Ιστορική αναδρομή της Επιχείρησης EUNAVFOR MED “IRINI”
Μετά την 1η Σύνοδο του Βερολίνου, τος Συμβούλιο της Ε.Ε. αποφάσισε την έναρξη, στις 31 Μαρτίου 2020, νέας στρατιωτικής επιχείρησης με την επωνυμία EUNAVOR MED IRINI με σκοπό την εφαρμογή του embargo όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη.
Η Επιχείρηση IRINI είναι τμήμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης της Ευρώπης στη Λιβύη, η οποία περιλαμβάνει πολιτικές, στρατιωτικές, οικονομικές και ανθρωπιστικές προσπάθειες να επανέλθει η σταθερότητα και η ασφάλεια στη χώρα.
Οι στόχοι της Επιχείρησης EUNAVFOR MED IRINI είναι:
- η αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης όπλων, με την υποστήριξη της εφαρμογής του embargo όπλων στη Λιβύη που βασίζεται στις συναφείς Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (κύριος στόχος)
- η συλλογή πληροφοριών για το λαθρεμπόριο πετρελαίου, ιδίως λόγω των επιπτώσεων του στη Λιβυκή οικονομία και την ενδεχόμενη χρήση των προσόδων του στη χρηματοδότηση της αγοράς όπλων
- η συνδρομή στην καταστροφή του τρόπου δράσης της διακίνησης μεταναστών μέσω συλλογής πληροφοριών από εναέρια μέσα και διαμοιρασμού τους με τον FRONTEX (τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνορακτοφυλακής) και με τις αρμόδιες εθνικές Αρχές
- η υποστήριξη ανάπτυξης της Λιβυκής Ακτοφυλακής και των δυνατοτήτων έρευνας και διάσωσης του Λιβυκού Ναυτικού, μέσω εκπαιδεύσεων. Ο εν λόγω στόχος δεν έχει υλοποιηθεί, ακόμη.
Αποτελέσματα της Επιχείρησης EUNAVFOR MED IRINI
Από την έναρξή της, η Επιχείρηση EUNAVFOR MED IRINI επιβιβάστηκε σε και επιθεώρησε 25 ύποπτα πλοία. Σε τρεις περιπτώσεις, η Επιχείρηση κατάσχεσε φορτία, θεωρούμενα ως παραβιάζοντα το embargo όπλων του ΟΗΕ και οδήγησαν τα πλοία σε λιμένα κράτους-μέλους ΕΕ. Ένα κράτος σημαίας (Τουρκία) αρνήθηκε να συναινέσει στην επιβίβαση και επιθεώρηση ύποπτων πλοίων του σε δέκα (10) περιπτώσεις.
Επίσης, η Επιχείρηση IRINI ερεύνησε 11059 εμπορικά πλοία μέσω αιτημάτων παροχής πληροφοριών υποβληθέντων με ασύρματη επικοινωνία VHF (γνωστά ως hailing) ενώ έκανε νηοψία σε 537 πλοία με τη συναίνεση του Πλοιάρχου τους (γνωστές ως φιλικές προσεγγίσεις*).
Επιπλέον, η Επιχείρηση ερεύνησε
- 1 153 ύποπτες πτήσεις
- 25 αερολιμένες και 16 λιμένες και
- υπέβαλαν 42 ειδικές εκθέσεις στην Ομάδα Εμπειρογνωμόνων ΟΗΕ για τη Λιβύη. Οι περισσότερες αναφέρονταν σε παραβιάσεις ή ενδεχόμενες παραβιάσεις του embargo όπλων και λαθρεμπορίας πετρελαίου στα δυτικά και ανατολικά τμήματα της χώρας.
Τέλος, χάρη στο Τμήμα Ποινικών Πληροφοριών της Επιχείρησης, η IRINI απέστειλε στις Αρχές επιβολής νόμου 80 συστάσεις επιθεώρησης ύποπτων πλοίων σε λιμένες κρατών-μελών της ΕΕ, εκ των οποίων υλοποιήθηκαν οι 63.
Τα ανωτέρω αποτελέσματα κατέδειξαν την αποτελεσματικότητα και την αντικειμενικότητα της Επιχείρησης IRINI.
* Επιθεωρήσεις ή φιλικές προσεγγίσεις διεξάγονται πάντοτε σύμφωνα με το πλαίσιο των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, σεβόμενες απόλυτα το διεθνές δίκαιο και χωρίς να επηρεάζουν τον προγραμματισμό των πλοίων. (επικαιροποίηση στοιχείων ως την 1η Αυγούστου 2023)