Οι πρόσφατες εξελίξεις στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές αναδεικνύουν σημαντικές αλλαγές στις στρατηγικές παραγωγής, τις διπλωματικές σχέσεις και τους δυνητικούς γεωπολιτικούς κινδύνους που θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν τα πρότυπα του ενεργειακού εμπορίου το 2025 και μετά.
Η ρωσική Gazprom προσαρμόζει την επενδυτική της στρατηγική, ανακοινώνοντας μείωση κατά 7% του προϋπολογισμού της για το 2025 σε 1,52 τρισεκατομμύρια ρουβλίνες (14 δισεκατομμύρια δολάρια). Η προσαρμογή αυτή αντικατοπτρίζει τη στρατηγική στροφή της Μόσχας προς τις ασιατικές αγορές, ιδίως την Κίνα, ως κύριο εξαγωγικό προορισμό της.
Ο αγωγός Power of Siberia πρόκειται να φτάσει στην πλήρη δυναμικότητά του των 38 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως έως το 2025, ενώ πρόσθετα έργα όπως η διαδρομή της Άπω Ανατολής αναμένεται να προσθέσουν 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2027.
«Αυτή η μετατόπιση προς ανατολάς υπογραμμίζει τις προσπάθειες της Ρωσίας να διαφοροποιηθεί από τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές, αν και οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου σημείωσαν πρόσφατα νέα υψηλά επίπεδα με την ολλανδική τιμή αναφοράς TTF να φτάνει τα 48,58 ευρώ/MWh» επισημαίνουν οι αναλυτές του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv Shipbrokers:
«Εν τω μεταξύ, ο ΟΠΕΚ+ αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις, αναβάλλοντας την υπουργική του συνάντηση για τις 5 Δεκεμβρίου εν μέσω εσωτερικών εντάσεων σχετικά με τις ποσοστώσεις παραγωγής. Η καθυστέρηση ακολουθεί τις συζητήσεις μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας, της Ρωσίας και άλλων βασικών μελών, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα της διαχείρισης της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου εν μέσω ανησυχιών για αδύναμη αύξηση της ζήτησης και υπερπαραγωγή από ορισμένα μέλη. Η ομάδα πρέπει να αποφασίσει πώς θα χειριστεί την προγραμματισμένη επαναφορά εθελοντικών περικοπών 2,2 εκατ. βαρελιών/ημέρα από τον Ιανουάριο του 2025, διατηρώντας παράλληλα τις υφιστάμενες περικοπές σε επίπεδο ομάδας ύψους 3,6 εκατ. βαρελιών/ημέρα».
Σύμφωνα με τους αναλυτές ίσως η πιο σημαντική πιθανή διαταραχή να ελλοχεύει στο Ιράκ, τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό του ΟΠΕΚ. Οι αναφορές δείχνουν ότι μια πιθανή κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να εφαρμόσει κυρώσεις με στόχο τον ενεργειακό τομέα του Ιράκ, εστιάζοντας ιδιαίτερα στους δεσμούς του με το Ιράν.
Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να επηρεάσουν την παραγωγή 4 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως και τις εξαγωγές 3,6 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως του Ιράκ, με εκτεταμένες συνέπειες για μεγάλους αγοραστές όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 41% και το 28% των ιρακινών εξαγωγών αργού πετρελαίου μέσω θαλάσσης αντίστοιχα.
«Οι προτεινόμενες κυρώσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν σοβαρά την οικονομία του Ιράκ, η οποία αντλεί το 95% των κρατικών εσόδων της από τις εξαγωγές πετρελαίου». Επιπλέον, η εξάρτηση του Ιράκ από το ιρανικό φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – που πρόσφατα αναδείχθηκε από τη μείωση των εξαγωγών φυσικού αερίου από το Ιράν από 25 εκατομμύρια σε 7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως – δημιουργεί περαιτέρω ευπάθεια. Η κατάσταση περιπλέκεται από την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στον ενεργειακό τομέα του Ιράκ, όπου κινεζικές εταιρείες ελέγχουν το 7,27% των υφιστάμενων και μελλοντικών αδειοδοτημένων έργων πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε σύγκριση με το 1,82% των αμερικανικών εταιρειών αναφέρουν οι αναλυτές του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv Shipbrokers.
Οι αλληλένδετες εξελίξεις στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές δημιουργούν πολύπλοκες προοπτικές για το θαλάσσιο εμπόριο ενέργειας. Ο μειωμένος επενδυτικός προϋπολογισμός της Gazprom και η στροφή προς την Κίνα υπογραμμίζουν την μετατόπιση προς ανατολάς των ενεργειακών ροών από το 2022, με την αυξημένη ρωσική χωρητικότητα αγωγών να μειώνει ενδεχομένως την εξάρτηση της Κίνας από τις θαλάσσιες εισαγωγές ΥΦΑ και να επηρεάζει τη ζήτηση των πλοίων μεταφοράς ΥΦΑ.
Εν τω μεταξύ, οι καθυστερήσεις στη συνεδρίαση του ΟΠΕΚ+ και οι εντάσεις σχετικά με τη συμμόρφωση με τις ποσοστώσεις προσθέτουν αβεβαιότητα στις αγορές δεξαμενόπλοιων αργού. Εάν ο ΟΠΕΚ+ εφαρμόσει τις προγραμματισμένες μειώσεις της παραγωγής κατά 2,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2025, ενδέχεται να μειώσει τη ζήτηση δεξαμενόπλοιων, αν και η τρέχουσα υπερπαραγωγή από τη Ρωσία, το Ιράκ και το Καζακστάν έχει ενισχύσει τη ζήτηση, ιδίως στις επιχειρήσεις του σκιώδους στόλου. Ωστόσο, ο πιο αποδιοργανωτικός παράγοντας θα μπορούσε να είναι οι πιθανές κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ.
Με το Ιράκ να εξάγει 3,6 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα -κυρίως στην Ασία- οι κυρώσεις θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις παραδοσιακές εμπορικές διαδρομές Ιράκ-Ασία και να καταστήσουν αναγκαία την εναλλακτική προμήθεια, αυξάνοντας τη ζήτηση σε τόνους-μίλια, εάν οι Ασιάτες αγοραστές στραφούν σε μακρινούς προμηθευτές. Επιπλέον, οι κυρώσεις μπορεί να ωθήσουν την εμφάνιση ενός σκιώδους στόλου για το ιρακινό αργό, μειώνοντας την πραγματική χωρητικότητα του στόλου και ανεβάζοντας τους ναύλους.
ΜΗΝΑΣ ΤΣΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
