Μετάφραση-απόδοση κειμένου στα ελληνικά: «ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΝΕΑ»
Αρκετές ανησυχίες εκφράστηκαν σε συναντήσεις στον IMO για την αύξηση των μεταγγίσεων πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο (ship-to-ship STS transfers) στη θάλασσα, ιδίως σε περιστατικά που αφορούν πλοία που δραστηριοποιούνται σε “σκοτεινές” όπως είναι γνωστές εμπορικές δραστηριότητες, ώστε να αποκρύψουν τη θέση τους. Προηγουμένως, το ζήτημα συζητήθηκε στην 110η συνεδρίαση της Νομικής Επιτροπής του ΙΜO (LEG 110) το Μάρτιο 2023 και, εκ νέου, στην 80η σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του ΙΜΟ (MEPC 80) τον περασμένο Ιούλιο.
Οι κίνδυνοι από τις πρακτικές αυτές που επισημάνθηκαν αφορούσαν το ότι αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποφυγή των διεθνών κυρώσεων και την αποφυγή πληρωμής υψηλών ασφαλίστρων. Επίσης, από περιβαλλοντικής άποψης, σε περίπτωση ρύπανσης, δεν υπάρχει πλάνο πρόληψης και οι υπαίτιοι πρόκλησης αυτής ενδέχεται να γλιτώσουν από την ευθύνη βάσει των καθεστώτων ευθύνης και αποζημίωσης, όπως ισχύουν σήμερα. Η LEG 110 ενημερώθηκε ότι ένας αριθμός περίπου 300-600 δεξαμενοπλοίων, αποτελούμενων επί το πλείστον από γηρασμένα πλοία με ελλειμματική συντήρηση, αδιευκρίνιστη πλοιοκτησία και κραυγαλέα απουσία ασφάλισης, λειτουργεί επί του παρόντος ως “σκοτεινός” ή “σκιώδης” στόλος για την αποφυγή των κυρώσεων και των υψηλών ασφαλίστρων.
Έγγραφο που υποβλήθηκε στην MEPC 80 αύξησε την ευαισθητοποίηση επί αυτών των ζητημάτων και πρότεινε σχέδιο Απόφασης της Συνέλευσης που θα απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη και σε όλους τους ενδιαφερόμενους εταίρους να υποστηρίξουν δράσεις που θα αποβλέπουν στην αποτροπή τέλεσης έκνομων πράξεων στο ναυτιλιακό κλάδο από το “σκοτεινό στόλο”.
Κατά τη μακρά συζήτηση επί του ζητήματος, οργανώσεις της ναυτιλίας επισήμαναν ότι, παρότι δεν θα έπρεπε να γίνονται συγκαλυμμένες μεταγγίσεις πετρελαίου, θα πρέπει να υπάρχει διάκριση ανάμεσα σε νομότυπες και μη μεταγγίσεις. Ως εκ τούτου, η χρήση των όρων “going dark” και “dark fleet” πρέπει να γίνεται με προσοχή, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν εύλογες αιτίες αντικανονικής λειτουργίας του πομπού AIS ή να τίθεται εκτός λειτουργίας για λόγους φυσικής ασφάλειας (security). Για παράδειγμα, επανειλημμένα στο παρελθόν πειρατές έχουν εκμεταλλευθεί τις εκπομπές σημάτων μέσω AIS για τις επιθέσεις τους σε δεξαμενόπλοια.
Στη συνέχεια, η MEPC 80 συμφώνησε το σχέδιο Απόφασης να προωθηθεί στην 33η σύνοδο της Συνέλευσης για περαιτέρω εξέταση με στόχο την οριστικοποίηση του περιεχομένου της και την τελική υιοθέτηση.
Το ανώτατο συλλογικό όργανο του IMO συνεδριάζει ανά διετία σε τακτικές συνόδους ενώ μπορεί να συγκληθεί και εκτάκτως, αν απαιτείται. Η 33η σύνοδος της Συνέλευσης ΙΜΟ θα διεξαχθεί από 27 Νοεμβρίου ως 6 Δεκεμβρίου 2023 στο Λονδίνο.
Στο έγγραφο που υποβλήθηκε ενόψει της συνόδου της Συνέλευσης την επόμενη εβδομάδα, το Ιράν δήλωσε ότι η προταθείσα απόφαση “φανερώνει την καθαρή απόκλιση της προσοχής του IMO από τη λειτουργία και την αξία του, αφού περιλαμβάνει αμφιλεγόμενες έννοιες και όρους που πάσχουν από σαφείς ορισμούς του περιεχομένου τους, κοινά αποδεκτούς από όλα τα κράτη μέλη ή εντός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου, όπως “dark ship” ή “illicit”.”
Περαιτέρω, το κράτος αυτό της Μέσης Ανατολής σημείωσε ότι δεν θεωρεί πως οι μεταγγίσεις πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο (STS operations) ούτε απειλούν την ασφάλεια ναυσιπλοΐας ούτε ρυπαίνουν το θαλάσσιο περιβάλλον και ότι η προσοχή του ΙΜΟ θα έπρεπε να στραφεί σε τεχνικά ζητήματα που αφορούν καθαυτές τις μεταγγίσεις.
Με το έγγραφό του το Ιράν “απαιτεί εντόνως” (“strongly demands”) την αναθεώρηση του προταθέντος σχεδίου Απόφασης της Συνέλευσης και την πλήρη απάλειψη των λέξεων “illicit” και “dark shipping” από το κείμενο του σχεδίου.
Σύμφωνα με το Ιράν, το κείμενο θα πρέπει να διαμορφωθεί ως ακολούθως: “Urging member states and all relevant stakeholders to promote actions to prevent ship-to-ship transfers of substandard shipping in the maritime sector.” (μτφ.: “καλεί τα κράτη μέλη και κάθε σχετικό εταίρο να προαγάγουν δράσεις που αποτρέπουν στο ναυτιλιακό κλάδο τις μεταγγίσεις από πλοίο σε πλοίο με σκάφη μειωμένων επιπέδων ασφάλειας ναυσιπλοΐας”).
Εν τω μεταξύ, τροποποιήσεις στο κείμενο του σχεδίου απόφασης, υποστηριζόμενες, μεταξύ άλλων, από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, το Ην. Βασίλειο, την Ιαπωνία, και την Intertanko, υποβλήθηκαν για να αντισταθμίσουν τη διακοπή λειτουργίας του πομπού AIS για “εύλογες ανησυχίες ασφάλειας”. Πλέον, γίνεται χρήση του όρου “illegal” αντί του “illicit” “ώστε να προσδώσει περισσότερη νομική βεβαιότητα και γλωσσική σαφήνεια”.
Ωστόσο, στο κείμενο διατηρήθηκε το λεκτικό που είθισται να χρησιμοποιείται για πλοία που είναι ενεργά σε έκνομες λειτουργίες με σκοπό την αποφυγή των διεθνών κυρώσεων, την αποφυγή συμμόρφωσης με κανονισμούς για την ασφάλεια ναυσιπλοΐας και την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, την αποφυγή καταβολής ασφαλίστρων ή τη δραστηριοποίηση σε άλλες έκνομες δραστηριότητες.
“Οι όροι ‘dark fleet’ και ‘shadow fleet’ χρησιμοποιούνται ευρέως στο ναυτιλιακό κλάδο και στα ΜΜΕ και στο πλαίσιο της διαλαμβανόμενης απόφασης έχουν αμφότεροι την ίδια ερμηνεία,” δήλωσαν οι συγκηδεμονεύοντες (co-sponsors) το τροποποιημένο σχέδιό της.
