστημικές πτήσεις διάρκειας δύο εβδομάδων, έξι μηνών ή ενός έτους. Με την επιστροφή των αστροναυτών στη Γη, πραγματοποιήθηκαν νέες μαγνητικές τομογραφίες. Οι σαρώσεις αποκάλυψαν ότι, οι κοιλίες, ή κοιλότητες εντός του εγκεφάλου που περιέχουν εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ήταν σημαντικά επεκταμένες στους εγκεφάλους των αστροναυτών που βρέθηκαν σε αποστολές διάρκειας τουλάχιστον έξι μηνών, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Τα ευρήματα της έρευνας μπορεί να αποτελέσουν υποδείξεις για μελλοντικές πιο μακροπρόθεσμες αποστολές, καθώς η NASA και οι διεθνείς εταίροι της στοχεύουν στην καθιέρωση της διαρκούς ανθρώπινης παρουσίας στη Σελήνη, με το πρόγραμμα Artemis. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι η σποστολή ανθρώπων και σε πιο μακρινούς προορισμούς, όπως ο πλανήτης Άρης. Η μελέτη που περιγράφει λεπτομερώς τα ευρήματα δημοσιεύθηκε την Πέμπτη στο περιοδικό Scientific Reports.
Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι η ουσία που παρέχει στον εγκέφαλο προστασία και τροφή, ενώ απομακρύνει τα «απόβλητα». Όταν όμως οι αστροναύτες πηγαίνουν στο διάστημα, τα υγρά μέσα στο σώμα μετατοπίζονται προς το κεφάλι και σπρώχνουν τον εγκέφαλο ψηλότερα στο κρανίο, προκαλώντας διαστολή των κοιλιών. «Διαπιστώσαμε ότι όσο περισσότερο χρόνο περνούσαν οι άνθρωποι στο διάστημα, τόσο μεγαλύτερες γίνονταν οι κοιλίες του εγκεφάλου τους», ανέφερε σε δήλωσή της η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Rachael Seidler, που διδάσκει εφαρμοσμένη φυσιολογία και κινησιολογία στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα. «Πολλοί αστροναύτες ταξιδεύουν στο διάστημα περισσότερες από μία φορές και η μελέτη μας δείχνει ότι χρειάζονται περίπου τρία χρόνια μεταξύ των αποστολών για να ανακάμψουν πλήρως οι κοιλίες τους», συμπλήρωσε.
Από τους αστροναύτες της μελέτης οκτώ συμμετείχαν σε αποστολές δύο εβδομάδων, ενώ 18 σε αποστολές έξι μηνών. Ακόμα, τέσσερις ήταν αυτοί που βρέθηκαν στο διάστημα για περίπου έναν χρόνο. Η ανάλυση βοήθησε τους επιστήμονες να διαπιστώσουν ότι, ο βαθμός διεύρυνσης των συγκεκριμένων σημείων των εγκεφάλων τους, ήταν ανάλογος με το χρονικό διάστημα των αποστολών.
«Η μεγαλύτερη επέκταση προκαλείται κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εβδομάδων και έξι μηνών στο διάστημα», εξηγεί στο CNN η Seidler, που είναι επίσης μέλος του Ινστιτούτου Νευρολογικών Παθήσεων Norman Fixel του UF Health. Μεταξύ των έξι μηνών και του ενός έτους δεν υπήρξε περαιτέρω διόγκωση, πράγμα που σημαίνει ότι, η κοιλιακή διεύρυνση φαίνεται να μειώνεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Αυτό, σύμφωνα με την ίδια, προκάλεσε έκπληξη στους επιστήμονες. «Αυτά είναι τα καλά νέα για τους μελλοντικούς ταξιδιώτες στον Άρη, οι οποίοι και μπορεί να καταλήξουν να περάσουν (περίπου) δύο χρόνια υπό συνθήκες μικροβαρύτητας», σημείωσε.
Για όσους βρέθηκαν στο διάστημα επί δύο εβδομάδες, ο αντίκτυπος υπήρξε ελάχιστον – εύρημα ιδιαίτερα θετικό για την εμπορική διαστημική βιομηχανία, καθώς οι πτήσεις διαστημικού τουρισμού μικρής διάρκειας αυξάνονται σε δημοφιλία. «Οι άνθρωποι που περνούν μόνο μερικές εβδομάδες στο διάστημα παρουσιάζουν από ανεπαίσθητη έως καμία αλλαγή στις δομές του εγκεφάλου τους. Αυτά είναι τα καλά νέα για όσους μπορεί να συμμετέχουν σε σύντομες διαστημικές εξορμήσεις», τόνισε.
Ο χρόνος αποκατάστασης
Τα ευρήματα ακούγονται, μεν, θετικά, ωστόσο υποδηλώνουν ότι, οι κοιλίες στους εγκεφάλους των έμπειρων αστροναυτών, παραμένουν διογκωμένες, μεταξύ των διαστημικών τους αποστολών και έτσι, «έχουν λιγότερο χώρο διαθέσιμο με τις διαστημικές πτήσεις», σύμφωνα με τη μελέτη. Οι επιστήμονες δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν πόσος χρόνος χρειάζεται προκειμένου να ανακάμψουν πλήρως, ωστόσο η ανάλυσή τους έδειξε ότι, οι αστροναύτες παρουσίασαν 55% έως 64% επαναφορά στα προ της αποστολής επίπεδα, περίπου έξι έως επτά μήνες μετά το πέρας των εξάμηνων αποστολών τους στον διαστημικό σταθμό.
Η έρευνα, με βάση τα αποτελέσματα, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, μεταξύ των αποστολών τους, οι αστροναύτες χρειάζονται τουλάχιστον τρία χρόνια για την πλήρη αποκατάσταση των εγκεφάλων τους. Τα ευρήματα θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα καθώς η NASA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες σχεδιάζουν μελλοντικές αποστολές. Η Seidler δηλώνει, όμως, ότι πρέπει να πραγματοποιηθούν περαιτέρω έρευνες. Η ίδια θα συμμετέχει και σε ένα νέο πρόγραμμα, το οποίο θα εξετάζει τη μακροπρόθεσμη υγεία και αποκατάσταση έως και πέντε χρόνια μετά από διαστημικές πτήσεις διάρκειας έξι μηνών. «Ακόμα δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία και τη συμπεριφορά των διαστημικών ταξιδιωτών, οπότε το να αφήσουμε χρόνο στον εγκέφαλο να ανακάμψει φαίνεται καλή ιδέα», εξήγησε. «Μπορεί τα ευρήματα να υποδηλώνουν ότι χρειάζονται τρία χρόνια, ωστόσο οι αστροναύτες έχουν πολύ εξειδικευμένες δεξιότητες και εκπαίδευση και μπορεί να είναι λογικό να συμπεριληφθούν σε πρόσθετες αποστολές πριν από αυτό το χρονικό διάστημα».
