Σε βαθιά κρίση, πολιτική και οικονομική, με απρόβλεπτες συνέπειες διολισθαίνουν Γαλλία και Γερμανία στον απόηχο των πρόσφατων εκλογικών αποτελεσμάτων.
Οι δύο ισχυρότεροι πόλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης δοκιμάζονται με κοινή συνισταμένη την εκλογική φθορά των κομμάτων Μακρόν και Σολτς και την ενίσχυση της Ακροδεξιάς που διαδραματίζει πλέον σημαντικό ρόλο ούσα ενισχυμένη εκλογικά.
Η Γερμανία, που για πολλά χρόνια ήταν η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, είδε το ακροδεξιό AfD να εκτοξεύεται εκλογικά με τον Σολτς να χαρακτηρίζει «πικρό» το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα σε τοπικό πάντως επίπεδο.
Την ίδια ώρα που το πολιτικό σκηνικό στη Γερμανία θυμίζει κινούμενη άμμο πυκνώνουν και τα «σύννεφα» πάνω από τη γερμανική οικονομία, με το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών Ifo του Μονάχου να αναθεωρεί προς τα κάτω τις εκτιμήσεις του για την πορεία της.
Το ινστιτούτο αναμένει μηδενική ανάπτυξη για το 2024, ενώ η προηγούμενη εκτίμησή του έκανε λόγο για ανάπτυξη της τάξης του 0,4%.
Στη Γαλλία, ένα σημαντικό πόλο στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα η πολιτική σκηνή κλυδωνίζεται με τον Μακρόν να προχωρά σε αυτό που η Αριστερά χαρακτηρίζει «πραξικόπημα», ορίζοντας πρωθυπουργό τον Μισέλ Μπαρνιέ σε μία προσπάθεια να κερδίσει χρόνο.
Όμως, η Αριστερά αντιδρά έντονα και καλεί σε μεγάλες κινητοποιήσεις για την απόφαση του Μακρόν να ορίσει ένα συντηρητικό πρωθυπουργό που είναι μάλλον απίθανο να κινηθεί πολιτικά «εκτός γραμμής».
«Αγκαλιά» με την ύφεση η Γερμανία
Στις τελευταίες εκτιμήσεις του, το Ινστιτούτο Ifo αναθεώρησε προς τα κάτω τις προηγούμενες εκτιμήσεις του που έκαναν λόγο για κλείσιμο του έτους με ανάπτυξη 0,4%, προβλέποντας πως τελικά η γερμανική οικονομία είναι πολύ πιθανόν να μείνει στάσιμη για φέτος.
«Η γερμανική οικονομία έχει κολλήσει και βυθίζεται σε κρίση, ενώ άλλες χώρες βρίσκονται σε πορεία ανάκαμψης», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομικών ερευνών του Ifo, Timo Wollmershaeuser, στο Reuters.
Οι φόβοι για ύφεση, που οικονομικά ορίζεται ως δύο διαδοχικά τρίμηνα συρρίκνωσης, έχουν ενισχυθεί από το γεγονός πως η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Μάλιστα η γερμανική βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε τον Ιούλιο, περισσότερο από το αναμενόμενο. Αυτή η πτώση αποδίδεται στην αδύναμη δραστηριότητα της αυτοκινητοβιομηχανίας, της ατμομηχανής της γερμανικής οικονομίας.
Όπως εξήγησε ο Timo Wollmershaeuser οι δείκτες της γερμανικής οικονομίας είναι εδώ και πολύ καιρό οριακοί και αυτό συνεπάγεται πως το πρόσημο στο ΑΕΠ μπορεί να μεταβάλλεται από τη μια περίοδο στην άλλη. Ακόμη κι αν δεν μπορούμε να μιλάμε για ύφεση κάθε φορά, αναμφίβολα μπορούμε να μιλάμε για κρίση.
Για το επόμενο έτος, το Ifo αναμένει η οικονομία να αναπτυχθεί κατά μόλις 0,9%, ένα ποσοστό χαμηλότερο από τις προηγούμενες προβλέψεις του που αναφέρονταν σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,5%.
Στην αγορά, παρά τη μείωση του πληθωρισμού, η κατανάλωση παραμένει ασθενής. Όπως σημειώνουν οικονομικοί αναλυτές, η ανασφάλεια έχει οδηγήσει τους Γερμανούς πολίτες στην αποταμίευση, το ποσοστό της οποίας έχει αυξηθεί κατά μια μονάδα σε σχέση με τα χρόνια πριν από την πανδημία.
Οι τρεις άξονες μιας δομικής κρίσης
Όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι μιλούν πλέον για μια διαρθρωτική κρίση. «Γίνονται πολύ λίγες επενδύσεις ειδικά στη μεταποίηση και η παραγωγικότητα παραμένει στάσιμη εδώ και χρόνια», σχολίασε το Timo Wollmershaeuser.
Η ρήξη της Γερμανίας με τη Ρωσία, που τις στέρησε τη ζωτική φτηνή ενέργεια, έφερε στην επιφάνεια δομικά προβλήματα και ο ανταγωνισμός με την Κίνα επέφερε καίρια πλήγματα.
Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, σε προηγούμενη δήλωσή του, συνοψίζοντας εύστοχα τη γερμανική κρίση είχε τονίσει: «Κάποτε είχαμε πάντα φθηνό αέριο από τη Ρωσία, η Κίνα αγόραζε πάντα τα προϊόντα μας και οι Αμερικανοί ήταν πάντα αξιόπιστοι, πιστοί φίλοι, αναλαμβάνοτνας το στρατιωτικό βάρος από τους ώμους μας γιατί δεν γινόταν πόλεμος στην Ευρώπη. Αυτές οι εποχές έχουν πλέον τελειώσει».
Βιομηχανική παραγωγή στον κατήφορο
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που ανακοίνωσε την Παρασκευή η ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε τον Ιούλιο κατά 2,4% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Στο αρνητικό αποτέλεσμα συνέβαλε η μεγάλη πτώση (8,1%) στην αυτοκινητοβιομηχανία.
«Τα δεδομένα της Παρασκευής παγώνουν όλους όσους ήλπιζαν σε μια ταχεία ανάκαμψη. Στην πραγματικότητα, υποδηλώνουν ότι η πτώση της βιομηχανίας έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά», δήλωσε ο Carsten Brzeski, παγκόσμιος επικεφαλής μακροοικονομικών υπηρεσιών της ING.
Ο οικονομολόγος της Commerzbank, Ralph Solveen, σημείωσε στο Reuters πως η πρόσφατη αποδυνάμωση των δεικτών στο οικονομικό κλίμα υποδηλώνει επίσης πως δεν θα πρέπει να περιμένουμε ταχεία ανάκαμψη. «Υπάρχει αυξανόμενος κίνδυνος η γερμανική οικονομία να συνεχίσει να συρρικνώνεται ελαφρά το τρίτο τρίμηνο», υπογράμμισε.
«Η πτώση στη βιομηχανία είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους αναμένουμε ότι η γερμανική οικονομία θα μείνει σε γενικές γραμμές στάσιμη το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους», ανέφερε από την πλευρά της η Franziska Palmas, ανώτερη οικονομολόγος της Capital Economics.
«Η βιομηχανική παραγωγή είναι απίθανο να βγει από την ύφεση αν δεν βελτιωθεί το εξωτερικό περιβάλλον», σημείωσε η Melanie Debono της Pantheon Macroeconomics, προσθέτοντας την «απότομη πτώση του εμπορικού πλεονάσματος τον Ιούλιο, για δεύτερο συνεχόμενο μήνα».
Συγκεκριμένα το πλεόνασμα περιορίστηκε στα 16,8 δισ. ευρώ τον Ιούλιο, από 20,4 δισ. ευρώ τον Ιούνιο. «Οι τάσεις στη μεταποίηση, τις εισαγωγές και τις εξαγωγές εξακολουθούν να φαίνονται υφεσιακές, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο η οικονομία βρεθεί σε τεχνική ύφεση», συμπλήρωσε.
Πολιτική κρίση στη Γαλλία: Με ημερομηνία λήξης ο Μπαρνιέ
Ο Μισέλ Μπαρνιέ δεν είναι η λύση για τα «βάσανα» του Εμανουέλ Μακρόν, διότι δεν υπάρχει λύση για την «προεδρική ανάκαμψη» στη Γαλλία.
Οι αριθμοί είναι αριθμοί και στην παρούσα κατάσταση του κοινοβουλίου δεν υπάρχει ο πολιτικός που μπορεί να διαθέτει εγγυημένη πλειοψηφία.
Αυτό που μπορεί να κάνει ο πρώην «κύριος Brexit» είναι να κερδίσει λίγο χρόνο στον Γάλλο πρόεδρο, γράφει το BBC.
Αν μέχρι τα Χριστούγεννα, ο Μπαρνιέ τυχαίνει να είναι ακόμα στο αξίωμα – αυτό θα θεωρηθεί ως μια δουλειά που έγινε αρκετά καλά.
Τις τελευταίες εβδομάδες της διστακτικότητας του Μακρόν ήταν οδυνηρό να τις παρακολουθήσει κανείς. Ξανά και ξανά οι βοηθοί του πέταξαν δοκιμαστικά μπαλόνια σε ένα άπληστο σώμα του Τύπου – μόνο και μόνο για να αποκηρύξει κάθε δυνητικός πρωθυπουργός την επόμενη ημέρα.
Ξανά και ξανά ειπώθηκε ότι ένας διορισμός είναι επικείμενος – μόνο και μόνο για να εμφανίσει ο υποψήφιος ξαφνικά μειονεκτήματα που τον καθιστούσαν ακατάλληλο για τη θέση.
Σε κάθε περίπτωση, ο πρόεδρος Μακρόν έπρεπε να είναι βέβαιος ότι ο δυνητικός υποψήφιος θα πληρούσε δύο κριτήρια.
Πρώτον, ότι δεν θα μπορούσε να διαλύσει την κληρονομιά του προέδρου – κυρίως τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν με τόσο οδυνηρό τρόπο πριν από δύο χρόνια.
Και δεύτερον, το πρόσωπο έπρεπε να είναι -στην ορολογία- «μη λογοκριτέο». Με άλλα λόγια, έπρεπε να μπορεί να αποφύγει την αυτόματη απόρριψη -και την εκδίωξη- από τις αντιπολιτεύσεις στη Συνέλευση.
Ο Μισέλ Μπαρνιέ, 73 ετών, ένας ήρεμος, πρώην υπουργός με αποδεδειγμένες διαπραγματευτικές ικανότητες, ίσως τελικά να ταιριάζει σε αυτό.
Εγκρίνει την μεταρρύθμιση Μακρόν
Όντας κεντροδεξιός, εγκρίνει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Μάλιστα, όταν έθεσε υποψηφιότητα το 2021 για το συντηρητικό χρίσμα για την προεδρία – έχασε από τη Valérie Pécresse – πρότεινε την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης ακόμη περισσότερο, στα 65 έτη.
Και όσον αφορά το θέμα της ψήφου εμπιστοσύνης… εδώ είναι το πρόβλημα.
Συμβαίνει απλά ότι η Μαρίν Λεπέν – της οποίας ο λαϊκιστικός Εθνικός Συναγερμός (RN) είναι ένα από τα τρία περίπου ισοδύναμα μπλοκ στη Συνέλευση – δήλωσε ότι δεν θα ψηφίσει αυτόματα κατά μιας κυβέρνησης Μπαρνιέ.
Αν το έκανε, τότε ο Μπαρνιέ θα έπεφτε αυτόματα, επειδή η Αριστερά θα ψηφίζει πάντα εναντίον του.
Η Μαρίν Λεπέν δεν απεχθάνεται άνευ όρων τον Μισέλ Μπαρνιέ με τον τρόπο που απεχθανόταν έναν άλλο κεντροδεξιό εν δυνάμει πρωθυπουργό, τον Ξαβιέ Μπερτράν.
Και στις προκριματικές εκλογές του 2021, ο Μπαρνιέ είπε μερικά αρκετά σκληρά πράγματα για τη μετανάστευση, προτείνοντας μάλιστα ότι η Γαλλία θα μπορούσε να προσπαθήσει να παρακάμψει τα ευρωπαϊκά δικαστήρια δικαιοσύνης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό του δίνει επίσης καλή θέση.
Ρυθμιστικός ο ρόλος του Εθνικού Συναγερμού
Έτσι, ο Εθνικός Συναγερμός υπαινίσσεται τώρα ότι θα περιμένει πριν ρίξει τον Μπαρνιέ. Αν το πρόγραμμά του περιλαμβάνει θετικά μέτρα για τη μετανάστευση, το κόστος ζωής και -κρίσιμα για εκείνη- την απλή αναλογική, τότε, τα στελέχη του κόμματος λένε ότι μπορεί να του δώσουν αναστολή εκτέλεσης.
Κάποια παρηγοριά.
Γιατί το γεγονός παραμένει ότι παρ’ όλη την ευγένεια, την υπομονή και την εμπειρία του ο Μπαρνιέ θα κυβερνήσει από την πρώτη μέρα με δανεικό χρόνο.
Η αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου -που ήρθε πρώτο στις εκλογές του Ιουλίου- είναι έξαλλη με την επιλογή του πρωθυπουργού.
Κατά την άποψή τους, η Αριστερά κέρδισε την ψηφοφορία και επομένως ήταν συνταγματικό καθήκον του προέδρου Μακρόν να διορίσει πρωθυπουργό από το αριστερό στρατόπεδο. Το γεγονός ότι ματαίωσε τα σχέδιά τους θα αποτελέσει για πολλούς έναν νόμιμο λόγο για διαμαρτυρίες στους δρόμους.
Τα πάντα εξαρτώνται τώρα από την επιλογή των υπουργών του Μπαρνιέ και από το πόσο θα επιλέξει να ασκήσει την αυτονομία του από τον πρόεδρο.
Ο Μπαρνιέ δύσκολα θα αποκλίνει από τη γραμμή Μακρόν
Θεωρητικά έχει την ελευθερία να είναι ο εαυτός του. Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει παραδεχθεί ότι έχασε τις εκλογές και σύμφωνα με το γαλλικό σύνταγμα η κυβέρνηση, υπό τον πρωθυπουργό, είναι αυτή που καθορίζει και εφαρμόζει την πολιτική.