Επενδυτικό πρόγραμμα 2014-2020: Ευκαιρία αναδιοργάνωσης του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ
Το επενδυτικό πρόγραμμα του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ για την περίοδο 2014-2020, αναμφίβολα αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί για τα στελέχη του μία πρόκληση και συγχρόνως μεγάλη ευκαιρία εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Σώματος.
Το πρόγραμμα αυτό εκπονήθηκε κατά τα έτη 2013 και 2014, δηλαδή σε περίοδο έντονης δημοσιονομικής κρίσης για την χώρα μας, γεγονός που καθιστούσε την χρηματοδότηση όλων αυτών των αναγκαίων έργων σχεδόν απαγορευτική μόνο από εθνικούς πόρους.
Τα στελέχη του Λ.Σ.ΕΛ.ΑΚΤ έχουν μάθει να αξιοποιούν ευκαιρίες. Είναι αυτά που με την εμπειρία τους υπερασπίζονται στα διεθνή φόρα τις θέσεις της χώρας μας και με το κύρος τους διεκδικούν με επιτυχία την χρηματοδοτική ενίσχυση επενδυτικών προγραμμάτων επ΄ ωφελείας του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.
Η ένταξη στα διάφορα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ε.Ε. της περιόδου 2014-2020 αποτέλεσε ευκαιρία την οποία τα στελέχη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΤ δεν άφησαν αναξιοποίητη. Με την στήριξη και της τότε πολιτικής ηγεσίας μερίμνησαν και διεκδίκησαν το ύψος των χρηματοδοτήσεων, διεκδίκησαν από την εθνική κατανομή μεγάλο μερίδιο χρηματοδότησης για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών του Λ.Σ. με σωρεία έργων.
Έργα που προτάθηκαν από τα στελέχη των Υπηρεσιών του Αρχηγείου Λ.Σ-ΕΛ.ΑΚΤ με το βλέμμα τους στραμμένο στο μέλλον, μετά από ανάλυση, αξιολόγηση και επεξεργασία πολλών παραγόντων όπως, οι κίνδυνοι και απειλές στα θέματα της θαλάσσιας ασφάλειας, η φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων, η μετανάστευση, η έρευνα και διάσωση, η καταπολέμηση του εγκλήματος στην θάλασσα, η εξυπηρέτηση εθνικών αναγκών κ.λ.π.
Τον Ιανουάριο του 2015 η τότε νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε στα χέρια της ένα πρόγραμμα δεκάδων συγχρηματοδοτούμενων έργων ύψους 285.428.376 €, που αποσκοπούσαν στην αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., έργα προσανατολισμένα στην εξυπηρέτηση του εθνικού σχεδιασμού και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας.
Πολλά από τα έργα που περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα 2014-2020 ήταν σε προχωρημένο ή τελικό στάδιο ετοιμότητας αναφορικά με την εκπόνηση των προδιαγραφών τους (π.χ. ΕΣΟΘΕ, Πλοία άνω των 30 μ. κ.λ.π.).
Η έλλειψη εμπειρίας και ιδεοληψίες
Είναι συνηθισμένο στα ελληνικά πράγματα σε κάθε κυβερνητική αλλαγή να παρατηρούνται μεγάλα διαστήματα προσαρμογής αλλά και εξίσου μεγάλα κενά δράσης στη δημόσια διοίκηση.
Δυστυχώς, στην περίπτωση διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ -λόγω και της τότε μεγάλης έλλειψης εμπειρίας επί των θεμάτων στην δημόσια διοίκηση των περισσότερων στελεχών του-, το διάστημα αυτό ήταν ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ από το σύνηθες.
Αυτό είχε κόστος σε όλους τους τομείς της δημόσιας διοίκησης και κατά συνέπεια και στα πράγματα που αφορούν στο Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. και το επενδυτικό πρόγραμμα 2014-2020.
Αρχικά μπήκε σε δεύτερη μοίρα η ικανοποίηση των οργανωτικών και λειτουργικών αναγκών του Λιμενικού Σώματος, στο όνομα των γενικών προκαταλήψεων και ιδεοληψιών που κουβαλούσαν πολλά από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για τους ενστόλους.
Χάθηκε πολύτιμος χρόνος, χρειάστηκε πολύ προσπάθεια για να αναγνωριστεί η προσφορά αλλά και οι ανάγκες του Σώματος.
Η τότε κυβέρνηση αντί να προχωρήσει άμεσα τις διαδικασίες για την απορρόφηση των Ευρωπαϊκών Χρηματοδοτήσεων σε μια κρίσιμη περίοδο από οικονομικής πλευράς για την χώρα μας, έβαλε άλλες προτεραιότητες σε σοβαρά ζητήματα όπως π.χ. στο μεταναστευτικό όπου ανατέθηκαν στις διάφορες χρηματοδοτούμενες ΜΚΟ δράσεις που άγγιζαν θέματα σχετικά με την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στα θαλάσσια σύνορά μας (έρευνα και διάσωση κ.λ.π.).
Μη οργάνωση Υπηρεσιών Προμηθειών.
Έφταιξε μόνο η πολιτική προσέγγιση υλοποίησης του προγράμματος ή είχαμε και οργανωτικές αδυναμίες;
Αναμφισβήτητα όταν έχεις να απορροφήσεις ένα τεράστιο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ύψους 285,5 εκ. ευρώ, το πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να κάνεις, ήταν να στήσεις έναν ισχυρό μηχανισμό για την διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών των προμηθειών.
Για τον σκοπό αυτό απαιτείτο, να ενισχυθεί ο υπάρχον μηχανισμός, που οι δυνατότητές του ήταν για πολύ μικρότερου ύψους προϋπολογισμού προμηθειών (π.χ. ΤΕΣ 2007-2014: 95.0000.000 ευρώ).
Να τονίσουμε, ότι στο Τμήμα των Τεχνικών Προδιαγραφών της Διεύθυνσης Προμηθειών οι οργανικές θέσεις που προβλέπονταν ήταν και είναι για μόλις 7 στελέχη (3 ΑΞ/ΚΟΙ 4 ΥΠΑΞ) ή αντίστοιχα για το Τμήμα Υλοποίησης Προμηθειών Τακτικών Διαγωνισμών ήταν και είναι για μόλις 9 στελέχη (4 ΑΞ/ΚΟΙ, 5 ΥΠΑΞ)!!!
Να ενισχυόταν λοιπόν με έμπειρα στελέχη, με εξειδικευμένης εμπειρίας αξιωματικούς (νομικούς, Οικονομολόγους, ναυπηγούς, μηχανικούς, κυβερνήτες κ.λ.π.), να ορισθούν ομάδες κρούσης αποκλειστικής απασχόλησης για τα μεγάλα και εμβληματικά έργα, όπως το ΕΣΟΘΕ, το VTMIS, αυστηρά χρονοδιαγράμματα οδηγούς με τα στάδια για την ολοκλήρωση των έργων.
Η αυστηρή καθημερινή εποπτεία της πορείας των έργων σε ανώτατο στρατιωτικό (αποκλειστική αρμοδιότητα ενός εκ των Υπαρχηγών) αλλά και πολιτικό επίπεδο.
Για τα μεγάλα εμβληματικά έργα (ΕΣΟΘΕ, VTMIS) θα έπρεπε να έχει δημοσιευθεί η προκήρυξη των διαγωνισμών τους το αργότερο μέχρι την 31-12-2018, ώστε να αποφευχθεί η απώλεια της χρηματοδότησής τους από τα ευρωπαϊκά ταμεία (ΤΕΑ, ΕΣΠΑ).
Δυστυχώς οι προκηρύξεις δεν δημοσιεύθηκαν έγκαιρα (μέχρι την 31-12-2018) και χάθηκε η ευκαιρία εκτέλεσης έργων προϋπολογισμού πάνω από 110.000.000 ευρώ συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε.
Το χειρότερο είναι, ότι μαζί με την απώλεια χρηματοδοτήσεων χάνεται και η αξιοπιστία του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ απέναντι στους ευρωπαίους εταίρους, δεδομένου ότι η μη απορρόφηση των κονδυλίων από την χώρα μας στέρησε την δυνατότητα από άλλες χώρες να απορροφούσαν αυτές τα κονδύλια αυτά.
Από το συνολικό πρόγραμμα χρηματοδότησης από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία ΤΕΑ (Σύνορα και Ειδικές Δράσεις), του ΕΠΑΛΘ (Αλιείας), του ΕΣΠΑ και Πράσινο Ταμείο, μέχρι την ημερομηνία διενέργειας των εθνικών εκλογών της 5ης Ιουλίου 2019 τι ποσά είχαν απορροφηθεί;
Τα στατιστικά νούμερα σχετικά με τα ποσοστά απορρόφησης της χρηματοδότησης δυστυχώς δεν είναι ενθαρρυντικά για την τύχη του επενδυτικού προγράμματος 2014-2020 του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.
Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησαν τα Λ.Ν. αλλά και από στοιχεία που προκύπτουν από το επίσημη ιστοσελίδα του ΥΝΑΝΠ, τις επίσημες απαντήσεις σε Ερωτήσεις κατά την διαδικασία του κοινοβουλευτικού ελέγχου, από το συνολικό ύψος των 285,5 εκ. ευρώ του προγράμματος μέχρι και την 5-7-2019:
-είχε απορροφηθεί (διαγωνισμός, σύμβαση, παραλαβή, εξόφληση έργου) μόλις το 1,18% του συνολικού προϋπολογισμού των έργων!!!
-είχε διενεργηθεί διαγωνισμός και είχε υπογραφεί σύμβαση (απομένει η εκτέλεση, η παραλαβή και η εξόφληση) για έργα που αντιστοιχούν στο 25,50%!!! του συνολικού προϋπολογισμού των έργων.
-Παρέμεναν σε αρχικά στάδια έργα που αντιστοιχούσαν στο 73,55% του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος (210 εκ. ευρώ).
Τι γίνεται σήμερα; Φθάνει ο χρόνος;
Η σημερινή κυβέρνηση σίγουρα παρέλαβε ένα τεράστιο πρόγραμμα με ελάχιστη απορρόφηση και ελάχιστο χρόνο για ολοκλήρωση διαγωνιστικών διαδικασιών και παραλαβή των αντικειμένων (λήγει η προθεσμία την 30-6-2022).
Η πολιτική βούληση για την ολοκλήρωση του προγράμματος έχει επανειλημμένα εκφραστεί. Σειρά της στρατιωτικής ηγεσίας να λάβει δραστικά μέτρα.
Ομάδες κρούσης χρειάζονται, ενίσχυση των υπηρεσιών προμηθειών με εξειδικευμένο προσωπικό, αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, ορισμός προσώπων από την ανώτατη στρατιωτική ηγεσία ως υπευθύνων υλοποίηση του προγράμματος.
Χωρίς ισχυρή και έμπειρη Υπηρεσία διενέργειας των διαγωνισμών, δεν μπορεί να στεφθεί με επιτυχία το πρόγραμμα.
Αν δεν φτάνουν, να προσληφθούν άμεσα στελέχη και αξιωματικοί ειδικοτήτων (νομικών, οικονομικών, Τεχνικών) για την υλοποίηση του προγράμματος αυτού αλλά και του επόμενου της περιόδου 2021-2027.
Εδώ είναι οι σημαντικές προτεραιότητες και όχι η ίδρυση και στελέχωση υπηρεσιών εκεί που δεν χρειάζονται για το βόλεμα κάποιων…
Είναι καιρός να εξυπηρετηθεί και το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ για την εκπλήρωση της αποστολής του.
Εντός αυτής της 2 ετίας θα πρέπει να ολοκληρωθούν «εύκολες» προμήθειες (αυτοκίνητα, βαν επιτήρησης, ανταλλακτικά, κ.λ.π.) για τις οποίες υπάρχει και πλήρης τεχνογνωσία και καταγεγραμμένες απαιτήσεις από προηγούμενες όμοιες προμήθειες.
Αυτές οι προμήθειες θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί στα πρώτα δύο (02) έτη ισχύος του προγράμματος από την προηγούμενη κυβέρνηση.
Να ακολουθήσουν και οι δυσκολότερες προμήθειες, αφού αντιμετωπισθούν και πρόσθετες δυσκολίες όπως είναι οι χαμηλότεροι ρυθμοί παράδοσης των έργων από τους προμηθευτές λόγω CIVID-19.
Η υλοποίηση του προγράμματος 2014-2020 είναι υπόθεση που αφορά όλο το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ και την πορεία του στο μέλλον.
Απώλεια χρηματοδοτήσεων δεν συγχωρείται.
Στο τέλος, όλοι θα κριθούν από το αποτέλεσμα.
Και τα στελέχη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ έχουν και νου και γνώση και μπορούν να κρίνουν αυτά που καθημερινά ζουν καλύτερα από τον καθένα.
Δεν χρειάζονται ούτε οι ωραιοποιήσεις, ούτε καπηλεία λόγων και έργων.
Δεν οδηγούν πουθενά όλα αυτά.
Παλαιοκομματικές μέθοδοι που δεν καλύπτουν τις σημερινές ανάγκες επικοινωνίας με τους πολίτες.
Δουλειά και πάλι δουλειά χρειάζεται.
Δημήτρης Α.Σαϊτάκης
Επίτιμος Πρόεδρος ΠΕΑΛΣ
