Και εκεί που οι επενδυτές στην Ευρώπη νόμιζαν ότι οι προοπτικές για τις μετοχές δεν θα μπορούσαν να γίνουν πιο ζοφερές, δεδομένου του υφιστάμενου ενεργειακού και πληθωριστικού σοκ και των φόβων για ύφεση, το ευρώ έχει αγγίξει την απόλυτη ισοτιμία με το δολάριο για πρώτη φορά σε δύο δεκαετίες, δημιουργώντας νέες προκλήσεις για τα χρηματιστήρια και θολώνοντας περαιτέρω τις επενδυτικές προοπτικές.
Από τις αρχές του έτους έχει υποχωρήσει κατά 12% λόγω των φόβων γύρω από την ενεργειακή κρίση καθώς και των διαφωνιών που υπάρχουν εντός του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ σχετικά με το ύψος των αυξήσεων των επιτοκίων αλλά και τη μορφή του νέου εργαλείου κατά του κατακερματισμού, ενώ η ανακοίνωση των νέων στοιχεία για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ (στο 9,1% τον Ιούνιο) που ενίσχυσαν τις προσδοκίες για πιο επιθετική Fed, πρόσθεσε στους αντίθετους ανέμους που κυκλώνουν το κοινό νόμισμα.
Ενώ ένα ασθενέστερο ευρώ είναι μία θετική εξέλιξη για τις εταιρείες που προσανατολίζονται στις εξαγωγές –τα εγχώρια προϊόντα προσφέρονται πιο φτηνά στις αγορές του εξωτερικού, άρα ενισχύεται ο τζίρος των επιχειρήσεων που τα παράγουν–, η βουτιά του κοινού νομίσματος προσθέτει αντίθετους ανέμους για τους Ευρωπαίους επενδυτές μετοχών που ήδη αντιμετωπίζουν την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, τον εκτοξευόμενο πληθωρισμό και την ενεργειακή κρίση η οποία απειλείται με εμβάθυνση σε περίπτωση που δεν αποκατασταθούν οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μετά την ολοκλήρωση των έργων συντήρησης του Nord Stream 1 σε λίγες ημέρες. Και αυτά τη στιγμή που πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx Europe 600 ολοκλήρωσε, στα τέλη Ιουνίου, τη χειρότερη πτώση του σε διάστημα πρώτου εξάμηνο από το 2008 και οι αναλυτές έχουν ήδη προειδοποιήσει για περαιτέρω πτώση προσεχώς. Υπογραμμίζοντας το ζοφερό επενδυτικό κλίμα, ο μηνιαίος δείκτης των προσδοκιών των επενδυτών για τη γερμανική οικονομία της ZEW τον Ιούνιο έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο από την έναρξη της κρίσης δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης το 2011.
Οι τραπεζικές μετοχές είναι πιθανό να βιώσουν ένα σημαντικό “χτύπημα”, όπως αναφέρει ρεπορτάζ του Bloomberg, καθώς το κοινό νόμισμα αποτελεί βαρόμετρο για την κατάσταση της οικονομίας της Ευρωζώνης, ενώ ένα ασθενέστερο ευρώ εν μέσω φόβων ύφεσης μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες υψηλότερων επιτοκίων που χρειάζονται οι τράπεζες για να ενισχύσουν τα περιθώρια κέρδους τους. Η συνεχής πτώση του ευρώ έχει ήδη πλήξει τις μετοχές των εταιρειών με έκθεση στην Ευρωζώνη περισσότερο από εκείνες που έχουν υψηλότερη έκθεση σε δολάρια. Ένα καλάθι ευρωπαϊκών μετοχών της Goldman Sachs με υψηλή έκθεση σε δολάρια έχει υποχωρήσει περίπου 9% φέτος, υπεραποδίδοντας σημαντικά έναντι του καλαθιού των μετοχών με έκθεση στο ευρώ, το οποίο υποχωρεί σχεδόν κατά 17%.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Goldman Sachs διατηρεί την αμυντική της στάση για τις μετοχές σε ορίζοντα τριών μηνών, με overweight θέσεις στα μετρητά και τα εμπορεύματα, neutral θέσεις στις μετοχές και τα κρατικά ομόλογα και underweight θέσεις στα εταιρικά ομόλογα. Μέχρι να βελτιωθεί το μείγμα ανάπτυξης/πληθωρισμού, οι αγορές είναι πιθανό να παραμείνουν ασταθείς καθώς οι επενδυτές στρέφονται από τις ανησυχίες για τον πληθωρισμό στους φόβους για ύφεση, όπως τονίζει. Γεωγραφικά, προτιμά τις μετοχές της Ασίας και παραμένει underweight για τα χρηματιστήρια σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ενώ συνεχίζει να έχει γενική προτίμηση σε κλάδους και μετοχές εμπορευμάτων/υποδομών με υψηλές μερισματικές αποδόσεις και σταθερή κερδοφορία, καθώς και σε αυτούς με υψηλά και σταθερά περιθώρια κέρδους.
Ο “πονοκέφαλος”, ωστόσο, από τη βουτιά της ισοτιμίας δεν αφορά μόνο τις ευρωπαϊκές μετοχές αλλά και τις μετοχές των ΗΠΑ. Ένας βασικός λόγος για την υποτίμηση της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου είναι – εκτός από τους φόβους γύρω από την οικονομία της Ευρωζώνης και την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης – και η δύναμη του αμερικάνικου νομίσματος. Ενώ αυτή είναι μια καλή εξέλιξη για τους Αμερικανούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, η Morgan Stanley προειδοποίησε ότι πολλές αμερικανικές εταιρείες θα υποφέρουν καθώς οι διεθνείς τους δραστηριότητες γίνονται λιγότερο κερδοφόρες, αναγκάζοντας πολλές από αυτές να αναθεωρήσουν προς τα κάτω τις προβλέψεις για τα αποτελέσματά τους και να βλέπουν τις μετοχές τους να υποχωρούν.
Τέτοια ράλι, όπως αναφέρει, συνήθως συμπίπτουν με μεγάλη πίεση στις αγορές ή με ύφεση – ή και με τα δύο, υπογραμμίζοντας ότι το ισχυρότερο δολάριο μπορεί να περιορίσει τη ζήτηση διεθνώς για τις αμερικανικές εταιρείες –οι πωλήσεις των οποίων κατά 30% αφορούν το εξωτερικό–, κι ενώ προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στον υψηλό πληθωρισμό και τις μειωμένες καταναλωτικές δαπάνες. Οι εκτιμήσεις για τα εταιρικά αποτελέσματα δεν έχουν υποβαθμιστεί ακόμη παρά τις εντεινόμενες ανησυχίες για μια επικείμενη ύφεση, αλλά είναι πλέον συγκρατημένες. Η Morgan Stanley αναμένει ότι οι εταιρείες θα αρχίσουν να περικόπτουν τις προσδοκίες τους τα επόμενα τρίμηνα. Και ανεξάρτητα από το αν η οικονομία μπει σε ύφεση ή όχι, η αμερικάνικη τράπεζα προβλέπει ότι τέτοιες αναθεωρήσεις των αποτελεσμάτων θα μπορούσαν να ωθήσουν τον S&P στις 3.400 μονάδες – περίπου 14% χαμηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα.
Από την πλευρά της και η Credit Suisse σημειώνει οι προοπτικές αύξησης των εταιρικών εσόδων στις ΗΠΑ έχουν επιδεινωθεί με το ισχυρό δολάριο, την υψηλή γεωπολιτική αβεβαιότητα, την αποδυνάμωση της παγκόσμιας ανάπτυξης και την απότομη επιβράδυνση της αύξησης της προσφοράς χρήματος στις ΗΠΑ. Πλέον αναμένει ότι η αύξηση των εσόδων θα επιβραδυνθεί από +15% κατά μέσο όρο το 2021 στο περίπου +7% φέτος και στο -2% το 2023 ακόμα κι αν δεν ακολουθήσει μεγάλη ύφεση. Σε συνδυασμό με την επιδείνωση των περιθωρίων, αυτό υποδηλώνει επίσης συρρίκνωση της κερδοφορίας μέλλον.
Πού θα πάει το ευρώ
Όπως σχολιάζουν οι αναλυτές, το ευρώ διαπραγματεύεται σαν μια κρίση στην Ευρώπη να είναι προ των πυλών. Οι αγορές συναλλάγματος “προεξοφλούν μια σοβαρή ευρωπαϊκή ύφεση”, στο trade ευρώ-δολαρίου, σημειώνει η BMO Capital Markets. “Αυτό το σενάριο έχει στενούς δεσμούς με τους περιορισμούς στον εφοδιασμό ενέργειας καθώς και την πιθανότητα επιβολής χειμερινού (ή και καλοκαιρινού) δελτίο ενέργειας”.
Η Deutsche Bank εκτιμά πως μία ενδεχόμενη πτώση της ισοτιμία ευρώ/δολαρίου στο 0,95-0,97 θα ταίριαζε με τα ακραία επίπεδα όλων των εποχών που παρατηρήθηκαν στις συναλλαγματικές ισοτιμίες από το τέλος του Bretton Woods το 1971.
Η UBS, η Nomura και η J.P. Morgan εκτιμούν πως είναι πολύ πιθανό να δούμε το ευρώ σύντομα να διαπραγματεύεται στο 0,90 έναντι του δολαρίου εάν το σενάριο τη ύφεσης υλοποιηθείς την Ευρωζώνη λόγω και των διακοπών των ροών του φυσική αερίου. “Εάν η Ρωσία διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη η πτώση στο επίπεδο του ΑΕΠ θα φτάσει το 4% ενώ το ευρώ θα υποχωρήσει απότομα στο 0,90 έναντι του δολαρίου”, επισημαίνει η UBS. “Εάν δεν αποκατασταθεί η λειτουργία του Nord Stream 1, τo 0,90 στην ισοτιμία ευρώ/δολαρίου είναι μια σημαντική πιθανότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα”, σημειώνει η Nomura. “Μειώνουμε την εκτίμησή μας για το ευρώ στο 0,95 έναντι του δολαρίου φέτος από το 1,000 πριν, επίπεδο που ισοδυναμεί με 2% πρόσθετη πτώση στην ανάπτυξη της ευρωζώνης έναντι των ΗΠΑ . Εάν ωστόσο η διακοπή του φυσικού αερίου υλοποιηθεί, η ισοτιμία θα δοκιμάσει φέτος το 0,90” επισημαίνει η J.P. Morgan.
Τι σημαίνει για την ΕΚΤ ένα ασθενέστερο ευρώ;
Ένα αδύναμο ευρώ και ο πρόσθετος πληθωρισμός που φέρνει αυτή η εξέλιξη, προσθέτει στις προκλήσεις της ΕΚΤ, η οποία ήδη δοκιμάζεται από τις αγορές ενόψει της πρώτης αύξησης επιτοκίων μετά από 11 χρόνια καθώς και της ανακοίνωσης του νέου εργαλείου κατά του κατακερματισμού. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι: Εάν λάβει αποφασιστικά μέτρα κατά του πληθωρισμού και του αδύναμου ευρώ και αυξήσει σημαντικά το βασικό επιτόκιο, θα μπορούσε να ρίξει την Ευρωζώνη σε μια βαθύτερη ύφεση. Αν πάλι επικεντρωθεί στην οικονομική ανάπτυξη, θα χάσει οριστικά τον έλεγχο των τιμών.
Αυτό που χειροτερεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα για την κεντρική τράπεζα που έχει την εντολή να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, είναι ότι το ευρώ δεν έχει αποδυναμωθεί μόνο έναντι του δολαρίου αλλά και έναντι άλλων νομισμάτων όπως το ελβετικό φράγκο και το γιεν Ιαπωνίας.
“Ένα ασθενέστερο ευρώ υποστηρίζει την άποψη μιας πιο επιθετικής αύξησης των επιτοκίων”, σημειώνει η ING. “Το επιχείρημα πίσω από αυτό θα ήταν ότι εάν πάμε για αύξηση 50 μονάδων βάσης την επόμενη εβδομάδα αντί για 25, αυτό θα μπορούσε να σταματήσει αμέσως την πτώση του ευρώ, επειδή θα αιφνιδίαζε τις χρηματοπιστωτικές αγορές”.
Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι μια οικονομική ύφεση θα δεσμεύσει την ΕΚΤ, εμποδίζοντάς την από οποιαδήποτε επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Αυτό με τη σειρά του θα διασφάλιζε ότι τα επιτόκια στην Ευρωζώνη θα παραμείνουν πολύ χαμηλότερα έναντι των ΗΠΑ. Αυτή η προσδοκία παίζει ήδη ρόλο στην πτώση του ευρώ. “Οι διαφορές επιτοκίων μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ συνεχίζουν να διευρύνονται καθώς οι προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη, και ως εκ τούτου για αυστηρότερη νομισματική πολιτική, στις ΗΠΑ και την Ευρώπη αποκλίνουν. Εν ολίγοις, η Ευρωζώνη φαίνεται να οδεύει προς την ύφεση, ενώ η οικονομία των ΗΠΑ συνεχίζει να διατηρείται καλύτερα”, σημειώνει η Capital Economics.
Παράλληλα, το ευρώ πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις παρατεταμένες ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα και την προθυμία της ΕΚΤ να συγκρατήσει τα spreads της περιφέρειας. “Ενώ οι ανησυχίες έχουν αμβλυνθεί κάπως από την έκτακτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του περασμένου μήνα, ανησυχούμε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα αποτύχουν να προσφέρουν ένα αξιόπιστο εργαλείο στη συνεδρίαση αργότερα αυτόν τον μήνα. Αυτό θα ασκούσε περαιτέρω πίεση στο ευρώ”, τονίζει η Capital Economics.
Από την πλευρά της η Goldman Sachs σημειώνει πως η απότομη αποδυνάμωση του ευρώ από τη συνεδρίαση του Ιουνίου, κατά 6,5% έναντι του δολαρίου και περίπου 3% σε εμπορικά σταθμισμένη βάση, αποτελεί ένα επιχείρημα υπέρ μίας πιο επιθετικής αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ. Εάν διατηρηθεί αυτή η πρόσφατη υποτίμηση θα μπορούσε να ενισχύσει τον πληθωρισμό κατά 0,1-0,2% επιπλέον σε καθένα από τα επόμενα δύο χρόνια. Ως εκ τούτου, η Goldman αναμένει ότι η ΕΚΤ θα δηλώσει ότι “παρακολουθεί στενά” τη συναλλαγματική ισοτιμία και ότι θα λάβει υπόψη την αδυναμία του ευρώ στον βαθμό που επηρεάζει τις προοπτικές για τον πληθωρισμό.
“Μία δυνατότητα θα ήταν να παρέμβει στις αγορές μόνο φραστικά, σε ένα πρώτο στάδιο”, υποστηρίζει η DZ Bank. Η εμπειρία δείχνει όμως ότι σε μία τέτοια περίπτωση δραστηριοποιούνται κερδοσκόποι, τα στοιχήματα των οποίων μπορούν να ρίξουν την ισοτιμία του ευρώ μέσα σε λίγες ημέρες.
Όπως σημείωσε και το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Φρανσουά Βιλερούα ντε Γκαλό, η ΕΚΤ παρακολουθεί την ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, καθώς τα πρόσφατα χαμηλά επίπεδα μπορούν να ωθήσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό που ήδη βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ. “Είναι καλά νέα για τη δραστηριότητα, καθώς στηρίζει τους εξαγωγείς, αλλά δυστυχώς αυξάνει λίγο τον πληθωρισμό”, τόνισε, ενώ πρόσθεσε πως “η συναλλαγματική ισοτιμία δεν είναι κάτι που καθορίζουμε εμείς, αλλά την παρακολουθούμε επειδή έχει σημασία για τον πληθωρισμό”. Πάντως, ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης δήλωσε ότι οι πρόσφατες κινήσεις στις αγορές συναλλάγματος δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι το ευρώ είναι αδύναμο. “Εξετάζοντας τι έχει συμβεί από την αρχή του έτους, παρατηρούμε ότι δεν είναι τόσο ότι το ευρώ που είναι αδύναμο, αλλά το δολάριο είναι ισχυρό, κυρίως επειδή αποτελεί παραδοσιακά ένα ασφαλές καταφύγιο”, τόνισε.
Της Ελευθερίας Κούρταλη
Γιατί η απόλυτη ισοτιμία ευρώ-δολαρίου είναι “κακά νέα” για τις μετοχές
