Η Ελλάδα, ως γεωγραφικός χώρος και ως ιδέα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θάλασσα.
Τη θάλασσα, που μαζί της συνδέθηκε και εξακολουθεί να συνδέεται η ιστορία της. Τη θάλασσα, που για τον Έλληνα δεν είναι απλά ένα ταξίδι ή μια περιπέτεια αλλά ένας τρόπος ζωής που μονιάζει και μανιάζει μαζί της ένας ολάκερος λαός, μια ιστορία απέραντη.
Από τα «ξύλινα τείχη» της αρχαιότητας, την επί επτά αιώνες θαλασσοκρατία του Βυζαντίου, το «θαύμα» του 1821 όπου τα «σιτοκάραβα» με τους «εμποροκαπετάνιους» έγιναν «πολεμικά» και «κυβερνήτες», τα κατορθώματα του θρυλικού «Αβέρωφ», μέχρι και σήμερα με τις ένδοξες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού και το φιλότιμο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος.
Για την Ελλάδα, με την πρώτη ναυτιλία στον κόσμο, με την μακραίωνα παράδοση στη ναυτική τέχνη, με τα χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής, με το τεράστιο πλήθος νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, με τους χιλιάδες ναυτικούς και ψαράδες, με ένα Αιγαίο λίκνο του ελληνικού πολιτισμού, πόλο έλξης εκατομμυρίων τουριστών και τόσα άλλα… η θάλασσα, αιώνες τώρα, είναι η πηγή της ζωής της και η σημασία της, αποκρυσταλλώνεται στη ρήση του Περικλή «Μέγα το της θαλάσσης κράτος» που κοσμεί και το θυρεό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
Πριν έναν αιώνα, το Ελληνικό Κράτος, έχοντας υπόψη όλα αυτά και για «την προστασία και ενίσχυση της εθνικής ναυτικής συνείδησης δια παντός προς τούτο προσφόρου μέτρου», πήρε δυο σημαντικές πρωτοβουλίες :
Άρχισε την έκδοση του περιοδικού “ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ” (συνεχίζεται η έκδοσή του από την ΕΑΑΝ-ΝΠΔΔ υπαγόμενο στο ΥΕΘΑ μέσω ΓΕΝ) και ίδρυσε (Ν.5059/1931 και Ν.Δ του 1935) το στυλοβάτη της Ναυτικής Εβδομάδας, την “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΝΩΣΗ” (καταργήθηκε με το Ν. 4109/2013).
Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες, κατατέθηκαν και εξετάστηκαν τότε διάφορες ιδέες. Επικράτησε η ιδέα καθιέρωσης μιας πανελλήνιας εορταστικής εκδήλωσης με τον τίτλο «Ναυτική Εβδομάδα». Έτσι, θεσμοθετήθηκε η «Ναυτική Εβδομάδα».
Η «Ναυτική Εβδομάδα» λοιπόν, καθιερώθηκε και άρχισε να εορτάζεται συνεχώς από το 1933. Ο εορτασμός στην αρχή ήταν ετήσιος και στη συνέχεια διετής. Δεν γιορτάστηκε «Ναυτική Εβδομάδα» μόνο στην κατοχική περίοδο (1941-1944) και το 2004 λόγω της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Από το 1984, με πρωτοβουλία της Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, ως επίκεντρο του εορτασμού της επιλέγονταν και στεριανές πόλεις ώστε όλοι οι Έλληνες να έρθουν πιο κοντά στη θάλασσα.
Ο τελευταίος εορτασμός της “Ναυτικής Εβδομάδας” πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2008, υπό τον τίτλο “Ελάτε να γνωρίσετε τους ανθρώπους της θάλασσας” σε όλη την Ελλάδα και με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη.
Το Μάιο του 2010, μια λιτή ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού γνωστοποιούσε ότι : «ο διετής πανελλήνιος εορτασμός της Ναυτικής Εβδομάδας δεν θα γίνει λόγω των δημοσιονομικών συνθηκών, της σημαντικής μείωσης του λειτουργικού σκέλους του Π/Υ ΓΕΝ και της περιστολής των κρατικών δαπανών».
Έκτοτε, κανένας Κρατικός Φορέας δεν ανέφερε τι συμβαίνει με το θεσμό «Ναυτική Εβδομάδα». Αναβολή, προσωρινή ματαίωση, οριστική κατάργηση ή αντικατάστασή της από την «Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα»;
Είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο εορτασμός της Ναυτικής Εβδομάδας σταμάτησε το 2008, τότε που με την Κοινή Δήλωση των Ευρωπαϊκών Οργάνων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), καθιερώθηκε να εορτάζεται κάθε Μάιο, στις χώρες κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η «Ευρωπαϊκή Ημέρα Θάλασσας – European Maritime Day» ;
Υπάρχει όμως σύγκριση μεταξύ ελληνικής και ευρωπαϊκής ναυτικής συνείδησης ώστε να δικαιολογείται μόνο η προβολή της δεύτερης και όχι της πρώτης ;
Μήπως και στην περίπτωση της «Ναυτικής Εβδομάδας», χάριν της Ε.Ε, απεμπολούμε Θεσμούς και Παραδόσεις ;
Αξίζει λοιπόν, ο δημόσιος έπαινος στους Δήμους και τους Φορείς οι οποίοι σε πείσμα των καιρών και πιστοί στις παραδόσεις, επαναφέρουν με δική τους πρωτοβουλία το Θεσμό της «Ναυτικής Εβδομάδας» με ανάλογες δραστηριότητες και εκδηλώσεις.
Αλεξανδρούπολη Ιούνιος 2022
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος ΛΣ (ε.α)
