Μετατροπή-επιμέλεια κειμένου: «ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΝΕΑ»
Την πλήρη αναβάθμιση της δημόσιας ναυτικής εκπαίδευσης και το άνοιγμα της ιδιωτικής προβλέπει ολοκληρωμένη πρόταση του Ιδρύματος Ευγενίδου, που παρουσιάστηκε στους φορείς της ελληνικής ναυτιλίας.
Η ΜΕΛΕΤΗ, η οποία -παρότι είχε εκπονηθεί από το 2020- παρέμενε ανεκμετάλλευτη από την ελληνική πολιτεία, προβλέπει το πέρασμα της δημόσιας ναυτικής εκπαίδευσης στον 21ο αιώνα, την ενίσχυση των ΕΠΑΛ με κρατική χρηματοδότηση του δεύτερου ταξιδιού πρακτικής άσκησης των σπουδαστών, αλλά και τη δημιουργία ιδιωτικών σχολών ΝΕΚΕ (Ναυτική Επαγγελματική Κατάρτιση και Επιμόρφωση).
Στόχος της πρότασης είναι να υπάρξει αναβάθμιση των δεξιοτήτων των σπουδαστών των δημόσιων σχολών στα ναυτικά επαγγέλματα εν όψει των νέων καυσίμων και τεχνολογιών στη ναυτιλία.
Η μελέτη θα αξιολογηθεί από τους αρμόδιους φορείς, που θα υποβάλουν τις προτάσεις τους, και στη συνέχεια θα υπάρξει μια ολιστική επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου, με εξορθολογισμό των διατιθέμενων πόρων και αναβάθμιση των υποδομών των δημοσίων ναυτικών σχολών.
Αλλαγές εκ βάθρων
Η πρόταση, με θέμα «Στρατηγική Διαμόρφωσης Νέου Θεσμικού Πλαισίου της Ναυτικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα», περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο εισαγωγής των σπουδαστών στις ΑΕΝ, ουσιαστική αναβάθμιση των υποδομών των δημοσίων σχολών στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στη ναυτιλιακή αγορά, αλλά και ενίσχυση του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού με την εξασφάλιση της απαιτούμενης υλικοτεχνικής υποδομής για την αντιμετώπιση των δυναμικά μεταβαλλόμενων απαιτήσεων στη ναυτιλία.
Επίσης προτείνει νέες μεθόδους μάθησης, με σταδιακή προώθηση της δυνατότητας εξ αποστάσεως ναυτικής εκπαίδευσης, με έναρξη από τα μαθήματα με τις λιγότερες απαιτήσεις σε διαδραστικές δραστηριότητες εντός της τάξης. Προτείνει εξάλλου την άμεση έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, που προβλέπεται από τον νόμο 3153/2003, ώστε να καταστεί δυνατή και λειτουργία ιδιωτικών σχολών ΝΕΚΕ με κατάλληλη εκπαιδευτική διαδικασία και λειτουργική εποπτεία, γεγονός που θα δώσει εναλλακτικό τρόπο εισόδου σπουδαστών στο ναυτικό επάγγελμα.
Σημειώνεται ότι η πρόταση του ιδρύματος θα αξιολογηθεί από τους αρμόδιους εμπλεκόμενους φορείς στους οποίους έχει ήδη αποσταλεί (υπουργείο Παιδείας, Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών Δημόσιας Ναυτικής Εκπαίδευσης, Σύλλογος Σπουδαστών ΑΕΝ Ασπροπύργου, Γενική Γραμματεία Αιγαίου, Ναυτικό Επιμελητήριο, Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας και Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία), προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις και τις τοποθετήσεις τους για το θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο της ναυτικής εκπαίδευσης έως τις 8/1/2024.
Υπό το πρίσμα αυτό και στο πλαίσιο της συνεργασίας του υπουργείου Ναυτιλίας με το Ίδρυμα Ευγενίδου αναμένεται, αφού εξεταστούν όλες οι παράμετροι, να διερευνηθούν οι προοπτικές εκσυγχρονισμού με έμφαση στην ολιστική επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου, στον εξορθολογισμό των διατιθέμενων πόρων και στη δημιουργία κατάλληλου ψηφιακού περιβάλλοντος.
Νέο θεσμικό πλαίσιο
Η συγκεκριμένη μελέτη προτείνει τη δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου, που θα δώσει τη δυνατότητα στην πολιτεία να εξασφαλίσει για την ελληνική ναυτιλία ικανά στελέχη, εμπεδώνοντας τον πρωταγωνιστικό της ρόλο διεθνώς, ενώ θα δώσει γνώσεις και δεξιότητες στους
απόφοιτους που θα τους καθιστούν ανταγωνιστικούς σε διεθνές επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η ενίσχυση της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Ναυτικών (ΔΕΚΝ) του υπουργείου Ναυτιλίας σε ανώτερη σε ιδιαίτερη διοικητική μονάδα, που θα αναφέρεται στην ένστολη ηγεσία και με διευθυντή που θα φέρει τον βαθμό του αρχιπλοιάρχου.
Στις προτεραιότητες της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κατάρτισης Ναυτικών (ΔΕΚΝ) θα είναι η παρακολούθηση και οργάνωση της ναυτικής εκπαίδευσης στις δημόσιες και ιδιωτικές σχολές, με ενίσχυσή της σε θέματα οικονομικών και κτιριακών θεμάτων των δημοσίων σχολών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το 2018, που επικαλείται η έρευνα του Ιδρύματος Ευγενίδου, η συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας στο ΑΕΠ ανερχόταν στο 6,6%, δημιουργώντας άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας που ξεπερνούν τις 160.000. Απ’ αυτές οι ενεργοί ναυτικοί ήταν 12.042, από τους οποίους οι 5.342 αφορούν ανώτερους αξιωματικούς γέφυρας και μηχανής, ποσοστό δυσανάλογα χαμηλό για τις απαιτήσεις της ναυτιλίας των Ελλήνων.
Η Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη ναυτιλιακή χώρα στον κόσμο, καθώς οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 21% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου σε όρους DWT.
Τα τελευταία δέκα χρόνια η συνολική χωρητικότητα του ελληνικού εμπορικού στόλου, που αποτελείται από 5.520 πλοία, έχει αυξηθεί κατά 50%. Ειδικότερα, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 80% των πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου που ελέγχονται από την Ε.Ε., το
73% των πετρελαιοφόρων, το 85% των πλοίων μεταφοράς LNG και το 17% των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Η εικόνα σήμερα
Συνολικά στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν 11 Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, 10 σχολές πλοιάρχων και 4 σχολές μηχανικών. Η ναυτική επαγγελματική κατάρτιση και επιμόρφωση του προσωπικού πλοίων και μηχανής του εμπορικού ναυτικού επιτρέπεται να παρέχεται και από ιδιωτικές σχολές ναυτικής επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης ΝΕΚΕ, που ιδρύονται και λειτουργούν από φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Επίσης λειτουργούν τα Κέντρα Επιμόρφωσης Στελεχών Εμπορικού Ναυτικού ΚΕΣΕΝ σε Ασπρόπυργο και Μακεδονία για την απόκτηση ειδικών δεξιοτήτων και απόκτησης διπλωμάτων πλοιάρχων και μηχανικών Α’ και Β’ Τάξης.
Στις σχολές ναυτικής εκπαίδευσης η Ελλάδα, όπως και τα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., έχει καθιερώσει το εθνικό πλαίσιο προσόντων, που εναρμονίζεται με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό (οκτώ επίπεδα).
Σύμφωνα με στοιχεία του Φεβρουάριου 2020, ο συνολικός αριθμός σπουδαστών και σπουδαστριών στις ΑΕΝ ανερχόταν σε 5.250, εκ των οποίων 2.950 πλοίαρχοι και 2.300 μηχανικοί.
Όπως επισημαίνει η σχετική έρευνα, λόγω της οικονομικής κρίσης οι αμοιβές του προσωπικού εκπαίδευσης έχουν μειωθεί σε τέτοιον βαθμό ώστε ο αριθμός των ναυτοδιδασκάλων στο εκπαιδευτικό προσωπικό να έχει ελαττωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα το προσωπικό εκπαίδευσης με επαρκή και πρόσφατη ναυτική εμπειρία να φθίνει συστηματικά.
Αναλυτικά πρόταση του Ιδρύματος Ευγενίδου
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ του Ιδρύματος Ευγενίδου για τη ναυτική εκπαίδευση περιλαμβάνουν αναλυτικά τα εξής:
Παραμένει η εισαγωγή των σπουδαστών στο Α’ εξάμηνο των ΑΕΝ μέσω των πανελλήνιων εξετάσεων, ενώ το ποσοστό εισαγωγής από τα ΕΠΑΛ προτείνεται να είναι στο 20% από 35% που είναι σήμερα.
Η διαδικασία απόκτησης ναυτικής ικανότητας πλοιάρχου μηχανικού από ναυτικά ΕΠΑΛ χωρίς αρχική είσοδο σε ΑΕΝ ή ιδιωτικές σχολές Ναυτικής Επαγγελματικής Κατάρτισης και Επιμόρφωσης (ΝΕΚΕ) ευθυγραμμίζεται με την αντίστοιχη διαδικασία μέσω των ΑΕΝ στο επίπεδο απόκτησης της Γ’ Τάξης και όχι της Β’ όπως προβλέπεται σήμερα.
Η πρόταση προϋποθέτει αναμόρφωση του προγράμματος των ναυτικών ΕΠΑΛ ώστε να διευκολύνεται η μελλοντική κατάταξη σε εξάμηνο σπουδών των ΑΕΝ.
Οι εισαγόμενοι στις ΑΕΝ ή ΝΕΚΕ όπως και οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ πριν από την έναρξη της θαλάσσιας υπηρεσίας θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή γνώση της αγγλικής γλώσσας, η εξοικείωση στην οποία προτείνεται να αποκτάται και εντός των σχολών, με την προσθήκη στα βιβλία ναυτιλιακών κανονισμών συμβάσεων συμφωνιών. Επίσης προβλέπει την ενθάρρυνση των αποφοίτων των ναυτικών ΕΠΑΛ να ενταχθούν σε ειδικά τμήματα για την απόκτηση πτυχίων κυβερνητών παράκτιων πλοίων, ρυμουλκών ή τουριστικών θαλαμηγών.
Ζητείται, επίσης, η εξασφάλιση κονδυλίων για τη χρηματοδότηση και του δεύτερου ταξιδιού πρακτικής άσκησης των σπουδαστών.
Ταχύτατη συμπλήρωση όλων των κενών οργανικών θέσεων τακτικού προσωπικού εκπαίδευσης στις ΑΕΝ από 184 σε 250, με σταδιακή μείωση του έκτακτου προσωπικού σε 60 αντί για 215 σήμερα.
Προτείνεται η δημιουργία ειδικού ταμείου με χρηματοδότηση από χορηγίες για την προώθηση της αριστείας στο προσωπικό εκπαίδευσης μέσω οικονομικών κινήτρων.
Θέσπιση δυνατότητας διαλέξεων από έμπειρους ενεργούς αξιωματικούς γέφυρας και μηχανής πλοίου, ενώ εισάγει τον θεσμό του «επισκέπτη» καθηγητή και των webinars.
Αύξηση του μηνιαίου μισθού των διδασκόντων και υποχρεωτική επιμόρφωσή τους στον τομέα που διδάσκουν με τη δημιουργία παράλληλα σχετικού μητρώου εκπαιδευτών.
Σε ό,τι αφορά το Κέντρο Επιμόρφωσης Στελεχών Εμπορικού Ναυτικού ΚΕΣΕΝ προτείνεται η ριζική εκ βάθρων αναθεώρηση του τακτικού και έκτακτου εκπαιδευτικού προσωπικού.
Άμεση συμπλήρωση των αναγκών σε προσομοιωτές γέφυρας σε όλες τις σχολές των πλοιάρχων με ταχεία αντιμετώπιση των αναγκών σε αυτές του υγρού φορτίου.
Προγραμματισμός των αναγκών του εξοπλισμού στα λοιπά εργαστήρια με έγκριση συγκεκριμένου ετήσιου τριετούς προϋπολογισμού και εξασφάλιση εκπαιδευτικού προσωπικού.
Για τις σχολές μηχανικών προτείνεται η άμεση βελτίωση των 21 εργαστηρίων που βρίσκονται σε χρήση, αλλά απαιτούν ανακαινίσεις με ταχεία παράλληλα συμπλήρωση των προσομοιωτών LPG-LNG και διαχείρισης φορτίου έρματος. Τριετής προϋπολογισμός για την προμήθεια του εξοπλισμού με εξασφάλιση του απαιτούμενου εκπαιδευτικού προσωπικού.
Για τα δύο ΚΕΣΕΝ προέκυψε ότι οι απαιτούμενες επεμβάσεις είναι μεγάλης κλίμακας και αφορούν ακόμα και τη βασική δομή λειτουργίας τους.
Σταδιακή δυνατότητα εξ αποστάσεως μάθησης
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ η σταδιακή δυνατότητα εξ αποστάσεως μάθησης, με έναρξη από τα μαθήματα με τις λιγότερες απαιτήσεις σε διαδραστικές δραστηριότητες εντός της τάξης. Δημιουργείται σε συνεργασία μεταξύ του υπουργείου Ναυτιλίας και των σχολών το κατάλληλο ψηφιακό περιβάλλον για την απρόσκοπτη λειτουργία της εξ αποστάσεως μάθησης.
Επανασχεδιάζονται τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών με βάση ης δυνατότητες που παρέχει βασιζόμενη στις νέες τεχνολογίες εξ αποστάσεως μάθηση. Προωθείται η συγγραφή ή πρόσβαση σε ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό κατάλληλο για την εξ αποστάσεως ασύγχρονη μάθηση όπου δεν απαιτείται κοινή συμμετοχή διδασκόμενων και διδασκόντων, αλλά και για τη σύγχρονη μάθηση που απαιτεί τη συμμετοχή και των δύο.
Δημιουργείται πρόγραμμα εξοικείωσης των εκπαιδευτών με τις ανάγκες των εναλλακτικών τρόπων μάθησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην τελευταία έκδοση της σύμβασης STCWγια τους εκπαιδευτές.
Δημιουργείται παράλληλα από το υπουργείο Ναυτιλίας κέντρο προώθησης της εξ αποστάσεως μάθησης με υψηλού επιπέδου εξειδικευμένο στελεχικό δυναμικό για τον κεντρικό συντονισμό των προγραμμάτων και ενεργειών.
