Κάλεσμα στους εισαγγελείς όλης της χώρας να θέσουν υψηλά στις προτεραιότητές τους τη διαφύλαξη της απρόσκοπτης πρόσβασης στις παραλίες απηύθυνε η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου.
Όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο, που εστάλη στους εισαγγελείς όλης της χώρας, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες και είναι καθήκον των εισαγγελέων να σταματήσουν όσους τυχόν έχουν περιορίσει διά της επιχειρηματικής ή άλλης παρουσίας τους την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις ακτές. Χαρακτηρίζει μάλιστα το ζήτημα φλέγον.
Η εγκύκλιος εστάλη προχθές από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο, αρμόδιο για την εποπτεία και τον συντονισμό των εισαγγελέων της χώρας σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και των δημοσίων κτημάτων. Όπως υπενθυμίζει ο κ. Παναγιωτόπουλος, ήδη από το 1940 ο νομοθέτης έθεσε σε προτεραιότητα την προστασία του αιγιαλού ως «κοινόχρηστο κτήμα», «αδυνατώντας να προνοήσει τα όσα δεινά θα υφίστατο ο αιγιαλός και η παραλία τα επόμενα χρόνια».
Η διαφύλαξη των αιγιαλών και της παραλίας είναι καθήκον μας, σημειώνει ο κ. Παναγιωτόπουλος. «Με την εισαγγελική πυγμή μας πρέπει να καταστήσουμε τοις πάσι εμφανές, έστω και διά κυρώσεων και διά πράξεων δικονομικού καταναγκασμού, ότι κύριος προορισμός των κοινοχρήστων πραγμάτων είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά».
Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου καλεί τους εισαγγελείς όλης της χώρας να επιδείξουν ιδιαίτερη αυστηρότητα σε περιστατικά «οικειοποίησης» παραλιών από επιχειρήσεις ή κατοικίες. «Ιδιωτικές παραλίες ο νόμος δεν γνωρίζει! Αν δε, ενάντια στον νόμο και ανήθικα κοινωνικά, στις περιοχές αρμοδιότητάς σας υπάρχουν τέτοιες, λόγω της μακροχρόνιας παντελούς αδιαφορίας των αρχών και της έλλειψης παντός ελέγχου, πρέπει με την εισαγγελική δράση μας να επαναφέρουμε τα πράγματα στην προτέρα νόμιμη κατάσταση! Όχι μόνοι μας, βεβαίως, αλλά με τη συνδρομή όλων των εμπλεκομένων φορέων (…). Πας δε αντιλέγων και εφόσον εκούσια δεν συμμορφώνεται στον νόμο πειθαναγκάζεται διά τούτο, διά μέτρων δικονομικού καταναγκασμού (ένταλμα σύλληψης στα αυτόφωρα κακουργήματα και πλημμελήματα, κατασχέσεις με διαταγή σας όλων των πραγμάτων και αντικειμένων που έχουν σχέση με το έγκλημα, κατεδάφιση άμεση των παράνομων κατασκευών κ.λπ.)», αναφέρει.
«Είναι αδήριτη ανάγκη με την υπηρεσιακή συμπεριφορά μας να δηλούμε προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν επιτρέπουμε την παραβίαση του προορισμού των κοινόχρηστων πραγμάτων και να ελέγχουμε διαρκώς αν η παραχώρηση για χρήση τμημάτων αυτών γίνεται για την άσκηση δραστηριοτήτων που ορίζει ο νόμος και που εξυπηρετούν τους λουομένους ή την αναψυχή του κοινού».
Ο αντεισαγγελέας του Α.Π. Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος χαρακτηρίζει το ζήτημα φλέγον και κάνει λόγο για συλλήψεις και κατασχέσεις όπου κριθεί απαραίτητο.
Η εγκύκλιος έρχεται να ενθαρρύνει τους εισαγγελείς να παρεμβαίνουν υπέρ της ελεύθερης πρόσβασης στον αιγιαλό, ενώ πληθαίνουν (τα τελευταία χρόνια) οι καταγγελίες από όλες τις περιοχές της Ελλάδας είτε για ξενοδοχεία που περικλείουν παραλίες με τις εγκαταστάσεις τους, καθιστώντας έτσι στην πράξη δύσκολη την ελεύθερη πρόσβαση είτε για beach bar και άλλες επιχειρήσεις του είδους, που καταλαμβάνουν παράνομα σχεδόν το σύνολο των παραλιών, ή μέσω υπαλλήλων τους «αποτρέπουν» ή ακόμη και εκφοβίζουν τους πολίτες που δεν θέλουν να πληρώσουν για τις υπηρεσίες τους.
Πολλές περιπτώσεις έχουν γίνει γνωστές τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε πολύ τουριστικές περιοχές με μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα (λ.χ. Κρήτη, Ρόδος, Χαλκιδική, Σκιάθος) ή σε περιοχές με τοπικά ισχυρές τουριστικές επιχειρήσεις (λ.χ. Ίος, Μύκονος, Ηλεία).
«Παράθυρα»
Η ελεύθερη πρόσβαση στον αιγιαλό και την παραλία προστατεύεται από το Σύνταγμα, ενώ τους κανόνες για τη χρήση του αιγιαλού περιγράφει ο ν. 2971/2001, που παραμένει ισχυρός παρά τις συστηματικές προσπάθειες των κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας να τον περιορίσουν.
Υπάρχουν ωστόσο «παράθυρα» που εισήχθησαν τα τελευταία χρόνια στη νομοθεσία, που πλήττουν ευθέως το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης στην παραλία – για παράδειγμα, η απευθείας μίσθωση από συνεχόμενες παραθαλάσσιες επιχειρήσεις του συνόλου της παραλίας που βρίσκεται μπροστά τους, δημιουργεί συνεχόμενα «μέτωπα» από ομπρελοκαθίσματα, που δεν υπακούουν στον κανόνα 50-50 (ελεύθερο τμήμα προς μισθωμένο τμήμα). Έτσι στις τουριστικές περιοχές η κατάληψη ολόκληρων παραλιών και μάλιστα… διά του νόμου είναι συχνό φαινόμενο.
