Τα Λιμενικά νέα έμαθαν για την Ελένη τον Απρίλιο 2022, όταν εκλέχτηκε 3η με 160 ψήφους ως τακτικό μέλος (και μόνη γυναίκα) στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΑΑΛΣ για πρώτη φορά στα 34 χρόνια της ιστορίας του Σωματείου.
Από την πρώτη κιόλας συνεδρίαση και ομόφωνα, το Δ.Σ. αναγόρευσε την Ελένη σε Ταμία και Υπεύθυνη Τομέα Ισότητας των Φύλων του Δ.Σ., γεγονός που κέντρισε το ενδιαφέρον μας να την γνωρίσουμε καλύτερα.
Η ίδια δέχτηκε να μας μιλήσει για τα «βιώματά» της στο Σώμα, ιδωμένα από την οπτική γωνία μιας γυναίκας από τις πρωτοπόρους στο Λ.Σ.
Απολαύστε την.
- Πώς εξηγείς ότι ψηφίστηκες από τόσους άντρες απόστρατους στις εκλογές της Ε.Α.Α.Λ.Σ. τον περασμένο Απρίλιο;;
Οι εκλογές στις 16/04/22 για ανάδειξη νέου ΔΣ της ΕΑΑΛΣ ήταν για μένα πρόκληση. Γιατί μέχρι τότε ήταν ” απαγορευτικό ”για γυναίκες…Η Ένωση ήταν ” ανδρική” υπόθεση… όλα τα χρόνια της διάρκειας μόνο άνδρες την διοικούσαν. Στις προηγούμενες εκλογές από τις τελευταίες όταν πήγα να ψηφίσω και είδα ότι δεν υπήρχε ούτε μία γυναίκα υποψήφια υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι αυτό θα προσπαθήσω να το αλλάξω.
Την ευκαιρία μου την έδωσαν μια ομάδα υποψηφίων που στήριξαν την υποψηφιότητά μου πιστεύοντας στον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας στην εποχή μας. Που είχαν ανοικτά μυαλά και δεν έβλεπαν την “γυναίκα” αλλά την Ελένη που γνώριζαν από την δουλειά της.
Πίστευα μέσα μου ότι είχε έλθει το πλήρωμα του χρόνου και η Ένωση να βαδίσει στην εποχή μας. Η θέση της γυναίκας πιά δεν είναι να μένει στο σπίτι. Έχει ικανότητες και μπορεί να ανταγωνιστεί ισότιμα τους άνδρες. Βλέπετε πάντα πίστευα στην ισότητα των φύλων και θεωρώ ότι όπου έχουν συνεργαστεί αρμονικά άνδρας και γυναίκα έχουν κάνει θαύματα.
Αλήθεια μπορείτε να μου πείτε πόσες γυναίκες είναι σε συμβούλια και δη στρατιωτικά;; Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω την αξία κανενός, νομίζω ότι η τρίτη θέση που κατέλαβα στις εκλογές ανάμεσα σε 34 υποψηφίους άνδρες δείχνει ότι οι απόστρατοι άνδρες που με ψήφισαν και ήταν οι περισσότεροι γιατί η γυναικεία προσέλευση ήταν μικρή , ήθελαν την αλλαγή στην Ένωση, ήθελαν την γυναίκα στην Ένωση, γιατί νομίζω ότι είχαν πειστεί για την αποτελεσματικότητα της.
Και, σίγουρα, είχαν στο νου τους την 30χρονη περίπου πορεία μου στο Σώμα. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που στήριξαν τον θεσμό της γυναίκας-ενστόλου στο Σώμα, οι ίδιοι άνθρωποι που είχαν όραμα για το Σώμα να προχωρήσει εμπρός, οι ίδιοι άνθρωποι που μου δίδαξαν να αγαπάω και να σέβομαι το Σώμα. Είδαν σε μένα την συνάδελφο που αγωνιζόταν επί ίσοις όροις στο πλάι τους στα μέτρα τάξης, είδαν σε μένα την φίλη που μπορούσε να καταλάβει τα ξεσπάσματά νεύρων και κούρασης μετά από εξαντλητικά ωράρια. Είδαν σε μένα τον άνθρωπο που ενώ “αποστρατεύτηκε” δεν “έφυγε” ποτέ από τις τάξεις του ΛΣ και δεν ξέχασε τους ανθρώπους του. Είδαν την λάμψη στα μάτια μου όπως και στην αρχή της καριέρας μου το μακρινό 1980. Έδειξαν ότι δεν χρειάζεται να έχεις “γαλόνια” για να τα καταφέρεις αλλά “καρδιά” και τσαγανό. Είμαι υπερήφανη για το δεύτερο μεγάλο βήμα που έκανα …. Και ,ποιο είναι το πρώτο; Μα φυσικά , η κατάταξη στο Σώμα πριν από 42 χρόνια. Εύχομαι στις επόμενες εκλογές να είναι υποψήφιες πολλές γυναίκες.
- Τί αποκόμισες από την σχεδόν 30χρονη πορεία σου στο Λ.Σ.;;
Σεβασμό, αγάπη, εμπειρία, όμορφες αναμνήσεις, δυνατές φιλίες. Σεβασμό από τον πολίτη, σεβασμό από την/τον συνάδελφο. Αγάπη, πολλή αγάπη. Το ότι οι πολίτες με αποκαλούσαν με το μικρό μου όνομα σημαίνει κάτι. Όμως, τους σεβάστηκα και εγώ. Αντιμετώπιζα με τον ίδιο σεβασμό τον ηλικιωμένο ψαρά και με τον ίδιο σεβασμό τον συμβολαιογράφο, τον δικηγόρο, τον εφοπλιστή…
Εμπειρία να αντιμετωπίζεις τα θέματα εν τη γενέσει τους και να έχεις γρήγορα αντανακλαστικά.
Ιδεώδη, σεβασμό για την πατρίδα και την σημαία, για το Σώμα και αυτό που προσφέρει. Όμορφες αναμνήσεις από μέτρα τάξης, από επιχειρήσεις ειδικού σκοπού, από βάρδιες ειδικά παραμονή μεγάλων γιορτών. Αστείες καταστάσεις, όπως όταν πρωτοεμφανιστήκαμε το 1981 στο λιμάνι, το μπέρδεμα των πολιτών, την αμηχανία των συναδέλφων και τους κακοαναθρεμμένους άνδρες με φιλοφρονήσεις του τύπου…«αει, μ@ρή κότ@ πήγαινε να πλύνεις τα πιάτα»…
Φιλίες δυνατές που κρατούν μέχρι σήμερα…
- Ποια ήταν η δυσκολότερη στιγμή στην καριέρα σου;;
Κοντά 30 χρόνια ένστολης ζωής σίγουρα υπήρξαν πολλές δύσκολες στιγμές… αλλά η δυσκολότερη σίγουρα ήταν το ναυαγιο του Jupiter τον Οκτώβριο του 1988 στην μπούκα του λιμανιού του Πειραιά. Το πλοίο είχε ξεκινήσει για κρουαζιέρα με 300 Άγγλους μαθητές και τους συνοδούς τους. Βυθίστηκε σε σύντομο χρόνο. Θυμάμαι ήμουν σπίτι όταν βγήκε σαν έκτακτο δελτίο στην τηλεόραση. Το επόμενο που θυμάμαι είναι να βρίσκομαι στον Κ.Λ. Πειραιά και μαζί με άλλους συναδέλφους να φροντίζουμε τους μικρούς ναυαγούς.
Άλλη μια δύσκολη στιγμή ο θάνατος αγαπημένου φίλου-συναδέλφου.
Άλλη μια «αξέχαστη» στιγμή, σε επιχείρηση παρακολούθησης για εμπορία ναρκωτικών, στην εξέλιξη της οποίας έπεσαν πυροβολισμοί.
Ακόμη μια δύσκολη στιγμή μου ήταν όταν έπρεπε να πάω στη ράδα και να δώσω απόπλου σε πλοίο με ξένη σημαία και να ανεβώ την ανεμόσκαλα με τη γοβίτσα και τη στενή φούστα της στολής μας.
- Πώς επηρέασε το επάγγελμά σου τον ρόλο σου ως μητέρας, ως συζύγου και τον κοινωνικό σου περίγυρο;;
Φυσικά επέδρασε κι εξακολουθεί να έχει ακόμα και σήμερα επίδραση…με έχει στιγματίσει. Η δυσκολία που αντιμετώπισα στο να αποκτήσω παιδί ήταν το ευάλωτο σημείο που «εκμεταλλεύτηκε» η υπηρεσία. Πώς; Με «χρησιμοποιούσε» περισσότερο σε σχέση με τις συναδέλφισσες-μητέρες, λέγοντας μου το αδιανόητο «…γιατί εσύ δεν έχεις παιδί…» με επιπλέον βάρδιες, με επιπλέον μέτρα τάξης, με επιπλέον ειδικές αποστολές, με επιπλέον παρελάσεις…και να σας πω κάτι, κανένας από τους τότε ιθύνοντες δεν σκέφτηκε πριν μου πει την φράση «δεν είσαι μητέρα» να με ρωτήσει «ΓΙΑΤΙ δεν ήμουν μητέρα…». Κάθε φορά απολογούμουν γιατί δεν είχα παιδί…ακόμα και σήμερα οργίζομαι όταν κάνω την αναδρομή μου…γιατί το ότι δεν είχα παιδί πιθανώς, πρώτον να ήταν επιλογή μου, δεύτερον να υπήρχε πρόβλημα και κάθε φορά έμπηγαν το μαχαίρι στην πληγή και μάλιστα κάποιοι το έστριβαν περισσότερο. Αυτό είχε περαιτέρω συνέπειες στον ψυχισμό μου κάτι που αποτυπωνόταν στην σχέση μου την οικογενειακή. Κάθε φορά που αυτό συνέβαινε επέστρεφα στο σπίτι και ο σύζυγος που ήταν συνάδελφος έπαιζε το ρόλο του ψυχολόγου, του πνευματικού ή του σάκου του μποξ. Ακόμα και τις περιόδους που είχαμε ξεκινήσει προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης ακόμα και τότε για να μπορώ να κάνω τις απαραίτητες θεραπείες και εξετάσεις έπρεπε να το λέω. Δεν θα ξεχάσω στην τελευταία προσπάθεια εξωσωματικής που έκανα, με ενημέρωσαν ότι θα ήμουν στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου….προσπάθησα να το αποφύγω γιατί όπως καταλαβαίνετε οι δοκιμαστικές διαρκούσαν 3 εβδομάδες με 2 φορές την εβδομάδα, αλλά μάταια και αναγκάστηκα ενώπιον περίπου 20 συναδέλφων γυναικών να γνωρίσω ότι είμαι σε διαδικασία εξωσωματικής. Δηλαδή προσωπικά και ιατρικά δεδομένα στη φόρα… Προς τιμήν της όμως μια καλή συνάδελφος που ήταν και μητέρα ζήτησε να μπει στη Θέση μου.(Μαίρη Κοζορώνη σε ευχαριστώ από καρδιάς γιατί με έκανες να πιστέψω πάλι σε ανθρώπους). Η προσπάθεια αυτή επετεύχθη και Δόξα τω Θεώ έχω μια κούκλα κόρη…Το ότι άδεια εγκυμοσύνης τότε δινόταν από την ΑΝΥΕ (ΠΝ) πως σας φαίνεται; Άδεια κύησης στον 8 μήνα και άδεια λοχείας 40 μέρες…και επειδή είχα αιμορραγία στην εγκυμοσύνη και έπρεπε να μείνω ακίνητη στο κρεββάτι οι άδειες ήταν 3 ημέρες από τον γιατρό του ΚΛΠ. Δεν υπήρχε πλαίσιο αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων στο Σώμα…πήγαινε στα τυφλά…βλέποντας και κάνοντας. Γυρίζοντας στην υπηρεσία μετά τις 40 μέρες, τα μέτρα τάξης με περίμεναν…θήλαζα την κόρη στις 5:30 το πρωί και στις 6:00 ήμουν στο Τζελέπη (Α’ Λ/Τ) άσχημες αναμνήσεις…πονάνε… Πόσες στιγμές έχασα από το παιδί μου γιατί γύριζα στο σπίτι κουρασμένη και δεν είχα το κουράγιο ούτε να παίξω μαζί του ή γιατί έπρεπε να μαγειρέψω για την επόμενη να πλύνω να σφουγγαρίσω…βλέπετε δεν είχα κοντά παππούδες να βοηθήσουν…αυτό αφαιρούσε ώρες από την οικογένειά μου, το παιδί μου, τον άνδρα μου.
Γιορτές; Τι είναι αυτό;…πλάκα μου κάνετε;…9 στις 10 γιορτές ή εγώ έλειπα ή ο άνδρας μου…όταν ήλθε το παιδί είχαμε την παρέα του ή το παίρναμε και πηγαίναμε στην βάρδια του άλλου …Κοινωνική ζωή; Μόνο τους νεκρούς μήνες ή όταν δεν υπήρχαν απεργίες ή έκτακτες καταστάσεις π.χ. στην επιστράτευση του ‘87 με τον άνδρα μου είχαμε να ιδωθούμε μία εβδομάδα…ήμασταν σε διαφορετική υπηρεσία…και όταν κατάφερνα να γυρίσω σπίτι να πλυθώ και να αλλάξω εκείνος είχε φύγει κι αντίστροφα.
- Ποιες συμβουλές θα ήθελες να δώσεις στις εν ενεργεία συναδέλφους σου;;
Δεν θεωρώ ότι μπορώ να δώσω συμβουλές…Θα πω μόνο ότι για να τις αγαπήσει το Σώμα, πρέπει να το αγαπήσουν κι αυτές.
Τίποτα δεν μας χαρίστηκε εμάς, την πρώτη σειρά. Ό,τι πετύχαμε, το πετύχαμε με πολύ δουλειά και σεβασμό. Σεβασμό στο Σώμα και στους άνδρες γιατί αυτοί μας βοήθησαν και μας στήριξαν…Οι συνθήκες πάντα θα είναι δύσκολες γιατί πρέπει να αποδείξουμε ότι μπορούμε να σταθούμε ισάξια δίπλα τους και να μας βοηθήσουν να διορθώσουμε τις αδυναμίες του συστήματος κατονομάζοντάς τις. Σίγουρα έχουν αλλάξει πολλά από τότε που εμείς ενταχθήκαμε στο Σώμα, αλλά υπάρχουν πολλά στραβά, ακόμα και σήμερα. Τίποτα δεν μας χαρίστηκε εμάς της πρώτης σειράς. Ό,τι πετύχαμε το πετύχαμε με πολύ δουλειά κι ενωμένες…
- Τί θα ήθελες να διορθώσεις αν άρχιζες την καριέρα σου πάλι από την αρχή;;
Πολλά και τίποτα…Σίγουρα, θα άλλαζα τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε η γυναίκα Λ/Φ της σειράς μου. Η γυναίκα του 22ου Σχολείου έπρεπε να είναι απόφοιτος εξαταξίου γυμνασίου ή Λυκείου ενώ για τους άνδρες μόλις του Δημοτικού(!!!). Η εξέλιξη όμως ήταν αντιστρόφως ανάλογη…εκείνοι προχωρούσαν δίνοντας εξετάσεις παραπάνω από μία φορά που ίσχυσε για την πρώτη σειρά γυναικών. Σίγουρα και τον καταληκτικό βαθμό. Προσωπική εμπειρία…Η υπηρεσία με αποστράτευσε αυτεπάγγελτα λόγω συμπλήρωσης ορίου ηλικίας στα 50 μου χρόνια, ηλικία που θεωρώ ως πολύ παραγωγική με το βαθμό Σημαιοφόρου ΛΣ (ας πούμε μου «χρύσωσαν το χάπι»), ενώ σχεδόν όλες οι συναδέλφισσες μου αποστρατεύθηκαν με μικρότερο βαθμό και παρότι πέρασε μια τροπολογία που ευνοεί τις γυναίκες, όμως η σειρά μου είναι εκτός του πεδίου της. Αυτό το λέω με πικρία γιατί ενώ κινήθηκε η διαδικασία από γυναίκες επόμενων σειρών απέκλεισαν την 1η σειρά… Ελπίζω ότι αυτό θα διορθωθεί. Άλλωστε, και από την θέση μου στο ΔΣ της ΕΑΑΛΣ και την βοήθεια των ανδρών του ΔΣ θα τα καταφέρουμε να πείσουμε για το άδικο.
Υπάρχουν και μικρές-μικρές διορθώσεις που πρέπει να γίνουν, που όμως αν τις ενώσεις θα έχεις μια μεγάλη.
Θα διόρθωνα την αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι «πολυεργαλεία»…
- Οι σημερινές συναδέλφισσές σου αντιμετωπίζονται ισότιμα στον εργασιακό τους χώρο;;
Όχι, βέβαια!! Κοιτάξτε γύρω σας και θα το δείτε. Νομίζω ότι, το ανδρικό στοιχείο είναι εμφανές εκκωφαντικά.
Πείτε μου πόσες γυναίκες είναι επικεφαλής μιας Διεύθυνσης και πόσοι άνδρες. Δείτε ιεραρχικά μέχρι που φθάνει μια γυναίκα με τα ίδια ίσως και παραπάνω τυπικά προσόντα. Πείτε μου, σε θέσεις κλειδιά ποιοι προΐστανται; Πραγματική απογοήτευση…Ακόμα και στις συνδικαλιστικές ενώσεις…Είχα την τύχη και είχα μια μάνα ανοιχτόμυαλη με φοβερή θέληση για ό,τι ήθελε να πετύχει…Έτσι, παίρνοντας αυτό σαν εφόδιο ήμουν Πρώτη σειρά γυναικών Λ/Φ και Πρώτη γυναίκα ως μέλος του ΔΣ της ΕΑΑΛΣ. Ένωση καθαρά ανδροκρατούμενη. Έδειξα ότι αντιλαμβάνομαι ότι είμαι ίση με τους άνδρες…Η προσπάθεια πρέπει να γίνεται και, που ξέρετε…αν οι εν ενεργεία συναδέλφισσες προσπαθήσουν, ίσως, σύντομα, να δούμε γυναίκα Αρχηγό και υπαρχηγούς..
- Μπορεί η γυναίκα-ένστολος να ανταπεξέλθει σε ρόλους υψηλών απαιτήσεων (π.χ. καταστολή διαδηλώσεων, έρευνα και διάσωση, ειδικές μονάδες κλπ.);;
Φυσικά και μπορεί…Η γυναίκα σήμερα δεν υστερεί σε τίποτα από τον άνδρα. Έχουμε γυναίκες κυβερνήτες στα σκάφη του συμμετέχουν σε έρευνα και διάσωση, που κάνουν περιπολίες νυχθημερόν στα θαλάσσια σύνορα μας. Υπήρξαμε ασπίδα σε απεργίες-προσωπική εμπειρία – (τότε, ακόμα με το γοβάκι και την φούστα). Χρειάζεται εκπαίδευση η οποία γενικά δεν παρέχεται από το Σώμα. Υπήρξαν ειδικές αποστολές χωρίς καμία εκπαίδευση. Ιστορίες τρέλας και άγνοιας. Επιχειρήσεις για κλάματα όπως οι επιχειρήσεις για ναρκωτικά, οι παρακολουθήσεις. Ήμασταν λίγες γυναίκες και είμαστε πασπαρτού αν καταλαβαίνετε την έννοια…παντού και πάντα. Πρωί στο γραφείο, το μεσημέρι στα μέτρα τάξης και το βράδι μυστικές υπηρεσίες…προσωπικά είχα συμμετοχή σε 4 επιχειρήσεις ειδικού σκοπού…
- Υπάρχουν ακόμα ανδροκρατούμενα προπύργια στο Λ.Σ.;;
Πέστε μου κάτι…Πόσες γυναίκες υπηρετούν στα ΚΕΑ ή στην ΜΥΑ; Άντε, να μην φανώ αλαζόνας…πόσες γυναίκες οδηγούς έχουμε; Είναι δύσκολο για γυναίκα να είσαι οδηγός; ή συνοδός σκύλου;. Και, καλά στα ΚΕΑ και στην ΜΥΑ έχει μια μικρή δυσκολία – που αν θέλετε την γνώμη μου, με κατάλληλες διορθώσεις στην εκπαίδευση να προσαρμόζεται στο γυναικείο σώμα – πιστεύω ότι οι γυναίκες πρέπει να «μπουν» και σε αυτές τις υπηρεσίες. Ο ρόλος της «γλάστρας» αδικεί τις γυναίκες του ΛΣ._
