Γεραπετρίτης: Οι συνταγματικές συνέπειες παραίτησης πρωθυπουργού ή κυβέρνησης

Την τελευταία ημέρα της συζήτησης του προϋπολογισμού, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζήτησε την παραίτηση του πρωθυπουργού και την προκήρυξη εκλογών.

Την τελευταία ημέρα της συζήτησης του προϋπολογισμού, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζήτησε την παραίτηση του πρωθυπουργού και την προκήρυξη εκλογών. Το αίτημα αυτό διατυπώθηκε με όρους πολιτικούς, τεχνικά νομικά όμως έχει σοβαρά σφάλματα.

Πρώτον, η παραίτηση του πρωθυπουργού δεν σημαίνει παραίτηση της κυβέρνησης. Αν ο πρωθυπουργός σήμερα παραιτηθεί, δεδομένου ότι ηγείται απόλυτης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας θα πρέπει εντός τριών ημερών να προτείνει τον νέο (άρθρο 38 παρ. 2 του Συντάγματος). Συνεπώς, παραίτηση του πρωθυπουργού δεν σημαίνει αυτοδικαίως και παραίτηση της κυβέρνησης, πολλώ δε μάλλον προσφυγή σε εκλογές, ανεξαρτήτως των ευρύτερων πολιτικών εξελίξεων που μπορεί να υπάρξουν στην περίπτωση αυτή.

Δεύτερον, παραίτηση της κυβέρνησης δεν προκαλεί τη διάλυση της Βουλής και εκλογές. Ακόμη και αν θεωρηθεί ότι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζήτησε την παραίτηση συνολικά της κυβέρνησης, δεν υπάρχει άμεση προσφυγή σε εκλογές. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καλούσε τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων σε σύσκεψη με βασικό σκοπό να διερευνηθεί η δυνατότητα να υπάρξει πολιτική κυβέρνηση για το υπόλοιπο της κοινοβουλευτικής θητείας. Είναι αυτονόητο ότι εξακολουθούν οι πολιτικοί συσχετισμοί της Βουλής, άρα εφόσον διατηρούνται αρραγείς οι κοινοβουλευτικές ομάδες θα έχουμε εκ νέου κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, αφού η κοινοβουλευτική της ομάδα είναι ακόμη η απολύτως πλειοψηφούσα. Μόνο στην περίπτωση που δεν προκύψει δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, θα διαλυθεί η Βουλή και θα διενεργηθούν εκλογές από υπηρεσιακή πολιτική κυβέρνηση όλων των κομμάτων της Βουλής ή, ως τελευταίο καταφύγιο, από υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό έναν εκ των προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων (άρθρο 38 παρ. 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 37 παράγραφος 3 εδάφιο γ΄ του Συντάγματος).

 

Αμεση προκήρυξη εκλογών έχουμε μόνο έπειτα από δύο παραιτήσεις της κυβέρνησης (ή καταψηφίσεις, ή μία παραίτηση και μία καταψήφιση καθ’ ερμηνείαν).

Τρίτον, άµεση προκήρυξη εκλογών έχουμε μόνο έπειτα από δύο παραιτήσεις της κυβέρνησης (ή καταψηφίσεις, ή μία παραίτηση και μία καταψήφιση καθ’ ερμηνείαν). Τέτοια συνθήκη δεν υπάρχει εν προκειμένω. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση, η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη εκλογών δεν είναι δεσμευτική αλλά θα αναγόταν στη διακριτική ευχέρεια της Προέδρου της Δημοκρατίας, εφόσον κατά την κρίση της η σύνθεσή της δεν εξασφάλιζε κυβερνητική σταθερότητα. Στην περίπτωση αυτή μάλιστα, οι εκλογές ενεργούνται από την κυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της διαλυόμενης Βουλής και όχι από μια υπηρεσιακή κυβέρνηση (άρθρο 41 παρ. 1 του Συντάγματος). Επιπλέον, άμεση προσφυγή σε κάλπες έχουμε και στην περίπτωση κατά την οποία μια κυβέρνηση που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης ζητήσει ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας (άρθρο 41 παρ. 2 του Συντάγματος).

Απλά και καθαρά, λοιπόν: Υπό τις παρούσες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, παραίτηση του πρωθυπουργού ή της κυβέρνησης δεν σημαίνει εκλογές. Εκλογές, άλλωστε, δεν είχαμε ούτε το 2011, όταν η παραίτηση του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου οδήγησε στον σχηματισμό της (πολιτικής) κυβέρνησης Παπαδήμου. Προφανώς δεν γνωρίζουμε όλοι τα πάντα. Και όταν δεν γνωρίζουμε, ενημερωνόμαστε και συζητούμε. Ιδιαίτερα σε θέματα κομβικά για το πολίτευμα και τους θεσμούς. Οσοι δοκησίσοφοι ερμηνεύουν από πολιτική ιδιοτέλεια το Σύνταγμα εκ του προχείρου και a la carte, ας αναλογισθούν τι σημαίνουν πολιτικές εκπτώσεις στον θεμελιώδη νόμο του κράτους.

* Ο κ. Γιώργος Γεραπετρίτης είναι υπουργός Επικρατείας.

Share:

Facebook
Twitter
WhatsApp
Email

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ευρωεκλογές: Οι πρώτοι υποψήφιοι στις προκριματικές για το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ

«Κλείδωσαν» οι πρώτοι υποψήφιοι για τις προκριματικές εκλογές για την κατάρτιση του ευρωψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ. Οι εκλογές στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι προγραμματισμένες για τις 14 Απριλίου 2024. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ «πρόκειται για υποψηφίους, που έχουν ξεχωρίσει για το ακαδημαϊκό, επαγγελματικό, αλλά και

Θεσσαλονίκη: Eνημέρωσαν ασθενή ότι έχει καρκίνο ένα χρόνο μετά τη βιοψία

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τα νοσοκομεία είναι στα όρια της κατάρρευσης και αυτό αποδεικνύεται με τις καταγγελίες ασθενών και γιατρών που βλέπουν καθημερινά το φως της δημοσιότητας. Αυτή τη φορά όμως η είδηση ξεπερνάει κάθε φαντασία, καθώς σε μεγάλο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης ενημέρωσαν ασθενή ότι έχει καρκίνο έναν ολόκληρο

Με €611.500 στηρίζει η Βουλή τα τέκνα πεσόντων στελεχών των ΕΔ και των ΣΑ

«Στο πλευρό των οικογενειών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, που έπεσαν εν ώρα καθήκοντος παραμένει για μια ακόμη χρονιά η Βουλή των Ελλήνων» σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του κοινοβουλίου. Συγκεκριμένα, «…με απόφαση του Προέδρου της Βουλής κ.

Παρ’ ολίγον σύγκρουση αεροσκάφους που απογειώθηκε από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» με drone

Αεροπλάνο της British Airways που απογειώθηκε από την Αθήνα με προορισμό το αεροδρόμιο Χίθροου στο Λονδίνο απέφυγε στο παρά πέντε σύγκρουση με ένα drone στα 9.600 πόδια. Το περιστατικό πιστεύεται ότι είναι ένα από τα πιο κοντινά ατυχήματα που έχουν

Μετάβαση στο περιεχόμενο