Και τι τους θαλάσσιους δρόμους προς την Κύπρο από το 3.000 π.Χ. έως το 1.000 π.Χ. με τις τεχνικές ναυπήγησης που εφάρμοζαν οι Μυκηναίοι καραβομαραγκοί; Ποιοι λαοί συμπλέανε τότε στα καταστρώματα των πλοίων; Πώς ναυπηγούσαν καράβια χωρίς αρχικό σκελετό και χωρίς καρφιά, αλλά με τόρμους και εντορμίες; Είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις των οποίων οι απαντήσεις συνθέτουν ένα συναρπαστικό ταξίδι στον χρόνο για τα σκαριά που έπλεαν την Εποχή του Χαλκού στα νερά της Μεσογείου.
Συγκεκριμένα, το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος διοργανώνει το Σάββατο 19 Οκτωβρίου, στις 11.00 το πρωί, στον χώρο του, μια πρωτοποριακή παρουσίαση του πειραματικού προγράμματος ναυπήγησης μυκηναϊκού εικοσάκωπου πλοίου με τίτλο: «Νήες ποντοπόροι: Κτίζοντας τον Μύθο».
Παράλληλα με την πειραματική κατασκευή τμήματος εικοσόρου μυκηναϊκού πλοίου σε φυσικό μέγεθος (1:1), μαζί με ανακατασκευασμένα εργαλεία ναυπηγικής της Εποχής του Χαλκού, θα πραγματοποιηθεί η επίσημη παρουσίαση της 2ης έκδοσης του βιβλίου «Νήες Ποντοπόροι: Ομηρικά πλοία, δεινοί πλόες και Ναυτική Αρχαιολογία» (Πρόλογος Καθηγητού Θεοδόση Τάσιου, εκδ. Πεδίο) από την αρχαιολόγο, διδάκτορα Πανεπιστημίου Πατρών Δήμητρα Καμαρινού. Η βραβευμένη μελέτη από την Ακαδημία Αθηνών προσφέρει μια βαθιά ματιά στις ρίζες της Ναυτικής Ιστορίας και αποκαλύπτει τον ρόλο των πλοίων και τη σημασία των θαλάσσιων ταξιδιών στη Μεσόγειο την Εποχή του Χαλκού, την αλληλεπίδραση των πολιτισμών και τις μυθολογικές και ιστορικές διαστάσεις της αρχαίας ναυπηγικής.
20 ετής έρευνα
«Η κατασκευή τμήματος μυκηναϊκής εικοσόρου στηρίχθηκε στην 20ετή έρευνα της “Διεπιστημονικής Ομάδας Ναυτικής Αρχαιολογίας Ξυλοκάστρου”» σημειώνει στον «Ε.Τ.» η κ. Καμαρινού, ενώ, όπως μας περιγράφει, θα ακολουθήσει συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης, με διακεκριμένους ομιλητές που συνέβαλαν στο πολυσύνθετο έργο και θα αναλύσουν τις λεπτομέρειες της κατασκευής των πλοίων και τις δυσκολίες της πειραματικής διαδικασίας.
Στην εκδήλωση το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει τα μυκηναϊκά πολεμικά πλοία που «διαπλέουν» τα ομηρικά έπη και διαμόρφωσαν τη ναυτική παράδοση της αρχαίας Ελλάδας. Στόχος της έκθεσής του τμήματος εικοσάκωπου μυκηναϊκού πλοίου είναι η βιωματική προσέγγιση των συμπερασμάτων, των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας για τις τεχνικές ναυπήγησης που εφάρμοζαν οι Μυκηναίοι καραβομαραγκοί.
Στις σελίδες του βιβλίου- της μελέτης της κ. Καμαρινού- διατρέχεται η πορεία χιλίων χρόνων από τον 14ο – 5ο αι. π.Χ. με αφετηρία τη ναυπηγική ανάγνωση της «σχεδίας» του Οδυσσέα σε συνδυασμό με τις αρχαιολογικές πηγές. «Η σχεδία του Οδυσσέα δεν ήταν σχεδία, ήταν ένα καράβι» λέει η κ. Καμαρινού και επισημαίνει πως ο Ομηρος κάνει «μια ακριβόλογη και πυκνή περιγραφή της κατασκευής και της ναυπήγησης ενός μυκηναϊκού πλοίου». Και σε αυτό το σημείο θέτει το ερώτημα: πού ακουμπάει αυτή η περιγραφή στην ιστορική πραγματικότητα; Η ενδελεχής μελέτη της στα σκαριφήματα πλοίων σε αγγεία Μυκηναϊκής και Γεωμετρικής Εποχής, σε εικονογραφικά παράλληλα σκαφών των ναυτικών πολιτισμών της ΝΑ Μεσογείου, καθώς και σε σκαριά σε όλη την έκταση της Μεσογείου οδήγησαν σε εντυπωσιακά αποτελέσματα.
«Η ναυπηγική των Μυκηναίων ήταν εξελιγμένη και χρησιμοποίησαν την τεχνική με τόρμους και εντορμίες, χωρίς αρχικό σκελετό και χωρίς καρφιά. Η κατασκευή τους δίνει ένα πολύ ανθεκτικό σκελετό πλοίου, απαραίτητο για τα μεγάλα σε διάρκεια ταξίδια που έκαναν τότε στην Νότια και Ανατολική Μεσόγειο», σχολιάζει η αρχαιολόγος, του Πανεπιστημίου Πατρών δρ Δήμητρα Καμαρινού. Στην ολιστική έρευνα της ναυπηγικής τέχνης φαίνεται ότι η ανθρώπινη παρουσία έχει αφήσει το αποτύπωμά της για τη σύνθεση της εικόνας των πλοίων της εποχής φωτίζοντας και τη ζωή εν πλω στα διαμεσογειακά ταξίδια των Μυκηναίων και την ανταλλαγή όχι μόνο αγαθών, αλλά και ιδεών με τους πολιτισμούς της Αιγύπτου, της Φοινίκης και της Κύπρου.
ΟΙ ΟΜΙΛΙΕΣ
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν η Ελενα Μαραγκουδάκη, αρχαιολόγος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών που ανακατασκεύασε τα εργαλεία ναυπηγικής της εποχής, ο Χρήστος Γκοβότσος, μηχανικός και υπεύθυνος των τεχνικών και πειραματικών μελετών, ο Παναγιώτης Λεοντής, ναυπηγός που υλοποιεί τις ναυπηγικές μελέτες, ο Εμμανουήλ Ψαρρός, ναυπηγός με εμπειρία στην ανακατασκευή αρχαίων πλοίων με αρχαίες τεχνικές και ο Στάθης Χαλκιάς από τη νέα γενιά καραβομαραγκών, που εργάστηκε στην κατασκευή της γάστρας της εικοσόρου. Σημειώνουμε ότι η ανακατασκευή του πλοίου έγινε με χορηγία του κ. Νίκου Βαφειά και οι ξύλινες κατασκευές από τον Σωτήρη Βλαχοσωτήρο, μαραγκό, με τη στήριξη του Δήμου Ξυλοκάστρου. Info : Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος. Ακτή Θεμιστοκλέους, Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς. Τηλ. 210 4516264