Οι κίνδυνοι που επηρεάζουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία και απορρέουν από τη γεωπολιτική αστάθεια τέθηκαν επί τάπητος στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με εξέχουσες προσωπικότητες του κλάδου, στο πλαίσιο του 18ου Συνεδρίου Ναυτικής Τεχνολογίας που διοργάνωσε το ΕΛΙΝΤ.
Στην τοποθέτησή του, ο κοσμήτορας της Σχολής Ναυτιλίας και Βιομηχανίας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, δρ Άγγελος Παντουβάκης, επεσήμανε τέσσερις βασικούς άξονες – προβλήματα που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ελευθερία των θαλασσών.
Επιθέσεις
Ο πρώτος παράγοντας, σύμφωνα με τον κ. Παντουβάκη, είναι οι επιθέσεις σε θαλάσσιες περιοχές. Όπως είπε, έχουμε σε εξέλιξη αστάθεια στη Μαύρη Θάλασσα, την Ερυθρά Θάλασσα και την Ασία, με ενέργειες που εμποδίζουν την ελευθερία των θαλασσών και έχουν ένα βασικό χαρακτηριστικό που τις καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνες σήμερα. «Μέχρι τώρα οι επιθέσεις κατά πλοίων γίνονταν καθαρά για οικονομικά κίνητρα, κοινώς από πειρατές, τώρα έχουμε επιθέσεις από κυρίαρχα κράτη» επεσήμανε.
Ο ίδιος τόνισε ότι διαφοροποιούνται και τα μέσα, «πλέον έχουμε drones, αλλάζει το είδος της επίθεσης. Και στο πλαίσιο αυτό, τα δύο αυτά ειδοποιά χαρακτηριστικά διαφοροποιούν και τις ενέργειες. Στη Μαύρη Θάλασσα απειλούν τον παγκόσμιο εμπόριο με επισιτιστική κρίση στην Αφρική, ενώ σε ό,τι αφορά τους Χούθι, μπορεί να έχουμε βραχυπρόθεσμα κέρδη για τους εφοπλιστές, ωστόσο επικρέμεται μακροπρόθεσμα καταστροφή».
Για τη Νότια Σινική Θάλασσα, ο κοσμήτορας της Σχολής Ναυτιλίας και Βιομηχανίας έκανε λόγο για έναν τεράστιο πόλεμο στην Κίνα. «Το Πεκίνο βάφει τα πλοία της χώρας ως ακτοπλοϊκά και οι Κίνα, Βιετνάμ, Αμερική, Ταϊβάν βιώνουν μια κατάσταση που περιγράφεται ως accident to happen (σ.σ.: απειλή ατυχήματος)».
Κυρώσεις
Ως δεύτερος παράγοντας χαρακτηρίζονται οι κυρώσεις. Σύμφωνα με τον κ. Παντουβάκη, «η Αμερική αυτή τη στιγμή έχει επιβάλει κυρώσεις σε 60 χώρες, μεταξύ των οποίων το Ιράν, η Ρωσία και η Βενεζουέλα, οι οποίες ωθούνται στη δημιουργία των “σκοτεινών στόλων”».
Περίπου 1.200 ρωσικά πλοία εκτελούν αυτά τα δρομολόγια, ενώ σε έρευνα για τον αντίστοιχο αριθμό του κινεζικού στόλου, από τα 10.850 πλοία δεν μπορούν να εντοπιστούν 7.500. «Κάποια δεν έχουν αριθμό ΙΜΟ, δεν καλύπτουν AIS κ.λπ. Αυτές οι ενέργειες σημαίνουν ότι αν ένα κανονικό πλοίο έρθει σε σύγκρουση με ένα “σκοτεινό”, το πρόβλημα θα είναι τεράστιο», πρόσθεσε ο καθηγητής του ΠΑ.ΠΕΙ.
Δύο μπλοκ
Τρίτος παράγοντας είναι ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός, κάτι που σημαίνει ότι μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ο κόσμος έχει χωριστεί σε δύο μεγάλα μπλοκ: «Το ωκεάνιο και το ευρασιατικό, τα οποία συγκρούονται αμείλικτα. Το ωκεάνιο μπλοκ είναι αυτό που λέμε ο δυτικός κόσμος (ΗΠΑ, Ευρώπη, Κορέα, Αυστραλία), ενώ το ευρασιατικό είναι κυρίως η Ρωσία και η Κίνα». Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο πόλεμος εστιάζεται κυρίως στο rebalancing (επανεξισορρόπηση) της ενέργειας και του εμπορίου.
Περιβάλλον
Τέλος, η τέταρτη παράμετρος γεωπολιτικής αστάθειας είναι το περιβαλλοντικό πρόβλημα. Όπως είπε ο καθηγητής, σημαντική αναφορά πρέπει να γίνει στο Βόρειο Πέρασμα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ίδιος επεσήμανε ότι «την επόμενη δεκαετία, δεκαπενταετία προβλέπεται πως οι πάγοι θα λιώσουν και εκεί προκύπτει το ερώτημα για το ποιος έχει ιδιοκτησιακά δικαιώματα για διέλευση στο Βόρειο Πέρασμα. Διότι, ξαφνικά πολλά κράτη θα προβάλουν διεκδικήσεις».
Ουκρανία και δασμοί «βαρίδια» στη ναυτιλιακή βιομηχανία
Ο πρόεδρος στην Ελληνική Εταιρεία Logistics (ΕΕL), Βασίλης Ζεϊμπέκης, υπογράμμισε ότι σε ό,τι έχει να κάνει με την εφοδιαστική αλυσίδα, τα logistics, έχει άμεση σχέση με τη ναυτιλία.
Σύμφωνα με τον Ζεϊμπέκη, το θέμα της πανδημίας, των πολέμων και της κλιματικής κρίσης επηρεάζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό τα logistics, ενώ παρέθεσε κάποια σημαντικά αριθμητικά στοιχεία, όπως είναι το γεγονός ότι η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελεί το 11,5% του ελληνικού ΑΕΠ (24 δισ. ευρώ), και η Ελλάδα βρίσκεται στη 19η θέση στο logistics performance index.
Αντίκτυπος
Εξίσου σημαντικές ήταν και οι τοποθετήσεις του επικεφαλής της Load Line Marine Γιώργου Σουραβλά και του διευθυντή ανάλυσης του ναυλομεσιτικού οίκου Intermodal Γιάννη Παργανά. Όπως τόνισε ο κ. Σουραβλάς, όταν σκέφτεται κανείς τη ναυτιλιακή αγορά πάντοτε εξετάζει 10 παράγοντες, ο οποίοι και κρίνουν την επιτυχία μιας επένδυσης. Και αν -όπως είπε- για τους πρώτους τρεις υπάρχει μια γενική εικόνα, «από τον 4ο έως τον 10ο παράγοντα δεν έχουμε καμία εικόνα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, τα γεωπολιτικά δεν προβλέπονται».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Παργανάς, ο οποίος ανέφερε ότι αυτό που παρατηρείται στη ναυτιλιακή βιομηχανία είναι ότι υπάρχει μεγάλος αντίκτυπος τόσο από τους επικείμενους δασμούς όσο και από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ πρόσθεσε ότι οι αλλαγές στα εμπορικά μοτίβα γίνονται ορατές μόνο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
