Δύο νέα μουσεία βρίσκονται στα σκαριά μέσα στο λιμάνι του Πειραιά με δύο γνωστά και ιστορικά κτίρια να μεταμορφώνονται σε χώρους πολιτισμού.
Συγκεκριμένα, στα σχέδια βρίσκεται η ανακαίνιση της Πέτρινης Αποθήκης και η δημιουργία του Εθνικού Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων στο γνωστό Σιλό.
Στη δεδομένη στιγμή το έργο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 31/08/2023 από την Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης σχετικά με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).
Φορέας υλοποίησης του έργου είναι ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς.
Τα έργα στη γνωστή Πέτρινη Αποθήκη
Το έργο αφορά στην αποκατάσταση και ανακαίνιση του υπάρχοντος κτιρίου της Πέτρινης Αποθήκης στην περιοχή της Ηετιώνειας Ακτής και την μετατροπή του σε:
Α. Ιστορικό Αρχείο της ΟΛΠ ΑΕ (χώρος 1). Καταλαμβάνει το βορειοανατολικό τμήμα του Ισογείου του κτιρίου με τον προστιθέμενο όροφο
Β. Επιβατικό Σταθμό (χώρος 2) για τα πλοία που ελλιμενίζονται στην προβλήτα. Καταλαμβάνει το βορειοανατολικό τμήμα του Ισογείου του κτιρίου.
Γ. Μόνιμη Έκθεση Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας. (χώρος 3). Καταλαμβάνει το μεσαίο τμήμα του Ισογείου .
Δ. Εκθεσιακός χώρος. (χώρος 4). Καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα του Ισογείου του κτιρίου.
Ε. Περιβάλλον χώρος. Διαμόρφωση του άμεσου περιβάλλοντα χώρου με τη δημιουργία στεγασμένων και ανοιχτών χώρων αναμονής, χώρου στάθμευσης και μικρού ανεξάρτητου κτιρίου Ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.
Το κτίριο της Πέτρινης Αποθήκης αποτελεί αναγνωρίσιμο κτίριο πετρόκτιστης αποθήκης, με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα της περιόδου του μεσοπολέμου.
Οι τέσσερις βασικές λειτουργικές ενότητες του κτιρίου κατανέμονται ως ακολούθως:
α) ΚΕΝΤΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ ΤΟΥ Ο. Λ. Π. (χώρος 1)
Αναπτύσσεται στην πίσω δεξιά πλευρά του ισογείου του κτιρίου. Οι λειτουργικές απαιτήσεις του χώρου οδήγησαν στη δημιουργία ορόφου. Συνέπεια αυτού υπήρξε η ανάγκη υποβιβασμού του δαπέδου του ισογείου στην περιοχή του χώρου (1) για την επίτευξη του αναγκαίου νόμιμου, καθαρού ύψους των δωματίων κύριας χρήσης. Η κεντρική είσοδος του χώρου βρίσκεται στην ΒΔ πλευρά του κτιρίου, με ράμπα για άτομα περιορισμένης κινητικότητας.
Περιλαμβάνει τους ακόλουθους χώρους: Είσοδο, reception, γραφειακούς χώρους, βιβλιοστάσιο, αποθήκη, χώρος συντήρησης των αρχείων, control room, ανελκυστήρα και χώρους υγιεινής κοινού και προσωπικού.
Στον όροφο αναπτύσσονται το αναγνωστήριο και τρείς χώροι φύλαξης των αρχείων.
β) ΕΠΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ (χώρος 2)
Αναπτύσσεται στην δεξιά πλευρά του ισογείου του κτιρίου, σε συνέχεια με το Ιστορικό Αρχείο. Έχει δύο κεντρικές εισόδους, για είναι εύκολα προσπελάσιμος τις περιόδους αιχμής, από την ΝΑ και την ΒΑ πλευρά του κτιρίου.
Περιλαμβάνει τους ακόλουθους χώρους: Είσοδος, αναμονή, εκδοτήρια εισιτηρίων, πληροφορίες, φύλαξη αποσκευών, χώρος καθιστικού και εστίασης που εξυπηρετούνται από το εντός του χώρου κιλικίου, μικρό κατάστημα, γραφειακοί χώροι, αποθήκες, control room, χώροι υγιεινής κοινού και προσωπικού. Το κυλικείο έχει την δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και εξυπηρέτησης από τον υπαίθριο χώρο.
γ) ΜΟΝΙΜΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ (χώρος 3)
Καταλαμβάνει τον κεντρικό κορμό του κτιρίου. Η κεντρική είσοδος του χώρου βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά προς τη θάλασσα.
Ο χώρος διαμορφώνεται με τις βασικές του λειτουργίες ως ακολούθως:
• Κεντρικός εκθεσιακός χώρος με κατάστημα πωλήσεων και μικρό χώρο προβολών.
• Ανοιχτό αμφιθέατρο περίπου 100 ατόμων.
• Δύο γραφειακοί χώροι, ηλεκτροστάσιο, control room, αποθήκη, χώροι υγιεινής κοινού και προσωπικού.
δ) ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ (χώρος 4)
Καταλαμβάνει την ΝΔ πλευρά του κτιρίου, σε όλο το ύψος. Η κύρια είσοδος του βρίσκεται στην ΝΑ πλευρά (θάλασσα), ενώ έχει μεγάλη τετράθυρη είσοδο, βοηθητική στην ΒΔ πλευρά μεταφορά φορτίων, με την αντίστοιχη ράμπα.
Περιλαμβάνει τους ακόλουθους χώρους:
• Τον βασικό εκθεσιακό χώρο, γραφειακούς και αποθηκευτικό χώρο, ηλεκτροστάσιο και control room, χώρους υγιεινής προσωπικού και κοινού.
• Στον εκθεσιακό χώρο μπορούν να λειτουργήσουν και μικρής κλίμακας συγκεντρώσεις.
Το νέο Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων
Το ζήτημα της ίδρυσης Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων εθνικής εμβέλειας απασχολούσε εδώ και πολλά χρόνια την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Οι διαδικασίες οι οποίες χρειάστηκαν για να καταστεί η εφικτή η ίδρυση ενός τέτοιου Μουσείου ξεκίνησαν ήδη από το 2008 με την αναζήτηση του κατάλληλου χώρου. Ύστερα από διάφορες νομικές και αρχιτεκτονικές διαδικασίες αποφασίστηκε η στέγασή του στο κτίριο του Σιλό στο λιμάνι του Πειραιά και ακολούθησαν οι αρχιτεκτονικές προτάσεις παράλληλα με την πρόταση σχετικά με το κτιριολογικό πρόγραμμα και την μουσειολογική μελέτη.
Το Μουσείο Εναλίων, με βάση και το κτηριολογικό του πρόγραμμα, στεγάζει χώρους κοινού: χώρους μονίμων και περιοδικών εκθέσεων και εν γένει δράσεων, υποδοχής κοινού, πωλητήριο, αναψυκτήριο, αμφιθέατρο, και αποθηκευτικούς χώρους, χώρους γραφείων και εργαστηρίων συντήρησης και βιβλιοθήκη -η τελευταία συνδέεται με τη λειτουργία του ΜΕΑ ως Κέντρου Μελέτης Ενάλιας Αρχαιολογίας.
Το περιεχόμενο της μόνιμης έκθεσης εστιάζει τόσο στην ενάλια πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, κυρίως σε αυτή που εντοπίζεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα ως φορέα μνήμης και μάρτυρα της ιστορίας, όσο και στο έργο της ΕΕΑ και των λοιπών επιστημονικών φορέων, αλλά και των συναρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, που ασχολούνται με τις ενάλιες έρευνες ή γενικά με τη διαχείριση της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η αρχιτεκτονική μελέτη αποσκοπεί στην επανάχρηση του κτιρίου του Σιλό, δηλαδή στην ένταξη στο υφιστάμενο κέλυφος του κτιρίου μιας νέας και διαφορετικής χρήσης από την αρχική. Η επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης του παλιού με το καινούργιο αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Ο προσδιορισμός της σχέσης του επισκέπτη με το παρελθόν που πηγάζει τόσο από το ίδιο το κτίριο, όσο και από τα εκθέματα του Μουσείου είναι αντικείμενο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.
Η δημιουργία ενός σύγχρονου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων και ταυτόχρονα η ανάδειξη και διατήρηση του κτιρίου του Σιλό, αλλά και της μνήμης που πηγάζει από αυτό, είναι ο βασικός στόχος της μελέτης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της σύγχρονης αρχιτεκτονικής με την διατήρηση και ανάδειξη μεγάλου μέρους του βιομηχανικού κτιρίου και, ταυτόχρονα, με τη δημιουργία ενός τελείως διαφορετικού κτιριακού όγκου που καλείται να στεγάσει τα μεγάλα εκθέματα, τα οποία είναι αδύνατον να στεγαστούν μέσα στο κτίριο του Σιλό.
Με αυτόν τον τρόπο, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί ανενόχλητα στο κτίριο του Σιλό και να δει το «εσωτερικό» του κτιρίου, σημεία στα οποία υπό κανονικές συνθήκες δεν θα είχε πρόσβαση και με αυτό τον τρόπο να κατανοήσει την λειτουργία του. Η δομή των κυψελών και η λειτουργία τους αποκαλύπτονται στον επισκέπτη ενώ περιηγείται στην έκθεση μέσω μιας ομαλής διαδρομής με ράμπες, η οποία σαν μια συνεχής γραμμή, ακολουθεί την αλληλουχία της μουσειολογικής μελέτης.
