Η πρώτη μέρα στην υπουργική καρέκλα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σίγουρα δεν είναι μία εύκολη μέρα. Μετά την παραίτηση του προκατόχου του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, με όλα τα φλέγοντα θέματα της ναυτιλίας ανοικτά, την κακή εικόνα της ελληνικής ακτοπλοΐας, την αύξηση των προσφυγικών ροών και φυσικά το έντονο αίσθημα της αδικίας και του θυμού γύρω από τις ευθύνες του θανάτου του Αντώνη Καρυώτη, ο Χρήστος Στυλιανίδης έχει να διαχειριστεί ένα “ηλεκτρισμένο” Υπουργείο, όπως και Λιμενικό Σώμα.
Ο Χρήστος Στυλιανίδης, από το βράδυ της Δευτέρας έχει κάνει ήδη φανερή την ενεργή παρουσία του στο Υπουργείο, αν και η ναυτιλία δεν ήταν ο κύριος χώρος δράσης του. Η κυπριακή του όμως καταγωγή και η άρρηκτη σχέση της Κύπρου με την ναυτιλία και δη την ελληνική ποντοπόρο ναυτιλία, όπως και η σημαντική του εμπειρία στην ευρωπαϊκή πολιτική σκήνη μέσα από δεκάδες θέσεις ευθύνες δημιουργεί στον νέο Υπουργό Ναυτιλίας ένα σημαντικό οπλοστάσιο γνώσεων που θα κληθεί άμεσα να χρησιμοποιήσει. Ο ίδιος εξάλλου, χθες στον σύντομο χαιρετισμό του αναφέρθηκε στη διεθνή αναγνώριση του Λιμενικού Σώματος που και ο ίδιος έχει βιώσει, ενώ δεν παράλειψε να τονίσει τον πολύ σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η ελληνική ποντοπόρος ναυτιλία.
Ήδη χθες, στο γραφείο του Υπουργείου Ναυτιλίας, που έγινε η τελετή παράδοσης παραλαβής η θέα των πλοίων της ακτοπλοΐας δεμένα στο λιμάνι του Πειραιά – λόγω της σημερινής απεργίας των ναυτικών- ήταν ίσως μία χαρακτηριστική εικόνα ότι παρά τα θετικά στοιχεία της επιβατικής κίνησης, κάτι δεν πάει καλά στον νευραλγικό τομέα των θαλασσίων μεταφορών.
Ρωγμές στην εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού
Καθυστερήσεις, βλάβες, ατυχήματα, ακριβά ναύλα, έλλειψη ενημέρωσης. Κάπως έτσι συνοψίζονται οι μαρτυρίες εκατοντάδων επιβατών την θερινή περίοδο, όπου παρά τον αυξημένο ανταγωνισμό των ακτοπλοϊκών εταιρειών αλλά και το αυξημένο κόστος, το επίπεδο της ταξιδιωτικής εμπειρίας που παρείχαν ήταν χαμηλό.
Αν και το να συμβαίνουν βλάβες είναι κάτι αρκετά αναμενόμενο την περίοδο αιχμής της επιβατικής κίνησης, όταν δηλαδή δεκάδες πλοία εκτελούν εκατοντάδες δρομολόγια μέσα σε ένα πολύ περιορισμένο εύρος ημερών και ωρών, ή το να καταγράφονται καθυστερήσεις στις αφίξεις και αναχωρήσεις λόγω των μελτεμιών του Αυγούστου, η συστηματική κατάχρηση χωρίς να ενημερώνεται το επιβατικό κοινό έγκαιρα και για το τι έχει συμβεί δημιουργεί μία κακή εικόνας διαχείρισης του κλάδου.
Αυτό περιέγραψαν οι 734 επιβάτες του “Fast Ferries Andros” όπου έμειναν εντός του πλοίου για περίπου 17 ώρες εν αναμονή της επεμπλοκής της αλυσίδας από την προπέλα του πλοίου, ή οι 391 επιβάτες του “Αικατερίνη Π”, η πλώρη του οποίου “ακούμπησε” την πρύμνη του “Andros” αφού λίγο νωρίτερα οι αλυσίδες των πλοίων είχαν μπλεχτεί μέσα στο λιμάνι της Ραφήνας. Κάτι παρόμοιο αφηγήθηκαν και οι εκατοντάδες επιβάτες του “Blue Star Samoς” όπου έφτασαν χθες στον Πειραιά μετά από 33 ώρες στο πλοίο, το οποίο είχε σταματήσει μετά τη Λέσβο στη Χίο μέχρι να κοπάσουν οι άνεμοι στο Αιγαίο.
Κοινός παρονομαστής στις μαρτυρίες είναι η ελλιπής ενημέρωση που είχαν στα περιστατικά, οι περιορισμένες επιλογές που έχουν και μπορούν να χρησιμοποιήσουν και φυσικά οι παροχές που παρείχαν οι εταιρείες.
Υποστελέχωση του Λιμενικού Σώματος – Ελλείψεις στον έλεγχο της ασφάλειας
Αν και μπορεί πλέον τα πλοία στα μεγάλα λιμάνια της χώρας, μετά την ανθρωποκτονία του Αντώνη Καργιώτη, να λειτουργούν υποδειγματικά (σφραγισμένες μπουκαπόρτες, συνεχής παρουσία λιμενικών), οι παραλείψεις σε θέματα ασφάλειας δεν είναι ένα σπάνιο φαινόμενο, κάτι που επιβεβαιώνεται δυστυχώς στα δύσκολα περιστατικά ατυχημάτων ή και δυστυχημάτων όπως στο “Norman Atlatinc” ή το πιο πρόσφατο το “Euroferry Olympia”.
Το Λιμενικό Σώμα είναι υπεύθυνο για να διενεργεί ελέγχους και φυσικά να επιβάλλει και τις ανάλογες κυρώσεις για όσους κανόνες ασφαλείας παραβιάζονται. Οι συνήθεις έλεγχοι και οι επιθεωρήσεις εστιάζουν κυρίως σε θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια των πλόων, με τα ωράρια εργασίας των ναυτικών, με υπεράριθμους επιβάτες, με βλάβες πλοίων και την αποκατάσταση τους, καθώς και με καταγγελίες επιβατών για οποιοδήποτε θέμα σχετίζεται με επιβατικά -οχηματαγωγά πλοία.
Ωστόσο, με την επιβατική κίνηση να κορυφώνεται για περίπου 90 μέρες και με τις ανάγκες στη διαχείριση των συνεχών απόπλων και κατάπλων να είναι τεράστιες, τα Υποστελεχώμενα Λιμεναρχεία λειτουργούν σε τεντωμένα σχοινιά. Είναι χαρακτηριστικό πως στο μεγαλύτερο λιμεναρχείο της χώρας –και το σημαντικότερο για την ελληνική ακτοπλοΐα–, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά, έχει περίπου 80 κενές οργανικές θέσεις. Από τα 414 άτομα που θα έπρεπε να υπηρετούν, στην θέση τους βρίσκονται οι 330, ενώ συνολικά οι κενές οργανικές θέσεις του σώματος ανέρχονται περίπου στις 1.900.
Δύσκολα οικονομικά αποτελέσματα- μεγάλη ηλικία πλοίων
Σύμφωνα με ετήσια μελέτη της XRTC για την ελληνική ακτοπλοΐα, η σημερινή κατάσταση του κλάου μπορεί επί της ουσίας να χαρακτηριστεί ως άκρως ανησυχητική καθώς τα τελευταία χρόνια, και ειδικά την τελευταία πενταετία, τα συσσωρευμένα αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα είναι τέτοια που όχι μόνο δεν επιτρέπουν την ανανέωση του στόλου, η οποία είναι επιτακτική όσο ποτέ, αλλά καθιστούν οριακή και την επιβίωση των εταιρειών λόγω των διαδοχικών οικονομικών, γεωπολιτικών, και υγειονομικών αναταράξεων εξηγεί η μελέτη.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη οι αριθμοί τόσο του περιθωρίου EΒITDA, όσο και των εσόδων ανά εισιτήριο βαίνουν μειούμενοι. Χαρακτηριστικά το περιθώριο EΒITDA μεταξύ των ετών 2018 και 2022 κυμαίνεται σταθερά στο 10%. Ωστόσο για να μπορεί μια εταιρία να είναι σε θέση να προβεί σε επενδυτικό πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου θα πρέπει το περιθώριο EΒITDA να κυμαίνεται στα επίπεδα του 25% κατ’ ελάχιστον. Δεδομένου ότι το 86% των Ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα είναι άνω των 20 ετών, το έργο της ανανέωσης φαντάζει τιτάνιο. Στην παρούσα φάση της παγκόσμιας ακτοπλοΐας η ανανέωση του στόλου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω νεόκτιστων πλοίων και σε κάθε περίπτωση όχι με μεταχειρισμένα πλοία παλαιάς τεχνολογίας. Ωστόσο υπάρχει η ανάγκη κάλυψης των περιβαλλοντικών στόχων η οποία μπορεί να γίνει μέσω της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου.
Κακές λιμενικές υποδομές
Την ίδια στιγμή, οι ίδιες οι λιμενικές υποδομές δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην ασφάλεια των επιβατών. Κάθε χρόνο οι πλοίαρχοι των ελληνικών πλοίων στέλνουν προς τις αρμόδιες υπηρεσίες μία αναλυτική λίστα με τα επικίνδυνα λιμάνια της χώρας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται σχεδόν όλα τα λιμάνια.
Οι ίδιοι, στα περίπου 100 λιμάνια που καταγράφονται στη λίστα, αναφέρουν τις παρατηρήσεις τους. Για το λιμάνι της Ραφήνας, όπου πολύ πρόσφατα τρία πλοία είχαν πρόβλημα με τις αλυσίδες τους οι οποίες μπλέχτηκαν, δύο πλοία επακούμβησαν, και ένα παρέμεινε για 17 ώρες αρόδου για την αποκατάσταση της βλάβης ενώ περίμεναν για πολλές ώρες να έρθουν ρυμουλκά από το λιμάνι του Λαυρίου καθώς το λιμάνι της Ραφήνας δεν είχε ρυμουλκό διαθέσιμο. Η Ένωση Πλοιάρχων αναφέρει ότι το λιμάνι χρειάζεται “εκβάθυνση του λιμένα στις προβλήτες Νο.3 – Νο.4 αντικατάσταση-τοποθέτηση όπου χρειάζεται προσκρουστήρων (fender – λαστιχα), επιμήκυνση του ανεμοθώρακα έως τη γωνία του Νο.13 προβλήτα έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι λιμενεργάτες και τα πλοία για την τοποθέτηση κάβων όταν πνέουν βόρειοι άνεμο”, ενώ πρέπει να συντηρηθούν και να υπερυψωθούν αντίστοιχα οι προβλήτες όπως ο προβλήτας Νο.6.
Το Υπουργείο Ναυτιλίας ήδη έχει εγκρίνει έργα για πολλά από αυτά και στα όρια του γραφειοκρατικού δυνατού γίνεται μία προσπάθεια τα έργα να πάρουν γρήγορα λειτουργική σάρκα και οστά. Όπως στο πολύπαθό λιμάνι της Θάσου, τον Πρίνο, έχουν εγκριθεί έργα αξίας 265.500 ευρώ. Αντίστοιχα, έχουν εγκριθεί συνολικά 33 έργα προϋπολογισμού 175.210.000 ευρώ για αναβάθμιση λιμενικών υποδομών στα νησιά, μέσω του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, στο πλαίσιο του νέου Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποδομές – Μεταφορές 2021-2027.
Στην έκθεση του 2021, οι πλοίαρχοι αναφέρουν:
Τα 15+1 πιο επικίνδυνα λιμάνια
ΑΙΓΙΝΑ: Κατασκευή λιμενοβραχίονα για προστασία από Δ-ΝΔ ανέμους. Εκβάθυνση λιμενολεκάνης-καθαρισμός εισόδου από υπάρχοντες υφάλους ή σήμανση αυτών. Απαιτείται νέα χαρτογράφηση γιατί τα βυθίσματα δεν ανταποκρίνονται σε αρκετά σημεία της λιμενολεκάνης. Λείπουν δέστρες (μπίντες) και οι προσκρουστήρες που υπάρχουν είναι ελαστικά αυτοκινήτων. Να ενισχυθεί η φωτοβολία του φανού του προβλήτα (χάνεται στα φώτα της πόλης). Επισκευή στις ράμπες καθώς υπάρχουν στρεβλωμένες προεξέχουσες μεταλλικές ράγες. Δεν υπάρχει αίθουσα αναμονής επιβατών και w.c.
ΑΛΟΝΗΣΟΣ: Επικίνδυνη πρυμνοδέτηση στον εξωτερικό προβλήτα λόγω γειτνίασης με τα βράχια του λιμενοβραχίονα. Εκβάθυνση εσωτερικής λιμενολεκάνης.
ΑΜΟΡΓΟΣ (ΑΙΓΙΑΛΗ): Εξέχουν οι ράγες, με αποτέλεσμα ο καταπέλτης να γλιστράει. Το πλάτος του προβλήτα είναι στενό και ο καταπέλτης απέχει 2 μέτρα αριστερά από τις δέστρες. Δεν υπάρχει δυνατότητα ασφαλούς πρόσδεσης. Με δυτικούς καιρούς που έχει μεγάλη ρεστια και με ολισθηρότητα από τις ράγες και με την μικρή απόσταση από τις δέστρες, είναι άκρως επικίνδυνο να χτυπήσει ο καταπέλτης πάνω στις μπίντες και να προκληθεί σοβαρή ζημιά.
ΑΝΑΦΗ: Χρήζει άμεσης βυθοκόρησης και εκβάθυνσης, άκρως επισφαλής και επικίνδυνη η προσέγγιση και η ασφαλής πρόσδεση του πλοίου όταν επικρατεί υψηλή αποθαλασσία και κυματισμός. Δεν είναι προστατευμένος ο προβλήτας από τους εξωτερικούς κυματισμούς με αποτέλεσμα την υπερπήδηση του.
ΑΝΔΡΟΣ: Σε όλη τη λιμενολεκάνη απαιτείται εκβάθυνση. Λόγω του περιορισμένου βυθίσματος και του λασπώδους βυθού, δημιουργούνται προβλήματα στις αναρροφήσεις των πλοίων κατά την διάρκεια χειρισμών καθώς επίσης αδυναμία ασφαλούς πόντισης άγκυρας λόγω συχνής χρήσης του βυθού.
ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ: Από τα πλέον δύσκολα/ προβληματικά λιμάνια λόγω μικρού εύρους λιμενολεκάνης και μη προστασίας από ΒΑ ανέμους.
ΖΑΚΥΝΘΟΣ: Πρέπει να γίνει άμεσα εκβάθυνση στα επικίνδυνα αβαθή που υπάρχουν στο κέντρο του λιμένα
ΘΑΣΟΣ –Πρίνος: Χρήζει άμεση εκβάθυνση- άκρως επικίνδυνη η προσέγγιση και η ασφαλής πρόσδεση των φορτωμένων πλοίων εκτός της Νο.2 θέσης.
ΘΗΡΑΣΙΑ: Επικίνδυνη η προσέγγιση μεγάλων πλοίων λόγω αδυναμίας αγκυροβολίας εξαιτίας του μεγάλου βάθους.
ΙΘΑΚΗ –Πισαετός: Απομάκρυνση των καλωδίων της ΔΕΔΔΗΕ που ευρίσκονται στον πυθμένα πλησίον του λιμένα και καθιστούν την αγκυροβολία απαγορευτική.
ΚΑΡΠΑΘΟΣ- Μη προστατευμένα από εξωτερικούς κυματισμούς και αποθαλασσιας με βόρειους, βορειοανατολικούς, ανατολικούς άνεμους με αποτέλεσμα την υψηλή υπερπήδηση.
ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ (ΠΟΡΟΣ): Δημιουργία νέας και ασφαλέστερης πρόσβασης από τους καβοδέτες στο σημείο που ευρίσκονται οι γάντζοι, όπου επί του παρόντος δεν δύναται να χρησιμοποιηθούν, για τον λόγο ότι δεν παρέχεται καμία ασφάλεια σε όποιον θελήσει να προσεγγίσει το σημείο εκείνο
ΠΑΡΟΣ: Στον προβλήτα στη Νο.2 θέση εξέχουν οι ράγες με αποτέλεσμα ο καταπέλτης να γλιστράει. Επιπλέον υπάρχει κίνδυνος ζημιάς σε περίπτωση σκαλώματος καταπέλτη ή νυχιού καταπέλτη σε κάποια από τις ράγες.
ΠΟΡΟΣ: Απομάκρυνση των εγκαταλελειμμένων αγκυρών ΑΒΕΡΩΦ από το νέο λιμάνι. Συνεχή μπερδέματα των αγκυρών των επιβατηγών πλοίων.
ΤΗΝΟΣ: Με τους βόρειους ανέμους υπάρχει μεγάλος κίνδυνος, να παρασυρθεί το εκάστοτε πλοίο επάνω στα ημιβυθισμένα μπλόκια τα οποία δεν είναι ορατά και με τους νότιους άνεμους αντί να κοπάζει ο κυματισμός εντός λιμένα, συμβαίνει το αντίθετο
ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ: Απαραίτητη η φωτοσήμανση βραχονησίδων (Roulioxeres-Δύο Αδέλφια και Ακ.Λατίνη)
Της Αναστασίας Βαμβακά
