Η θάλασσα για την Ελλάδα και τον Έλληνα
Η Ελλάδα, ως γεωγραφικός χώρος και ως ιδέα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θάλασσα. Για την Ελλάδα, με την μεγάλη εμπορική ναυτιλία, με την μακραίωνα παράδοση στη ναυτική τέχνη, με τα χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής, με το τεράστιο πλήθος νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, με τους χιλιάδες ναυτικούς και ψαράδες, με ένα Αιγαίο λίκνο του ελληνικού πολιτισμού, πόλο έλξης εκατομμυρίων τουριστών και τόσα άλλα… η θάλασσα, αιώνες τώρα, είναι η πηγή της ζωής της και η σημασία της, αποκρυσταλλώνεται στη ρήση του Περικλή «Μέγα το της θαλάσσης κράτος» που κοσμεί και το θυρεό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
Για τον Έλληνα, η θάλασσα δεν είναι ένα ταξίδι, δεν είναι μια περιπέτεια. Είναι ένας τρόπος ζωής που μονιάζει και μανιάζει μαζί της ένας λαός ολάκερος, μια ιστορία απέραντη. Μια ιστορία, με τις ρίζες της στα «ξύλινα τείχη» της αρχαιότητας, όπου στις παραλιακές πόλεις εορτάζονταν τα Δελφίνια, τα Πλοιοθέσια, τα Κυβερνήσια και τα Ποσειδώνια. Μια ιστορία που συνεχίστηκε με την επί επτά αιώνες θαλασσοκρατία του Βυζαντίου, το «θαύμα» του 1821 όπου τα «σιτοκάραβα» έγιναν «πολεμικά» και οι «κυβερνήτες» τους «εμποροκαπετάνιοι», τα κατορθώματα του θρυλικού «Αβέρωφ», μέχρι και σήμερα με τις ένδοξες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού και το φιλότιμο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος.
Η ιστορία της Ναυτικής Εβδομάδας
Πριν έναν αιώνα, το Ελληνικό Κράτος, έχοντας υπόψη όλα αυτά και για «την προστασία και ενίσχυση της εθνικής ναυτικής συνείδησης δια παντός προς τούτο προσφόρου μέτρου», πήρε δυο σημαντικές πρωτοβουλίες :
Άρχισε την έκδοση του περιοδικού “ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ” (συνεχίζεται η έκδοσή του από την ΕΑΑΝ-ΝΠΔΔ υπαγόμενο στο ΥΕΘΑ μέσω ΓΕΝ) και ίδρυσε (Ν.5059/1931 και Ν.Δ του 1935) το στυλοβάτη της Ναυτικής Εβδομάδας, την “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΝΩΣΗ” (καταργήθηκε με το Ν. 4109/2013).
Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες, κατατέθηκαν και εξετάστηκαν τότε διάφορες ιδέες. Επικράτησε η ιδέα καθιέρωσης μιας πανελλήνιας εορταστικής εκδήλωσης, την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου, με τον τίτλο «Ναυτική Εβδομάδα». Έτσι, θεσμοθετήθηκε η «Ναυτική Εβδομάδα».
Η «Ναυτική Εβδομάδα», καθιερώθηκε και άρχισε να εορτάζεται από το 1933. Ο εορτασμός στην αρχή ήταν ετήσιος και στη συνέχεια διετής. Δεν γιορτάστηκε «Ναυτική Εβδομάδα» μόνο στην κατοχική περίοδο (1941-1944) και το 2004 λόγω της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Από το 1984, με πρωτοβουλία της αειμνήστου Υπουργού Πολιτισμού, Μελίνας Μερκούρη, ως επίκεντρο του εορτασμού της, επιλέγονταν και στεριανές πόλεις ώστε όλοι οι Έλληνες να έρθουν πιο κοντά στη θάλασσα.
Ο τελευταίος πανελλήνιος εορτασμός της “Ναυτικής Εβδομάδας” πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2008, με σύνθημα «Ελάτε να γνωρίσετε τους ανθρώπους της θάλασσας» και είχε επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη.
Το 2010, με μια λιτή ανακοίνωσή του, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ) ανέφερε ότι «ο διετής πανελλήνιος εορτασμός της Ναυτικής Εβδομάδας δεν θα γίνει λόγω των δημοσιονομικών συνθηκών, της σημαντικής μείωσης του λειτουργικού σκέλους του Π/Υ ΓΕΝ και της περιστολής των κρατικών δαπανών». Έκτοτε η «Ναυτική Εβδομάδα» δεν γιορτάστηκε επίσημα και πανελλαδικά. Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι σε πολλές παραθαλάσσιες πόλεις, με πρωτοβουλία κυρίως των οικείων Δήμων (Πειραιά, Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Καλαμάτας κ.α) η Ναυτική Εβδομάδα γιορταζόταν σε τοπικό επίπεδο.
Ναυτική Εβδομάδα 2025
Επιτέλους, από φέτος, όπως ανακοινώσε η αρμόδια Διεύθυνση Εθιμοτυπίας του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αναβιώνει ο εορτασμός της Ναυτικής Εβδομάδας πανελλαδικά, από Κυριακή 29 Ιουνίου έως Κυριακή 6 Ιουλίου 2025, με σύνθημα το «ΕΛΛΑΣ ΕΝ ΠΛΩ» και κεντρική πόλη εορτασμού την Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου.
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος ΛΣ (ε.α)
