Μετάφραση-απόδοση κειμένου: «ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΝΕΑ»
Οι αναθεωρηθέντες κανόνες εκσυγχρονίζουν τον τρόπο ελέγχου της αλιευτικής προσπάθειας, τόσο των ενωσιακών αλιευτικών σκαφών όσο των σκαφών που αλιεύουν σε ύδατα της Ε.Ε.
Οι κανόνες αυτοί θα συμβάλουν στην πρόληψη της υπεραλίευσης, στη δημιουργία αποτελεσματικότερου και πιο ομοιογενούς συστήματος αλιευτικού ελέγχου, ενώ θα διασφαλίσουν δικαιότερες συνθήκες ανταγωνισμού ανάμεσα στα διάφορα αλιευτικά πεδία και τους αλιευτικούς στόλους.
Ο αναθεωρημένος ενωσιακός Κανονισμός ελέγχου αλιείας επικαιροποιεί τις περισσότερες από τις διατάξεις ελέγχου αλιευτικών σκαφών ώστε αυτές αφενός να είναι σε συμφωνία με τις τεχνολογικές εξελίξεις και αφετέρου για να καταστήσουν την αλιεία βιωσιμότερη.
Οι βασικές αλλαγές που επήλθαν αφορούν τη βελτίωση της παρακολούθησης της αλιευτικής προσπάθειας και την ιχνηλασιμότητα των αλιευμάτων μέσω της αξιοποίησης της καλύτερης τεχνολογίας που διατίθεται στην αγορά και μέσω κυρώσεων που επιβάλλονται σε εκείνους που παραβιάζουν τις διατάξεις.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας κ. Virginijus Sinkevičius έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Tο αναθεωρημένο σύστημα ελέγχου αλιείας είναι το αποκορύφωμα διαπραγματεύσεων πενταετούς διάρκειας. Με αυτό στα χέρια μας, αναβαθμίζουμε σημαντικά τον τρόπο εποπτείας της αλιευτικής δραστηριότητας, διασφαλίζοντας ότι οι πολύτιμοι πόροι του αλιευτικού οικοσυστήματος θα είναι καλύτερα προστατευμένοι και ότι η εφαρμογή των κανόνων ελέγχου της αλιείας θα επιβάλλεται καλύτερα και σε ολόκληρη την αλυσίδα του κλάδου, από το δίχτυ στο πιάτο».
Καλύτερη εναρμόνιση και διατήρηση των θαλάσσιων πόρων
Οι νέες διατάξεις θα διασφαλίζουν ένα πιο ομοιογενές σύστημα ελέγχου της ενωσιακής αλιείας ενώ θα προστατεύουν καλύτερα τους θαλάσσιους πόρους μέσω:
- της ενισχυμένης καταπολέμησης της παράνομης, αδήλωτης και αρύθμιστης αλιείας (IUU)
- της μετάβασης στην πλήρη ψηφιοποίηση, σε νέες τεχνολογίες και σύγχρονη διαχείριση των δεδομένων.
Ο έλεγχος της αλιευτικής δραστηριότητας ψηφιοποιείται πλήρως – από το δίχτυ στο πιάτο – με βαθμιαία επέκταση του γεω-εντοπισμού και των ηλεκτρονικών αναφορών σε όλα τα αλιευτικά σκάφη, αδιακρίτως μεγέθους, και με την υποχρεωτική καταγραφή και ενημέρωση ορισμένων δράσεων ερασιτεχνικής αλιείας.
Όλα τα αλιευτικά σκάφη θα παρακολουθούνται μέσω συστήματος εντοπισμού σκάφους (VMS) ενώ όλα τα αλιεύματα θα πρέπει να καταχωρούνται με ηλεκτρονικό τρόπο.
Φιλικά στο χρήστη «εργαλεία» όπως εφαρμογές σε κινητές συσκευές θα χρησιμοποιούνται για να ελαφρύνουν το φόρτο των αλιέων.
Για πρώτη φορά, γίνεται υποχρεωτική η πλήρης ιχνηλασιμότητα καθ’ ολόκληρο το μήκος της παραγωγικής αλυσίδας, διευκολύνοντας τις Αρχές να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά την παράνομη αλιεία. Tο σύστημα γίνεται υποχρεωτικό για νωπά και κατεψυγμένα αλιεύματα ως και τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας. Θα επεκταθεί βαθμιαία σε επεξεργασμένα αλιεύματα και προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, όπως κονσερβοποιημένα προϊόντα, παρέχοντας στον καταναλωτή περισσότερες πληροφορίες για την προέλευσή τους. Οι κανόνες αυτοί θα εφαρμόζονται σε όλα τα προϊόντα αλίευσης και υδατοκαλλιέργειας, περιλαμβανόμενων των εισαγόμενων.
Οι κανόνες του νέου συστήματος ελέγχου της ΕΕ θα ενισχύσουν, επίσης, τη συμμόρφωση με την ‘υποχρέωση εκφόρτωσης’ (ώστε να διασφαλίζεται ότι τα ανεπιθύμητα αλιεύματα δεν θα απορρίπτονται στη θάλασσα, αλλά θα εκφορτώνονται στην ξηρά): περιλαμβάνουν υποχρεώσεις για την εξ αποστάσεως ηλεκτρονική παρακολούθηση (με κάμερες στο σκάφος) για τα αλιευτικά σκάφη μήκους άνω των 18 μέτρων που θεωρούνται υψηλού κινδύνου μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση αυτή.
Πιο σημαντικό, οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν ομοιογενείς κυρώσεις παραβίασης των διατάξεων της κοινής αλιευτικής πολιτικής, ιδίως σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων.
Nέοι κανόνες για αλιευτικά προϊόντα εισαγωγής
Για τα εισαγόμενα αλιευτικά προϊόντα, γίνεται υποχρεωτική η χρήση του «εργαλείου» πληροφορικής CATCH.
Οι ενωσιακοί εισαγωγείς θα πρέπει να κάνουν χρήση του CATCH από τις 9 Ιανουαρίου 2026 για την υποβολή πιστοποιητικών αλίευσης για να επιτραπεί η εισαγωγή των αλιευμάτων τους στην αγορά της ΕΕ.
Το CATCH εναρμονίζει τη διαδικασία πιστοποίησης της αλίευσης για προϊόντα που εισάγονται στην αγορά της Ε.Ε. ενώ παρέχει μια πλήρως ψηφιοποιημένη και άνευ εγγράφων ροή εργασιών. Διευκολύνει την ανταλλαγή στοιχείων, πληροφοριών και εγγράφων μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών και Αρχών ελέγχου απλουστεύοντας και επιταχύνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τις διοικητικές διατυπώσεις.
Το CATCH διευκολύνει τον εντοπισμό και την απαγόρευση εισαγωγής στην Ε.Ε. αλιευμάτων προερχόμενων από παράνομη, αδήλωτη και αρύθμιστη αλιεία (IUU), βελτιώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα του συστήματος πιστοποίησης αλιεύματος του ενωσιακού Κανονισμού IUU.
Προσεχείς ενέργειες
Ο Κανονισμός τέθηκε σε ισχύ την 9 Ιανουαρίου 2024 όμως περιλαμβάνει μεταβατικές διατάξεις που δίνουν επαρκή προθεσμία προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις τόσο στις αρμόδιες Αρχές αλιείας των κρατών μελών Ε.Ε. όσο και στους λοιπούς συναφείς κοινωνικούς εταίρους.
Οι περισσότερες διατάξεις του τροποποιημένου Κανονισμού θα εφαρμοστούν σε δύο χρόνια, από την 10 Ιανουαρίου 2026. Παρεκκλίσεις από το περιθώριο ανοχής εφαρμόζονται σε 6 μήνες (από 9 Ιουλίου 2024).
Ορισμένες διατάξεις θα εφαρμοστούν μετά από 4 χρόνια (από 10 Ιανουαρίου 2028), καθώς η εφαρμογή τους απαιτεί αρκετές προπαρασκευαστικές εργασίες, όπως η εξ αποστάσεως παρακολούθηση ή η ηλεκτρονική παρακολούθηση και η καταγραφή αλιευμάτων στόλων μικρής κλίμακας.
Λίγες ακόμη διατάξεις θα εφαρμοστούν ύστερα από 5 έτη (από 10 Ιανουαρίου 2029), όπως εκείνες για την ιχνηλασιμότητα έτοιμων και διατηρημένων αλιευμάτων και προϊόντων υδατοκαλλιέργειας ή για φύκη.
Στους επόμενους μήνες και έτη, η Ε. Επιτροπή θα υιοθετήσει τους απαιτούμενους εφαρμοστικούς Κανονισμούς που θα κάνουν εφικτή την ομοιογενή εφαρμογή των νέων κανόνων σε όλο το εύρος της Ε.Ε.
Ιστορικό
Οι κανόνες ελέγχου είναι θεμελιώδους σημασίας για την εφαρμογή της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, ιδίως για την παρακολούθηση των ποσοστώσεων αλίευσης και την αποφυγή παράνομης απόρριψης στη θάλασσα των ανεπιθύμητων αλιευμάτων.
Η παρακολούθηση και ο έλεγχος της αλιευτικής δραστηριότητας διεξάγεται από κρατικές Αρχές, με την αρωγή της Ε. Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ελέγχου Αλιείας (European Fisheries Control Agency)
Το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση του συστήματος ελέγχου αλιείας της ΕΕ με στόχο την απλούστευσή του και τη διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με την αναθεωρημένη Κοινή Αλιευτική Πολιτική.
Στα τέλη Μαΐου 2023, τα δύο νομοθετικά σώματα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Ε.Ε., πέτυχαν οριστική συμφωνία, την οποία ενέκριναν επίσημα στις 20 Δεκεμβρίου 2023.
