Το 2025 κανένας συνταξιούχος που δικαιούται αύξηση στη σύνταξή του δεν θα αδικηθεί, λόγω της ΕΑΣ. Η δέσμευση αυτή της κυβέρνησης αφορά περίπου 400.000 συνταξιούχους στους οποίους επιβάλλεται η ΕΑΣ καθώς έχουν μηνιαίες αποδοχές άνω των €1.400 για κύρια σύνταξη και €300 για επικουρική. Στο υπουργείο Εργασίας γνωρίζουν πως η εισφορά από 3% έως 14% σε ποσά συντάξεων από €1.400 και €300 σε κύριες και επικουρικές αντίστοιχα, από το πρώτο ευρώ και όχι με κλιμάκωση αντίστοιχη αυτής που ισχύει στη γενική φορολογία, είναι ένα “κακοσχεδιασμένο” μέτρο και ήδη οι αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχουν επεξεργαστεί σενάρια αλλαγής της κλίμακας βάσει της οποίας εφαρμόζεται το μέτρο.
Η δικαιότερη κατανομή της εισφοράς δεν σημαίνει βέβαια αυτόματα και μείωσή της, σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα για το σύνολο των δικαιούχων. Τα σενάρια που υπάρχουν στο τραπέζι και για τα οποία έχει ήδη ενημερωθεί η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως είναι πολλά και διαφορετικά. Υπάρχει όμως ξεκάθαρη άποψη για το ότι από την 1η Ιανουαρίου 2025, με την αύξηση των συντάξεων, δεν θα επαναληφθούν φαινόμενα που παρατηρήθηκαν τις δύο προηγούμενες χρονιές (κατά τις οποίες “ξεπάγωσαν” οι συντάξεις) με συνταξιούχους που ενώ δεν είχαν προσωπική διαφορά έλαβαν τελικά, μετά και την αύξηση, μικρότερη σύνταξη, λόγω της ΕΑΣ.
Αναλυτικά, για δύο συνεχόμενα χρόνια, οι αυξήσεις στις συντάξεις ροκανίζονται λόγω της ΕΑΣ με τις μεγαλύτερες αδικίες να αφορούν κυρίως τους συνταξιούχους που λαμβάνουν συντάξεις πέριξ των €1.400 και €1.700. Για παράδειγμα, νέος συνταξιούχος με σύνταξη €1.395 δεν είχε κράτηση ΕΑΣ έως το 2023, γιατί ήταν κάτω από τα €1.400. Με την αύξηση κατά 3% που έλαβε λίγο πριν τα Χριστούγεννα, η σύνταξη Ιανουαρίου ανήλθε σε €1.436,85. Σε αυτό το ποσό επιβλήθηκε η κράτηση της ΕΑΣ ύψους 3% που αντιστοιχεί στην πρώτη κλίμακα. Έτσι, ενώ η ονομαστική αύξηση ανήλθε σε €41,85, λόγω της ΕΑΣ η σύνταξη περιορίστηκε στα €1.400, με όφελος μόλις €5.
Συνταξιούχος που μέχρι το 2023 λάμβανε σύνταξη €1.695 μεικτά και κατέβαλε ΕΑΣ της τάξης του 3%, είχε κράτηση €50,85 με τη σύνταξή του να περιορίζεται στα €1.644,15 τον μήνα. Με την αύξηση κατά 3% για το 2024 (στα μεικτά) η σύνταξη ανέβηκε στα €1.745,85, ήτοι αύξηση της τάξης των €100. Όμως, αυτόματα, η κράτηση της ΕΑΣ από 3% έγινε 6%, καθώς ο συνταξιούχος ανέβηκε στη δεύτερη κλίμακα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μηδενίζεται η αύξηση, αλλά και να μειώνεται το αρχικό ποσό της σύνταξης, καθώς στο χέρι έλαβε €1.641,09. Αυτό δεν θα ξανασυμβεί, δήλωσε ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, παραδεχόμενος πως πρόκειται για ένα κακοσχεδιασμένο μέτρο.
Για τον λόγο αυτό, εξετάζεται παράλληλα, χωρίς όμως να έχει ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση, και η δικαιότερη κατανομή της ΕΑΣ, σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές συντάξεις. Εφόσον κάτι τέτοιο οριστικοποιηθεί, εντός του φθινοπώρου, αναμένεται νομοθετική παρέμβαση η οποία εμμέσως θα οδηγήσει σε αύξηση των συντάξεων-ανάλογα με το ποιο σενάριο θα επικρατήσει-από λίγα ευρώ έως και πάνω από €50 τον μήνα. Άλλωστε, οι όποιες αλλαγές ισχύσουν, θα συνδυαστούν με την τρίτη κατά σειράν αύξηση των συντάξεων που σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα στοιχεία, δεν πρόκειται να ξεπεράσει το 2,5%. Αναλυτικά, τα επικρατέστερα σενάρια που υπάρχουν, είναι:
- “Πάγωμα” της ΕΑΣ, στην περίπτωση που ο συνταξιούχος βλέπει μείωση αντί για αύξηση στη σύνταξή του. Πρόκειται για το σενάριο με το μικρότερο κόστος για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
- Μεγαλύτερη μείωση της ΕΑΣ στις επικουρικές και μικρότερη στις κύριες συντάξεις.
- Καθολική κατάργηση της ΕΑΣ στις επικουρικές.
- Δικαιότερη κλίμακα, αντίστοιχη με αυτή που ισχύει στη φορολογία, ώστε η κράτηση να είναι αναλογικότερη και όχι οριζόντια, σε όλη τη σύνταξη.
Να σημειωθεί ότι σε μηνιαία βάση τα έσοδα από τις κρατήσεις ΕΑΣ ανέρχονται σε περίπου €40 εκατ., εκ των οποίων τα €30 εκατ. προέρχονται από την εισφορά στις κύριες συντάξεις και τα υπόλοιπα από κρατήσεις στις επικουρικές.
