Της Ελευθερίας Κούρταλη
Η τουρκική λίρα συνεχίζει να διολισθαίνει και το τρέχον σκηνικό είναι παρόμοιο με αυτό που προηγήθηκε των προηγούμενων νομισματικών κρίσεων, σημειώνει η Capital Economics, ενώ εκτιμά πως είναι πολύ πιθανές οι απότομες και άτακτες πτώσεις του νομίσματος τις επόμενες εβδομάδες.
Όπως αναφέρει ο οίκος, το τουρκικό νόμισμα αποδυναμώθηκε πάνω από το 17 έναντι του δολαρίου σήμερα– κοντά στο χαμηλό ρεκόρ κατά την κορύφωση της νομισματικής κρίσης του περασμένου έτους και 22% χαμηλότερα από τις αρχές του έτους. Τα τελευταία σχόλια του Προέδρου Ερντογάν, όπου δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα “θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια και όχι να τα αυξάνει”, επιβεβαίωσαν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρόκειται “σώσουν” τη λίρα και πυροδότησε φόβους ότι μια άλλη νομισματική κρίση είναι προ των πυλών.
Το οικονομικό και πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία είναι πολύ παρόμοιο από πολλές απόψεις με αυτό που προηγήθηκε τόσο της κρίσης πέρυσι όσο και εκείνης του 2018, σημειώνει η Capital Economics. H κεντρική τράπεζα (CBRT) υποκύπτει στην πίεση του Προέδρου Ερντογάν να διατηρήσει χαλαρές τις νομισματικές συνθήκες. Φυσικά, το 2018, ο τότε κυβερνήτης Murat Cetinkaya τελικά αψήφησε τις επιθυμίες του προέδρου και αύξησε τα επιτόκια για να ανακόψει την πτώση του νομίσματος.
Έκτοτε, η πίεση για διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα έχει γίνει πιο σαφής και έντονη, επισημαίνει ο οίκος. Πέρυσι, μετά την “εκκαθάριση” της επιτροπής νομισματικής πολιτικής από τον Ερντογάν και την τοποθέτηση του Sahap Kavcioglu ως κυβερνήτη, τα επιτόκια μειώθηκαν κατά 500 μονάδες βάσης μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου, ακόμη και όταν η λίρα εκτοξεύτηκε και ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα ύψη.
Η CBRT έχει, μέχρι στιγμής, τηρήσει τη δέσμευσή της ότι θα διατηρήσει αμετάβλητο το επιτόκιο πολιτικής στην αρχή του τρέχοντος έτους. Αλλά με τον πληθωρισμό τώρα πάνω από το 70% και το επιτόκιο πολιτικής στο 14%, τα πραγματικά επιτόκια είναι βαθιά αρνητικά –και πολύ περισσότερο από ό,τι πριν από τις προηγούμενες κρίσεις.
Εν τω μεταξύ, όπως προσθέτει η Capital Economics, η εξωτερική θέση της Τουρκίας παραμένει επισφαλής. Σε περίπου 180 δισεκατομμύρια δολάρια (ή 22% του ΑΕΠ), τα βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη έχουν περίπου το ίδιο ύψος με αυτό πριν των δύο προηγούμενων κρίσεων της Τουρκίας. Και το backstop που παρέχεται από τα αποθεματικά ξένου συναλλάγματος είναι ακόμη πιο επισφαλές – σε καθαρή βάση, τα αποθεματικά ανέρχονται σε μόλις 12,3 δισ. δολ. Και αυτό πριν ληφθούν υπόψη οι συναλλαγές ανταλλαγής συναλλάγματος της CBRT με τις τοπικές τράπεζες, οι οποίες ανέρχονται σε 61,1 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όλα αυτά έρχονται την ίδια στιγμή που το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας έχει εκτοξευθεί, προσθέτει ο οίκος. Σύμφωνα με τον εποχικά προσαρμοσμένο δείκτη της Capital Economics, το έλλειμμα ανέρχεται πλέον σε περισσότερο από 6% του ΑΕΠ. Αυτό είναι περίπου το ίδιο μέγεθος που είχε πριν από την κρίση του 2018 και πολύ μεγαλύτερο από ό,τι πριν από την κρίση πέρυσι. Η διεύρυνση του ελλείμματος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων, αλλά είναι επίσης σύμπτωμα προηγούμενων πτώσεων της τουρκικής λίρας που δεν βελτίωσαν την εξωτερική ανταγωνιστικότητα της Τουρκίας.
Η δεινή εξωτερική θέση της Τουρκίας αφήνει το τουρκικό νόμισμα ευάλωτο σε κραδασμούς και σε περαιτέρω επιδείνωση της διάθεσης ανάληψης κινδύνου από τους παγκόσμιους επενδυτές, προειδοποιεί η Capital Economics. Όπως και το 2018, οι γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνονται ξανά. Εκτός από τις τριβές με το υπόλοιπο ΝΑΤΟ για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει πυροδοτήσει εντάσεις με την Ελλάδα αφού κατηγόρησε τον Έλληνα Πρωθυπουργό ότι προσπαθεί να εμποδίσει την πώληση αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.
Συνολικά, καταλήγει ο οίκος, το τρέχον οικονομικό και πολιτικό σκηνικό αφήνει την τουρκική λίρα ευάλωτη σε απότομες και άτακτες πτώσεις περισσότερο από ποτέ. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν με capital controls και περισσότερες προσπάθειες… “λιροποίησης” (lira-isation) παρά με αυξήσεις επιτοκίων.
Capital Economics: Η βουτιά της τουρκικής λίρας θα γράψει ιστορία
