Η ενεργειακή κρίση έφερε στο προσκήνιο, με δραματικό τρόπο, την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του ακτοπλοϊκού στόλου, αλλά και προσαρμογής του στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα και απαιτήσεις.
Με βάση υπολογισμούς, τα απαιτούμενα κεφάλαια της ανανέωσης και αναβάθμισης του στόλου την επόμενη δεκαετία κυμαίνονται μεταξύ 2,6 και 3 δισ. ευρώ ενώ, επιπροσθέτως, χρειάζονται άνω των 100 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του στόλου των νεότερων πλοίων.
Τα 107 δρομολογημένα πλοία στις ακτοπλοϊκές γραμμές είναι 107 εργοστάσια και, ταυτόχρονα, 107 μικρά ή μεγάλα ξενοδοχεία έντασης εργασίας, που προσδίδουν ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία στην τοπική και εθνική οικονομία του τόπου μας και πρέπει να το αναγνωρίσουμε.
Στη γενική εικόνα από την παγκόσμια μέτρηση εκπομπής ρύπων στη βιομηχανία αναλογεί το 24%, στην αγροτική παραγωγή το 18%, στη στέγαση το 17,5% και στις μεταφορές το 16,2% από το οποίο, το 12%, στις οδικές μεταφορές και μόνο το 1,7%, στη ναυτιλία.
Στις συνθήκες αυτές ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) υποστηρίζει και επιταχύνει την Πράσινη Μετάβαση της ακτοπλοΐας με την ηλεκτροδότηση των πλοίων της στα λιμάνια, το λεγόμενο cold ironing.
Μάλιστα συμφωνήθηκε συνεργασία μεταξύ του ΣΕΕΝ και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών/Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών) η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο των σκοπών του Συνδέσμου και των δράσεων προώθησης ερευνητικών, τεχνολογικών ή/και αναπτυξιακών προγραμμάτων και έργων για την Επιβατηγό Ναυτιλία. Συνεχίζει δε να χρηματοδοτεί με ιδίους πόρους την εκπόνηση ερευνητικών έργων μέσω συμβάσεων ανάθεσης σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα της χώρας.
O Πρόεδρος του Σ.Ε.Ε.Ν., Σπύρος Πασχάλης σε συνάντηση με τον Αντιπρύτανη Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.) καθηγητή Ιωάννη Χατζηγεωργίου έδωσαν τα χέρια για Πλαίσιο Συνεργασίας τριετούς διάρκειας με αντικείμενο τη βέλτιστη ανάπτυξη και δομή λειτουργίας ολοκληρωμένων συστημάτων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας από την ξηρά Onshore Power Systems (O.P.S.), στα πλοία της επιβατηγού ναυτιλίας σε λιμάνια της Ελλάδας και του εξωτερικού στα οποία δραστηριοποιούνται τα μέλη του Σ.Ε.Ε.Ν.
Για την εκτέλεση του Έργου ορίστηκαν Επιστημονικός Υπεύθυνος ο Δημήτριος Λυρίδης, αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών και Κύριος Ερευνητής ο καθηγητής Ιωάννης Προυσαλίδης, οι οποίοι θα συντονίσουν και διεκπεραιώσουν τις εργασίες του Έργου. Με το ανωτέρω Πλαίσιο Συνεργασίας συνεχίζεται η συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κατόπιν της ανάθεσης ερευνητικού έργου για τα θέματα της Ηλεκτροδότησης Πλοίων Ακτοπλοΐας από την Ξηρά (Onshore Power Supply – O.P.S.) που ολοκληρώθηκε με επιτυχία.
Η Α’ Φάση του νέου Πλαισίου Συνεργασίας αφορά την ανάθεση στο Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. ερευνητικού έργου με θέμα «Διασφάλιση της διαλειτουργικότητας (interoperability) των λιμένων, των συστημάτων και των εγκαταστάσεών τους παροχής ρεύματος με τον εξοπλισμό των πλοίων, μέσω ενός ομοιογενούς προτύπου ηλεκτροδότησης ελλιμενισμένων πλοίων (Cold Ironing)».
2) Οι προβλεπόμενες στη Σύμβαση Έργου συμβουλευτικές και τεχνικές υπηρεσίες για την ηλεκτροδότηση των πλοίων κατά τον ελλιμενισμό τους αποσκοπούν:
• Στην εξασφάλιση της συμβατότητας των υποδομών των λιμένων με τον εξοπλισμό των πλοίων, σε συνδυασμό με τις δράσεις και πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε).
• Στη μέγιστη αξιοποίηση των συστημάτων O.P.S. από τα πλοία της επιβατηγού ναυτιλίας, με στόχο τη συνολική μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων θερμοκηπίου μέσω της χρήσης επιχειρηματικά βιώσιμων πρακτικών και βέλτιστων τεχνολογιών παροχής ενέργειας στα πλοία.
• Στη σχεδίαση ενός πλαισίου λειτουργίας το οποίο θα επιβραβεύει την ευελιξία και την καινοτομία, σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού και πρόσβασης στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, όπου οι χρήστες/πλοία θα έχουν την δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του προμηθευτή/παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας με ανταγωνιστικές τιμές.
Η ηλεκτροδότηση των ελλιμενισμένων πλοίων από τη ξηρά, ιδιαίτερα εφόσον πραγματοποιείται με ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), επιτυγχάνει τον εκμηδενισμό των εκπομπών αερίων ρύπων και τη μείωση θορύβων και δονήσεων από τα πλοία, ενώ συμβάλλει στην ενίσχυση της απασχόλησης και στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών.
Ως τελικό αποτέλεσμα, η υλοποίηση και εφαρμογή του Έργου αναμένεται να επιφέρει ουσιαστικά οφέλη στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, καθώς επίσης θα αναβαθμίσει τη ποιότητα ζωής των περίοικων πολιτών, των εργαζομένων και των επιβατών/χρηστών των λιμένων.
Όμως η ναυτιλιακή βιομηχανία επιχειρεί την «πράσινη» μετάβαση, έχοντας να αντιμετωπίσει προβλήματα νομοθετικής ασυνεννοησίας μεταξύ των αρμόδιων φορέων αλλά και των κρατών. Παράλληλα, στα λιμάνια παρατηρείται καθυστέρηση στην υλοποίηση του προγράμματος ηλεκτροδότησης των πλοίων από τη στεριά όταν βρίσκονται ελλιμενισμένα για περισσότερο από δύο ώρες.
Σύμφωνα με μελέτες, η απουσία κάθε τέτοιας δραστηριότητας είναι εμφανής στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Στη δε Ισπανία, και συγκεκριμένα στη Βαρκελώνη, υπάρχει μία εγκατάσταση, όπως και σε κάποιες περιοχές στη Νότια Γαλλία, σε αντίθεση βέβαια με τις χώρες του Βορρά, κυρίως τη Σκανδιναβία, όπου εδώ και 20 χρόνια εξελίσσονται αυτά τα συστήματα ηλεκτροδότησης.
Ωστόσο, το πρόβλημα έλλειψης εγκαταστάσεων ηλεκτροδότησης είναι παγκόσμιο. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), μόλις 29 λιμάνια στον κόσμο, ποσοστό κάτω του 2%, διαθέτουν συστήματα cold ironing. Όσο αναφορά την Ευρώπη, το ποσοστό αυτό υπολογίζεται ότι θα έχει ανέλθει στο 7% έως το 2025. Από την άλλη πλευρά, το 40% της παγκόσμιας επιβατικής χωρητικότητας κρουαζιερόπλοιων είναι ήδη εξοπλισμένο με συστήματα παράκτιας ηλεκτροδότησης, με το ποσοστό αυτό να έχει ανέλθει στο 66% έως το 2027.
