Συμπληρώνονται σήμερα 103 χρόνια ένδοξης ιστορίας από την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος- Ελληνικής Ακτοφυλακής με τον ν. 1753/1919 (Α’ 67).
Ο Εθνικός Ηγέτης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος διέβλεψε την ανάγκη να στηριχθεί η εμπορική ναυτιλία της χώρας μας με την ίδρυση ενός ξεχωριστού διοικητικού φορέα, ικανού να συνδράμει όχι μόνο στην επούλωση των πληγών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και να ανταποκριθεί στις τότε νέες προκλήσεις για την περεταίρω ανάπτυξη της.
Ο εθνάρχης με την πράξη του αυτή διέβλεψε την σπουδαία σημασία των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων και την συνεισφορά τους στην ανάπτυξη της Εθνικής Οικονομίας.
Με το μεράκι και την τεράστια προσπάθεια των πρώτων στελεχών του, που στην πλειοψηφία τους αποτελούνταν από Οικονομικούς Αξιωματικούς του ΠΝ αποφοίτους Α.Ε.Ι., οργανώθηκαν οι Λιμενικές Αρχές, η διοίκηση των λιμένων και η εποπτεία της εμπορικής ναυτιλίας με βάση το Β.Δ. της 4ης Ιανουαρίου 1834 (ΦΕΚ 04/1834) τον νόμο ΑΥΜΖ/1887 (Α΄131) καθώς και με το Β.Δ. της 17ης Μαρτίου 1918 όπως αυτό τροποποιήθηκε με τον ιδρυτικό νόμο του Λ.Σ. (ν.1753/1919).
Ως επιστέγασμα της όλης προσπάθειας ήλθε ο νόμος της 1ης Ιουνίου 1927 (Α΄104) «Περί Διοικήσεως του Εμπορικού Ναυτικού», όπου δύο «θαλασσινοί» ο Υπουργός των Ναυτικών Αλέξανδρος Μιαούλης και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης έβαλαν τα γερά θεμέλια της νομοθεσίας για τις αρμοδιότητες, την οργάνωση και λειτουργεία του Λιμενικού Σώματος αλλά και του θεσμικού πλαισίου της ναυτιλίας το οποίο με ελάχιστες παρεμβάσεις τα έτη 1958 και 1973 (ΚΙΝΔ και ΚΔΝΔ) ισχύει μέχρι σήμερα.
Αξίζει να αναφέρουμε επιγραμματικά σε τι συνίσταντο οι αρμοδιότητες του Λιμενικού Σώματος (Διοίκησις Εμπορικού Ναυτικού):
– Η εθνικότης, η νηολόγησις και η υποθήκευσις των πλοίων
– Η αστυνομία της ναυσιπλοΐας και της θαλάσσιας αλιείας συμπεριλαμβανομένης της επί των πλοίων υγιεινής
– Ο κανονισμός, η βεβαίωσις και η είσπραξις των φαρικών και αγκυροβολίας τελών, των καταμετρήσεως, των υγειονομικών δικαιωμάτων και των ναυτιλιακών κατά τον προξενικόν νόμον τελών,
– Η αστυνομία των λιμένων και ακτών και της πλοηγίας
– Η δια πάσαν χρήσιν επίταξις παντός πλωτού μέσου
– Η απογραφή, εκπαίδευσις και βαθμολογία των εργατών θαλάσσης
– Η ναυτολογία, η εργασία και η πειθαρχία των εργατών θαλάσσης
– Η περίθαλψις και η παλινόστησις των ναυαγούντων ή εγκαταλειπομένων εργατών θαλάσσης
– Η εξεύρεσις εργασίας των ανέργων εργατών θαλάσσης
– Τα δημόσια ιδρύματα περιθάλψεως και προνοίας των εργατών θαλάσσης (ΝΑΤ, Οίκος Ναύτου, Ταμείο Προνοίας Αξιωματικών Ε.Ν.)
– Η στρατολογία, εκαπίδευσις, βαθμολογία και διοίκησις εν γένει του προσωπικού της υπηρεσίας του Εμπορικού Ναυτικού
– Πάσα άλλη υπόθεσις περιλαμβανομένη εις την έννοιαν της διοικήσεως του Εμπορικού Ναυτικού…»
Να σημειώσουμε, ότι στο άρθρο 2 προβλέφθηκε ο θεσμός του προξενικού λιμενάρχη για την υποβοήθηση των ελληνικών πλοίων που έπλεαν ανά τον κόσμο. Μάλιστα στο προξενικό λιμεναρχείο Λονδίνου δόθηκε η αρμοδιότητα να τηρεί Νηολόγια και υποθηκολόγια.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι με το άρθρο 19 ιδρύθηκε η Επιθεώρησις Εμπορικών Πλοίων την οποία κάποιοι αδαείς σχεδόν 100 χρόνια αργότερα προσπάθησαν με νομοθετική ρύθμιση να καταργήσουν.
Επίσης δεν θα πρέπει να παραλειφθεί και η ίδρυση του Γραφείου Ναυτικής Εργασίας το οποίο είχε σαν αποστολή την εύρεση εργασίας στους εργάτες θαλάσσης, την εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης εργασίας καθώς και την επιθεώρηση για την τήρηση των όρων υγιεινής και ασφάλειας για το προσωπικό στα πλοία.
Στις παραπάνω αρμοδιότητες αν κάποιος προσθέσει τα της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της φύλαξης των θαλάσσιων συνόρων, μπορεί κάλλιστα να αντιληφθεί το πρωτοποριακό των διατάξεων του νόμου πλαισίου για την ναυτιλία του έτους 1927.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι διατάξεις αυτές τις θέσπισαν αξιωματικοί με Πανεπιστημιακή μόρφωση.
Αυτό το προέβλεπε ίδιος ο νόμος του 1927 με το άρθρο 25 σύμφωνα με το οποίο γίνονταν δεκτοί σε εξετάσεις για την κατάταξη αξιωματικών:
«1… Έλληνες πτυχιούχοι ανωτάτης σχολής νομικών ή πολιτικών ή εμπορικών σπουδών, εγγεγραμμένοι στα μητρώα αρένων, ηλικίας όχι μεγαλυτέρας των 27 ετών, μη καταδικασθέντες εις εγκληματικήν ποινήν…..2 Δεκτοί γίνονται επίσης μεχρι του τετάρτου του όλου αριθμού καλουμένων προς κατάταξιν λιμενικών δοκίμων …οι έχοντες δίπλωμα Πλοιάρχου και απολυτήριον Γυμνασίου (6τάξιου) είτε σχολής εμπορικής δημοσίας ή ομοταγούς προς τοιαύτην…»
Με λίγα λόγια πριν έναν αιώνα και όταν ο αναλφαβητισμός άγγιζε το 90 % του πληθυσμού χώρας, υπήρχε από τον νόμο η απαίτηση οι Αξιωματικοί του Λ.Σ. που καλούνταν να διοικήσουν έναν οικονομικό τομέα δραστηριότητας με έντονο τον διεθνοποιημένο χαρακτήρα του, να είναι απόφοιτοι νομικών και οικονομικών ΑΕΙ.
Να πως εξηγείται η συμβολή και του φορέα διοίκησης στην επίτευξη του θαύματος της ναυτιλίας μας.
Δυστυχώς έναν αιώνα αργότερα με ψευδεπίγραφες αναφορές στην διαφάνεια (λες και όλο το δημόσιο δεν προσλαμβάνει επιστήμονες μέσω των διαφανών διαδικασιών του ΑΣΕΠ) κάποιοι λαϊκίστικα προσαρμοζόμενοι στην γενική αμάθεια και την εξίσωση προς τα κάτω, θέσπισαν νέα ρύθμιση και προορίζουν πλέον τον ρόλο της διοίκησης της ναυτιλίας να τον ασκούν απόφοιτοι Λυκείου με την απόκτηση περίσσιων γνώσεων στην αυτοάμυνα και την οπλοτεχνική κατά την διάρκεια φοίτησής των στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων.
Διερωτάται κανείς, πως τιμά η πολιτεία σήμερα την επέτειο των 103 χρόνων από την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος;
Δεν θα πρέπει με βάση την πολύτιμη εμπειρία δεκαετιών να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του σήμερα και να σχεδιάζει το μέλλον του βελτιώνοντας και τα όποια λάθη του παρελθόντος;
Νομίζουμε ότι είναι χρέος της σημερινής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, να άρουν κάθε εμπόδιο που θα βάζει φραγμό στην επιτυχή εκτέλεση της αποστολής του Λιμενικού Σώματος και την επιλογή στελεχών με αυξημένο μορφωτικό επίπεδο.
ΥΓ: Με τις παραπάνω σκέψεις δεν φιλοδοξούμε να καλύψουμε το σύνολο της προσφοράς του Λιμενικού Σώματος στην ελληνική κοινωνία.
Την πρωτοπορία της σκέψης των στελεχών του και των πολιτικών ηγεσιών πριν ένα αιώνα θέλουμε να αναδείξουμε.
Έκτοτε (από το 1927) και μέχρι σήμερα το Λιμενικό Σώμα έχει διαγράψει μια λαμπρή και με χρυσές σελίδες δόξας ιστορία, όπως η συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση και την ανόρθωση της βαθιά πληγωμένης από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ναυτιλίας, η συνεισφορά του στην οικονομική ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών μετά την μεταπολίτευση, η μάχη κατά της τρομοκρατίας, ο αγώνας του για την καταπολέμηση της διάδοσης των ναρκωτικών με την σύλληψη πολλών «βαποριών από την Περσία» καθώς και την δίωξη του οργανωμένου εγκλήματος. Παγκόσμια συγκίνηση έχει προκαλέσει η τεράστια ανθρωπιστική του δράση με την προσφορά υπηρεσιών Έρευνας και Διάσωσης σε εκατοντάδες χιλιάδες ψυχές, ενώ δεν θα πρέπει να παραβλέπεται η καθοριστική συμβολή του στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, στην φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων καθώς και στην άμυνα της χώρας.
Τιμάμε τους νεκρούς μας που έδωσαν το αίμα τους κατά την εκτέλεση του καθήκοντος σε αυτή την μακρόχρονη ιστορία.
Ευγνωμονούμε όλους όσους μόχθησαν στην διαδρομή της ιστορίας του και μας παρέδωσαν μια πλούσια παρακαταθήκη.
Αποτελεί υποχρέωση όλων ο σεβασμός στην παράδοση του Σώματος αλλά να στεκόμαστε πάντα με το βλέμμα στο μέλλον. Μόνο έτσι το Λιμενικό Σώμα θα μεγαλουργεί και θα ανταποκρίνεται επάξια στις απαιτήσεις της Ελληνικής κοινωνίας του μέλλοντος.
Δημήτρης Α. Σαϊτάκης
Επίτιμος Πρόεδρος Π.Ε.Α.Λ.Σ.
ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΝΕΑ
