Η λέξη «αναγέννηση» όταν μιλάς για θέματα θαλάσσιας οικονομίας κοντεύει να γίνει μόνιμη επωδός για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία. Υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης, αλλά συν Αθηνά και χείρα κίνει. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΟΝΕΧ Πάνος Ξενοκώστας, επικεφαλής των Ναυπηγείων της Ελευσίνας και της Σύρου, ξεκαθάρισε ότι «οι δυνατότητες ναυπήγησης όλων των ειδών των πλοίων, ακόμη και φρεγατών, είναι πλέον στην Ελλάδα αντίστοιχες με των άλλων ευρωπαϊκών κρατών – και μάλιστα με μειωμένο κόστος κατά 10%-15%».
Ο διευθύνων σύμβουλος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, δε, τόνισε ότι «δεν μπορεί να προχωρήσει η ναυπηγική βιομηχανία εάν είναι αποκλεισμένη από ευρωπαϊκά κονδύλια που θα συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυπηγικής βιομηχανίας».
Το θέμα της χρηματοδότησης συζητήθηκε πριν από λίγες ημέρες στη συνάντηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Στελεχών της ελληνικής ναυτιλίας με τον υφυπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής Στέφανο Γκίκα. «Ο μεγάλος αγώνας δρόμου που έχει ξεκινήσει η ελληνική ποντοπόρος ναυτιλία προς την πράσινη μετάβαση πρέπει να στηριχτεί από όλους τους φορείς που ασχολούνται με τη θαλάσσια οικονομία, ενώ το ελληνικό κράτος πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων υποστηρίζοντας τις μεγάλες επενδύσεις που είναι αναγκαίο πραγματοποιηθούν», τόνισε ο πρόεδρος της Ένωσης Γιώργος Ξηραδάκης, επαναλαμβάνοντας την προθυμία του ελληνικού τραπεζικού χώρου στη στήριξη της θαλάσσιας οικονομίας της χώρας: «Δεν νοείται χώρα με τέτοια δυναμική στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες να μη μεριμνά να παρέχει χρηματοδοτικές δυνατότητες στον νευραλγικό αυτό τομέα της εθνικής της οικονομίας», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο κ. Βαρβιτσιώτης έχει επισημάνει εγκαίρως εδώ και καιρό τα προβλήματα, τα οποία όμως μπορούν να γίνουν ευκαιρίες εάν υπάρξει διάθεση σε επίπεδο Ε.Ε., αλλά και κρατικό: «Μόλις το 5% των ναυπηγήσεων γίνεται στην Ευρώπη. Είναι αναγκαία τα ευρωπαϊκά κονδύλια». Ο ίδιος ξεκαθαρίζει την εικόνα της παγκόσμιας ναυπηγικής βιομηχανίας: «Ενώ οι Κινέζοι τοποθετούν μόλις το 1% των παραγγελιών ναυπήγησης κινεζικών συμφερόντων πλοίων εκτός της Κίνας, οι Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες δίνουν το 95% των παραγγελιών τους εκτός Ευρώπης για να καταλάβουμε πού βρισκόμαστε ως ευρωπαϊκή ναυπηγική βιομηχανία. Οι Κορεάτες δίνουν παραγγελίες για το 9% σε ναυπηγεία εκτός Κορέας και οι Γιαπωνέζοι το 30%». Για να προσθέσει: «Άρα, έχουμε μακρύ δρόμο να διανύσουμε. Επίσης έχουμε 150 μεγάλες ναυπηγικές μονάδες στην Ευρώπη με 150.000 εργαζόμενους σε αυτές. Υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης. Στην Ευρώπη δεν ναυπηγούνται πλέον δεξαμενόπλοια και φορτηγά πλοία αλλά κρουαζιερόπλοια και ferries σε μεγάλους αριθμούς, με το 95% να αφορά κρουαζιερόπλοια. Έχουμε την τεχνολογία και τις δυνατότητες».
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ONEX Shipyards & Technologies και πρόεδρος του Δ.Σ. της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων, Πάνος Ξενοκώστας, ξεκαθαρίζει ότι τα ελληνικά ναυπηγεία μπορούν να ναυπηγήσουν πλοία. Σημείωσε μάλιστα ότι «για πρώτη φορά τα αστέρια συγχρονίστηκαν και τα ναυπηγεία είναι πανέτοιμα, γιατί έχουν γίνει επενδύσεις που απαιτούνται, έχουν κατατεθεί προτάσεις, έχουν ετοιμαστεί τα σχέδια και θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε στην κατασκευή ακόμα και αύριο». Σύμφωνα με τον ίδιο, τα ελληνόκτητα και ξένα πλοία που βρίσκονται και στις δύο γιάρδες από το 2019 ανέρχονται στα 612. Από αυτά, τα 117 βρίσκονται στα Ναυπηγεία της Ελευσίνας. Αναφορικά με το επενδυτικό πλάνο, όπως είπε, προχωράει με γοργούς ρυθμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι και στα δύο ναυπηγεία οι επενδύσεις έχουν ξεπεράσει τα 120 εκατ. ευρώ.
Ο κ. Ξενοκώστας ως πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων επισημαίνει ότι έχουν κατατεθεί προτάσεις στα συναρμόδια υπουργεία που βρίσκονται στο στάδιο της διαβούλευσης.
Πιο συγκεκριμένα:
• Αποφυγή και αποτροπή αθέμιτου ανταγωνισμού στα εξοπλιστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας είτε άμεσα, είτε έμμεσα (π.χ. ΜΕΚΟ, προγράμματα FMS, διακρατικές συμφωνίες κλπ.). Η επιλογή ναυπηγικών μονάδων για την εκτέλεση ναυπηγήσεων και κατεργασιών με τελικό χρήστη το Πολεμικό Ναυτικό πρέπει να πραγματοποιείται με απόλυτη διαφάνεια και από το Πολεμικό Ναυτικό, ανεξαρτήτως ναυπηγείου εντός ή εκτός ελληνικής επικράτειας.
• Στο πλαίσιο των αμυντικών προγραμμάτων, νέες ναυπηγήσεις, αναβαθμίσεις και συντηρήσεις συνολικού ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ επιβάλλεται να υλοποιούνται εξολοκλήρου και καθετοποιημένα στις «γιάρδες» της χώρας μας, αφού κάθε άλλη επιλογή μεταφράζεται ως συνολική υπονόμευση του κλάδου, των εργαζομένων, του παραγωγικού ιστού και της εθνικής οικονομίας.
•Συνέργειες του αμυντικού κλάδου των ναυπηγείων με μεγάλες εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες, όπως αυτές των οπλικών συστημάτων και πυρομαχικών. Οι οριζόντιες συνέργειες λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στη μετρήσιμη μεγέθυνση του βιομηχανικού αποτυπώματος στην εθνική οικονομία και την κλαδική αγορά εργασίας.
Η συνεκτίμηση λοιπόν του αντίκτυπου μέσα από διαφανείς διαδικασίες επιλογής και πριμοδότησης της δυνατότητας καθετοποιημένης παραγωγής οφείλει να καταστεί προτεραιότητα, αποφεύγοντας παράλληλα περιπτώσεις state aid (παράνομων κρατικών ενισχύσεων και έλλειψη ακεραιότητας) που επιφέρουν νέες επιβαρύνσεις για τον Έλληνα φορολογούμενο.
• Ενιαίο πλαίσιο θεσμικής αντιμετώπισης των ναυπηγείων της χώρας για την αποφυγή στρεβλώσεων και πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού. Υπέρβαση γραφειοκρατικών εμποδίων και καθυστερήσεων που δημιουργούν επιβαρύνσεις ή απώλειες εκατομμυρίων ευρώ.
• Θεσμική αναγνώριση του ναυπηγικού κλάδου ως μέρους της «ναυτιλιακής αλυσίδας» και ομογενοποίηση του καθεστώτος των ναυπηγείων με τη ναυτιλία. Τα Ναυπηγεία αποτελούν και πρέπει να ιδωθούν ως αυτοτελής χώρος ατέλειας με σειρά προεκτάσεων σε κρίσιμα ζητήματα διαδικασιών, ΦΠΑ, Εργατικού Δικαίου, αδειών και έργων με θετικό πρόσημο για τους εργαζόμενους, τις πολιτικές ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος, προστιθέμενη αξία στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας του κλάδου.
• Διαμόρφωση ειδικού πλάνου ένταξης των εγχώριων ναυπηγείων στο Πρόγραμμα Μεγάλων Βιομηχανικών Επενδύσεων (άνω των 150 εκατ. ευρώ), λόγω και της δυνατότητας αποτελεσματικής απορροφητικότητας λιμναζόντων κονδυλίων ώστε να επιταχυνθεί ο παραγωγικός μετασχηματισμός και εκσυγχρονισμός του κλάδου.
• Θεσμοθέτηση και κατάρτιση Μητρώου Ναυπηγείων ώστε να δημιουργηθεί ένα αξιολογικό σύστημα διάθεσης πόρων και ανάληψης εξοπλιστικών προγραμμάτων με ταυτόχρονη πρόβλεψη ένταξης και κατασκευής έργων υποδομής προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους μέσα από συνέργειες με συναρμόδια υπουργεία και ΤΕΕ.
• Έγκριση εκκρεμών πιλοτικών προγραμμάτων ενεργειακής μετάβασης μέσω της ανάπτυξης πλωτών υπεράκτιων ανεμογεννητριών προκειμένου να δομηθεί η εγχώρια εφοδιαστική αλυσίδα με καθετοποίηση της παραγωγής ενέργειας και αποθήκευσή της.
• Εγχώρια ναυπήγηση ρυμουλκών και ακτοπλοϊκών πλοίων για την αναγκαία ανανέωση του στόλου και τη μετρήσιμη συμβολή στην πράσινη μετάβαση με μεγιστοποίηση του οφέλους για τους εργαζόμενους και την εγχώρια απασχόληση, σημαντικές «επιστροφές» για το Ελληνικό Δημόσιο και την εθνική οικονομία με την εμπλοκή ιδιωτικών επενδύσεων.
• Επένδυση στην τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση με τη στρατηγική συνεργασία ΟΝΕΧ – ΔΥΠΑ. Προσέλκυση και κινητροδότηση για τη φοίτηση στις σχολές και στις ειδικότητες που έχουν ιδρυθεί. Διερεύνηση μετεξέλιξής τους ή δημιουργίας Ακαδημίας Τεχνικών Επαγγελμάτων Ναυτιλίας και Ναυπηγικής Βιομηχανίας.
• Μετατροπή των μεγάλων Ναυπηγείων της χώρας σε πύλες εισόδου εργατικού δυναμικού για την εκπαίδευση και απασχόλησή του με βάση τη διάγνωση των σχετικών αναγκών.