Βαθαίνει η κρίση στις διμερείς σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ που δοκιμάζονται έντονα μετά την εισβολή των Ισραηλινών στη Γάζα και τον συνεχιζόμενο πόλεμο εναντίον της Χαμάς.
Το Bloomberg αποκάλυψε πως η Τουρκία πάγωσε όλες τις εμπορικές συναλλαγές με το Ισραήλ λόγω του συνεχιζόμενου πόλεμου στη Γάζα, προκαλώντας έντονες επικρίσεις του Ισραηλινού υπουργού Εξωτερικών προς τον πρόεδρό της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Ισραέλ Κατζ κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι ενεργεί σαν «δικτάτορας», λίγο αφότου το Bloomberg επικαλέστηκε δύο υψηλόβαθμους Τούρκους αξιωματούχους που δήλωσαν ότι η Άγκυρα αύξησε σημαντικά τους περιορισμούς που εισήχθησαν για πρώτη φορά τον περασμένο μήνα, σταματώντας όλες τις εισαγωγές ή εξαγωγές από την Πέμπτη.
Η Τουρκία δεν έχει ανακοινώσει επίσημα την αναστολή και παραμένει ασαφές ποιες είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνεχιστεί το εμπόριο.
Η διαμάχη αυτή πιθανόν να βαθύνει τις εντάσεις μεταξύ των δύο πρώην στενών συμμάχων, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί από την έναρξη της κρίσης στη Γάζα.
Αυτό είναι ένα ακόμα επεισόδιο στις δοκιμαζόμενες σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ και έρχεται μόλις δύο βδομάδες αφότου η Τουρκία φιλοξένησε στα εδάφη της τον ηγέτη της Χαμάς.
Στις 20/4 ο Ερντογάν υποδέχθηκε το Ισμαήλ Χανίγια μία κίνηση που ασφαλώς ενόχλησε σφόδρα το Ισραήλ που θεωρεί την Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση.
Εμπορικός πόλεμος με απρόβλεπτες συνέπειες
Αν και η Τουρκία δεν έχει ανακοινώσει επίσημα το πάγωμα των εμπορικών συναλλαγών, φαίνεται πως οι δύο πλευρές βρίσκονται ήδη σε έναν εμπορικό πόλεμο, ο οποίος έχει και πτυχές που σχετίζονται με την εσωτερική τουρκική πολιτική σκηνή.
Το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας – Ισραήλ ανήλθε σε 6,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, εκ των οποίων το 76% ήταν τουρκικές εξαγωγές, σύμφωνα με την τουρκική στατιστική υπηρεσία. Υπενθυμίζεται πως στις αρχές Απριλίου Τουρκία και Ισραήλ, οι σχέσεις των οποίων έχουν πιάσει «πάτο» μετά τον πόλεμο του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, είχαν ανακοινώσει εκατέρωθεν εμπορικούς φραγμούς.
Συγκεκριμένα, η Τουρκία, από τους πιο ένθερμους επικριτές του Ισραήλ για τις επιχειρήσεις του στον παλαιστινιακό θύλακα, είχε ανακοινώσει πως περιόριζε τις εξαγωγές 54 τύπων προϊόντων στο Ισραήλ και μάλιστα με άμεση ισχύ. Σε αυτά περιλαμβάνονταν το αλουμίνιο, ο χάλυβας, πλήθος δομικών προϊόντων, αλλά και καύσιμα αεροσκαφών και χημικά λιπάσματα. Ως αντίποινα το Ισραήλ γνωστοποίησε πως προχωρά στο δικό του εμπάργκο.
Τον εμπορικό πόλεμο πυροδότησε, όπως είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, η απόφαση του Ισραήλ να αποκλείσει τα τουρκικά στρατιωτικά μεταγωγικά αεροπλάνα από επιχείρηση για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στην Γάζα. «Θα απαντήσουμε με μέτρα κατά του Ισραήλ έως ότου κηρύξει κατάπαυση του πυρός και επιτρέψει τη ροή βοήθειας στη Γάζα χωρίς εμπόδια», είχε προειδοποιήσει ο Φιντάν. «Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για το Ισραήλ να εμποδίσει την προσπάθειά μας να παραδώσουμε βοήθεια αεροπορικώς σε πεινασμένους ανθρώπους της Γάζας».
Οι Κεμαλικοί έσπρωξαν τον Ερντογάν σε εμπορικό πόλεμο
Σημειώνεται πως η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δέχεται και έντονες πολιτικές πιέσεις για τις σχέσεις της με το Ισραήλ από την αντιπολίτευση, η οποία μετά τη νίκη στις δημοτικές εκλογές έχει επιστρέψει δυναμικά στο προσκήνιο. Ήταν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα που καλούσε μετ επιτάσεως την κυβέρνηση να διακόψει το εμπόριο με το Ισραήλ, κατηγορώντας τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για υποκρισία καθώς από τη μία χρησιμοποιούσε μια πολεμική ρητορική έναντι της κυβέρνησης του Μπενιαμίν Νετανιάχου, αλλά από την άλλη συνέχιζε το κερδοφόρο διμερές εμπόριο.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει «σφαγέα» τον Νετανιάχου και έχει κατηγορήσει το Ισραήλ για γενοκτονία και εγκλήματα πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Από την πλευρά του ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Ίσραελ Κατς, ανέφερε πως ο Τούρκος Πρόεδρος «θυσιάζει για άλλη μια φορά τα οικονομικά συμφέροντα του λαού της Τουρκίας για την υποστήριξή του στους δολοφόνους της Χαμάς στη Γάζα». Υπογράμμισε δε πως επικοινώνησε με μια σειρά οργανισμών στις ΗΠΑ, ζητώντας τους να σταματήσουν επενδύουν στην Τουρκία και να μην εισάγουν τουρκικά προϊόντα.
Ο Hamish Kinnear, ανώτερος αναλυτής της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής στη βρετανική εταιρεία πληροφοριών κινδύνου Verisk Maplecroft, μιλώντας στο Associated Press, συμφώνησε πως ο εμπορικός πόλεμος έχει τις ρίζες του στην εσωτερική πολιτική διαμάχη, καθώς ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να «συσπειρώσει τη βάση του στον απόηχο της ήττα του στις αυτοδιοικητικές εκλογές». Πιθανότατα, ανέφερε, «η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει κάνει τους υπολογισμούς της και έχει διαπιστώσει πως η καταστροφή των εμπορικών δεσμών αξίζουν τον κόπο για πιθανά οφέλη στην κομματική υποστήριξη».
Η πρώτη αντίδραση του Ισραήλ
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ δήλωσε την Πέμπτη ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν παραβιάζει τις συμφωνίες μπλοκάροντας τα λιμάνια για τις ισραηλινές εισαγωγές και εξαγωγές.
«Έτσι συμπεριφέρεται ένας δικτάτορας, αγνοώντας τα συμφέροντα του τουρκικού λαού και των επιχειρηματιών και αγνοώντας τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες», έγραψε ο υπουργός Εξωτερικών Israel Katz στο Χ.
Ο Katz δήλωσε ότι έδωσε εντολή στο υπουργείο Εξωτερικών να εργαστεί για τη δημιουργία εναλλακτικών λύσεων για το εμπόριο με την Τουρκία, εστιάζοντας στην τοπική παραγωγή και στις εισαγωγές από άλλες χώρες.
«Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παραβιάζει τις συμφωνίες αποκλείοντας τα λιμάνια για τις ισραηλινές εισαγωγές και εξαγωγές. Έτσι συμπεριφέρεται ένας δικτάτορας, αγνοώντας τα συμφέροντα του τουρκικού λαού και των επιχειρηματιών και αγνοώντας τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Έχω δώσει εντολή στον Γενικό Διευθυντή του Ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών να συνεργαστεί άμεσα με όλα τα αρμόδια μέρη της κυβέρνησης για τη δημιουργία εναλλακτικών λύσεων για το εμπόριο με την Τουρκία, εστιάζοντας στην τοπική παραγωγή και στις εισαγωγές από άλλες χώρες.
Το Ισραήλ θα αναδυθεί με μια ισχυρή και τολμηρή οικονομία», είναι το πλήρες κείμενο της ανάρτησής του.
