Σε έξαρση βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες ο ιός mpox, παλαιότερα γνωστό με την ονομασία ευλογιά των πιθήκων.
Μόνο τον τελευταίο χρόνο έχουν αναφερθεί 17.000 κρούσματα και 524 θάνατοι σε 13 χώρες της Αφρικής από την ευλογιά των πιθήκων. Υπολογίζεται πως το 4% των κρουσμάτων είναι θανατηφόρα.
Μάλιστα χθες ανακοινώθηκε και το πρώτο κρούσμα στην Ευρώπη το οποίο εντοπίστηκε στην Ευρώπη.
Ένα πρόσωπο, που ζει στην περιφέρεια της Στοκχόλμης, διαγνώσθηκε ως φορέας του -περισσότερο μεταδοτικού και επικίνδυνου- στελέχους Clade 1 του ιού της mpox, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά εκτός της Αφρικής, ανακοίνωσε σήμερα η σουηδική Αρχή Δημόσιας Υγείας.
«Το εν λόγω πρόσωπο μολύνθηκε στη διάρκεια παραμονής του σε περιοχή της Αφρικής όπου έχει εκδηλωθεί σημαντική επιδημία mpox του υποτύπου Clade 1», εξήγησε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η Ολίβια Βίγκτσελ, η προσωρινή επικεφαλής της σουηδικής Αρχής Δημόσιας Υγείας.
Η υπηρεσία δημόσιας υγείας επιβεβαίωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως πρόκειται για την παραλλαγή της mpox του στελέχους Clade «1b», η οποία γνωρίζει έξαρση από το Σεπτέμβριο 2023 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Το πρόσωπο που έχει μολυνθεί στη Σουηδία δέχθηκε φροντίδα και συστάσεις σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς, διαβεβαίωσε η Βίγκτσελ.
«Εκτιμάμε ότι η Σουηδία είναι καλά προετοιμασμένη για να διαγνώσει, να απομονώσει και να διαχειριστεί με τρόπο ασφαλή και αποτελεσματικό τα πρόσωπα που έχουν προσβληθεί από mpox», πρόσθεσε.
«Το ότι ένα πρόσωπο υποβάλλεται σε θεραπεία για την mpox στη χώρα δεν σημαίνει πως υπάρχουν κίνδυνοι για τον υπόλοιπο πληθυσμό», υπογράμμισε σε ανακοίνωσή της η υπηρεσία δημόσιας υγείας.
Ιός mpox: Ο ΠΟΥ προειδοποιεί την Ευρώπη
Η Ευρώπη αναμένεται ότι θα έχει περισσότερα εισαγόμενα κρούσματα mpox μέσα στις «επόμενες ημέρες», προειδοποίησε σήμερα ο ευρωπαϊκός κλάδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υείας, μετά την ανακάλυψη στη Σουηδία της νέας, πιο επικίνδυνης, παραλλαγής της νόσου.
«Η επιβεβαίωση της mpox του υποτύπου Clade 1 στη Σουηδία αντανακλά σαφώς την αλληλοσύνδεση του κόσμου μας (…) Είναι πιθανό και άλλα εισαγόμενα κρούσματα του Clade 1 να καταγραφούν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια στη διάρκεια των επόμενων ημερών και των επόμενων εβδομάδων», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Ιός mpox: Μικρός ο κίνδυνος λέει το ECDC
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) θεωρεί προς το παρόν πως ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός, διευκρίνισε.
Η επιδημία, η οποία ξεκίνησε από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, έχει τις ιδιαιτερότητές της, κατά πρώτον έναν ιό πιο μεταδοτικό και πιο επικίνδυνο. Προκαλείται από το στέλεχος Clade 1 και από μια ακόμη πιο επικίνδυνη παραλλαγή του, το Clade 1b. Το ποσοστό θνησιότητάς του υπολογίζεται σε 3,6%.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε σήμερα το πιο υψηλό επίπεδο συναγερμού σε διεθνές επίπεδο λόγω της αύξησης των κρουσμάτων της mpox στην Αφρική.
Το Clade 1b κάνει να εμφανίζονται δερματικά εξανθήματα και αλλοιώσεις σε όλο το σώμα, όταν τα προηγούμενα στελέχη χαρακτηρίζονταν από εξανθήματα εντοπισμένα στο στόμα, το πρόσωπο ή τα γεννητικά όργανα.
Συνολικά 38.465 κρούσματα της mpox, η οποία ήταν παλιά γνωστή με την ονομασία ευλογιά των πιθήκων, έχουν καταγραφεί από τον Ιανουάριο 2022 σε 16 αφρικανικές χώρες, με 1.456 θανάτους και αύξηση κατά 160% του αριθμού των κρουσμάτων το 2024 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα από την υγειονομική υπηρεσία της Αφρικανικής Ένωσης.
Ευλογιά των πιθήκων: Στην Ελλάδα
Ο επικεφαλής του Π.Ο.Υ. στην Αθήνα Ζάο Μπρέντα μίλησε στο ΕΡΤΝews και την Ειρήνη Κυρίτση. Τόνισε πως όπως στην Ελλάδα, δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα της ευλογίας τύπου «mpox» και υπογράμμισε την προσοχή που πρέπει να δώσουν όσοι παρουσιάσουν εξάνθημα, πυρετό πονόλαιμο και πρησμένους λεμφαδένες.
Η ευλογιά τύπου «mpox», είναι τις περισσότερες φορές ήπια, με ανάκαμψη σε λίγες εβδομάδες. Συνίσταται η αποφυγή σωματικής επαφής για τα άτομα με ευλογιά τύπου «mpox», επίσης να μένουν σπίτι όσο αυτό είναι εφικτό και να τηρούν μέτρα υγιεινής».
Ιός mpox στη χώρα μας
Σε ετοιμότητα βρίσκονται οι ελληνικές υγειονομικές αρχές, στη χώρα μας, ενώ δεν έχουν καταγραφεί κρούσματα. Υπάρχει εμβόλιο δύο δόσεων για προστασία από τον ιό, που μεταδίδεται μέσω της σωματικής επαφής. Συνίσταται εμβολιασμός σε άτομα ηλικίας άνω των 18 που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου.
Εμβολιασμός γίνεται στα νοσοκομεία «Ανδρέας Συγγρός» και «Αττικόν».
Πιο συγκεκριμένα, πριν από περίπου δύο εβδομάδες ανιχνεύτηκε η πρώτη έξαρση στο Ηνωμένο Βασίλειο προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στους ειδικούς της δημόσιας υγείας.
Μετά από την ανίχνευση της αύξηση των κρουσμάτων, η διασπορά αυξάνεται με την μεταδοτικότητα να παραμένει άγνωστη.
Ο ΠΟΥ κήρυξε το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού. Υπενθυμίζεται ότι και τον Ιούλιο του 2022 ο ΠΟΥ είχε κηρύξει παγκόσμιο συναγερμό αλλά περίπου έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 2023, τον πήρε.
Τι είναι η ευλογία των πιθήκων
Οι επιστήμονες πέραν της έξαρσης ανησυχούν για την εξάπλωση ενός νέου στελέχους που εντοπίστηκε στο Κογκό τον Σεπτέμβριο του 2023 και ονομάστηκε Clade Ib. Το στέλεχος αυτό είναι πιο θανατηφόρο και μεταδίδεται ευκολότερα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πύλη Πληροφοριών Εμβολιασμού, η ευλογιά των πιθήκων είναι μια σπάνια ιογενής νόσος που προκαλεί συμπτώματα οξείας ιογενούς λοίμωξης (όπως: πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους) και στο δέρμα εμφανίζεται εξάνθημα με βλατίδες ή φυσαλίδες.
Το 2022, για πρώτη φορά, αναφέρθηκε μεγάλος αριθμός κρουσμάτων στην Ε.Ε. αλλά και παγκοσμίως σε χώρες στις οποίες η νόσος δεν ήταν κοινή. Πάνω από 20.000 κρούσματα αναφέρθηκαν στην Ε.Ε. / στον ΕΟΧ κατά τη διάρκεια της επιδημικής έξαρσης το 2022. Τα κρούσματα αυτά δεν σχετίζονταν με ταξίδια σε μέρη όπου ήταν ιστορικά γνωστό ότι κυκλοφορούσε ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων.
Όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Πύλη Πληροφοριών Εμβολιασμού, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν βλάβες που μπορεί να είναι δύσκολο να διαφοροδιαγνωστούν από λοιμώξεις που προκαλούν άλλοι ευλογοϊοί και, σε κάποιο βαθμό, από την ευλογιά των πουλερικών.
Τα άτομα που έχουν προσβληθεί από την ευλογιά των πιθήκων εμφανίζουν συχνά έναν συνδυασμό των ακόλουθων συμπτωμάτων:
πυρετό
κεφαλαλγία
ρίγος
εξάντληση
οίδημα των λεμφαδένων
οσφυαλγία και μυϊκούς πόνους
βλάβες των βλεννογόνων και δερματικό εξάνθημα.
Το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί πριν ή μετά των άλλων συμπτωμάτων. Συνήθως εντοπίζεται στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια, γύρω από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό. Οι δερματικές βλάβες συχνά εμφανίζονται αρχικά ως κηλίδες που εξελίσσονται σε φυσαλίδες με υγρό. Στη συνέχεια, σε εφελκίδες με εσχάρα, πριν από την πλήρη επούλωση του δέρματος.
Σημειώνεται ότι τα περισσότερα άτομα που προσβάλλονται από την ευλογιά των πιθήκων αναρρώνουν χωρίς να εμφανίζουν επιπλοκές. Τα νεοδιαγνωσθέντα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων θα πρέπει να υποβάλονται σε ιατρική εκτίμηση για τη σοβαρότητα της νόσου και τους παράγοντες κινδύνου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Όσον αφορά στην αντιϊική θεραπεία, δύο φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την θεραπεία της ευλογιάς θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat, σε συνδυασμό με το brincidofovir, σε ασθενείς με σοβαρή νόσο.
Οι ευάλωτες ομάδες
Η θνητότητα στις χώρες της Αφρικής κυμαίνεται μεταξύ 1-10% για τα στελέχη της Κεντρικής Αφρικής, ενώ για τα στελέχη της Δυτικής Αφρικής που αποτελούν αυτά που έχουν ταυτοποιηθεί στην πρόσφατη έξαρση στην Ευρώπη, η θνητότητα στην Αφρική είναι περίπου 3%. Στις επιδημικές εξάρσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος.
Σε περίπτωση που κάποιος έχει άμεση επαφή με κάποιον που νοσεί, διατρέχει τον κίνδυνο να προσβληθεί από τον ιό. Η επαφή με ρουχισμό, κλινοσκεπάσματα, πετσέτες, αντικείμενα και άλλες επιφάνειες που έχει αγγίξει κάποιος που νοσεί με την ευλογιά των πιθήκων μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μετάδοση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων.
Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω των υποκείμενων νοσημάτων τους, καθώς και λόγω της λήψης ορισμένων φαρμάκων ή θεραπειών (π.χ. η χημειοθεραπεία), μπορεί να είναι πιο ευάλωτα στην ευλογιά των πιθήκων και στις επιπλοκές της.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, παρότι αυτές οι ομάδες μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, η ευλογιά των πιθήκων μπορεί δυνητικά να προσβάλει οποιονδήποτε έρχεται σε επαφή με άτομο που έχει προσβληθεί από αυτήν.
