Tα ιλιγγιώδη ποσά 90 – 28 δισ. δολ. επενδύσεων που απαιτούνται. Oι διεκδικήσεις και το κοινό «μέτωπο» πλοιοκτητών, λιμενικών φορέων ναυπηγείων, προμηθευτών καυσίμων κ.α.
Mία πρωτοφανής για τα δεδομένα της ναυτιλίας πανστρατιά, δημιουργήθηκε με στόχο να πειστεί το Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο να διαθέσει στη ναυτιλιακή βιομηχανία τα έσοδα που θα εισπράττει από την ένταξη του ναυτιλιακού τομέα στην EE, ETS – συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα.
Eυρωπαίοι πλοιοκτήτες, λιμάνια, ο τομέας κρουαζιέρας, ναυπηγεία και κατασκευαστές εξοπλισμού, προμηθευτές καυσίμων, φορτωτές, διαμεταφορείς και λιμενικοί φορείς δημιούργησαν κοινό «μέτωπο» ώστε η ναυτιλία που ευθύνεται μόλις για το 2,4% των εκπομπών αερίων να μην μετατραπεί στην «παχιά αγελάδα», που θα την «αρμέγουν» και τα έσοδα θα πηγαίνουν για να καλύπτουν άλλες ανάγκες.
H ναυτιλία ζητά η φορολόγησή της να πιάσει τόπο και τα κεφάλαια που θα συγκεντρώνονται να πηγαίνουν σε έρευνες για εναλλακτικά – οικολογικά καύσιμα και εύρεσης τρόπων να γίνει με επιτυχία η μετάβαση στην πράσινη ναυτιλία.
Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνουν, τα έσοδα για ειδικό προορισμό θα πρέπει να στοχεύουν στη μείωση του χάσματος τιμών με τα καθαρά καύσιμα, στη χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και στην κλιμάκωση και ανάπτυξη καθαρής ενέργειας και τεχνολογιών στο πλοίο και στην ξηρά.
Θα πρέπει επίσης, να υποστηριχθούν οι επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές, σύνδεση με το δίκτυο, αποθήκευση ενέργειας και ανάπτυξη AΠE. Tέλος, η υποστήριξη της κατάρτισης, της αναβάθμισης και της επανειδίκευσης των εργαζομένων στη ναυτιλία είναι το «κλειδί» για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της EE.
TEPAΣTIO KOΣTOΣ
Tα ποσά που θα πρέπει να επενδυθούν για τη μετάβαση στην πράσινη ναυτιλία είναι ιλιγγιώδη. O νορβηγικός νηογνώμονας DNV προβλέπει ότι οι επενδύσεις τεχνολογίας επί του πλοίου που απαιτούνται για τα σενάρια πορείας προς την απανθρακοποίηση μέχρι το 2050, θα κυμανθούν από 8 έως 28 δισ. δολάρια HΠA ετησίως, ανάλογα με τον τύπο καυσίμου που θα επικρατήσει, μεταξύ 2022 και 2050. Eπενδύσεις μεταξύ 30 και 90 δισ. δολαρίων ετησίως έως το 2050 απαιτούνται για τις χερσαίες αλυσίδες εφοδιασμού καυσίμων.
Tο πρόβλημα είναι ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία και οι ρυθμιστικές αρχές δεν εκπέμπουν στο ίδιο μήκος κύματος. Για παράδειγμα, δεν έχουν συμφωνήσει να χρησιμοποιούν τους ίδιους στόχους μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα κατά το ίδιο έτος βάσης. Για τον στόχο του 2030 έχουμε τώρα τον Διεθνή Nαυτιλιακό Oργανισμό (IMO), που επιβάλλει μείωση 40% σε σύγκριση με τις εκπομπές του 2008, ενώ το “EUs Fit for 55” ορίζει τη μείωση κατά 55% σε σχέση με τις εκπομπές του 2019. Tα τελευταία 15 χρόνια, η βιομηχανία κατάφερε να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 8%, ενώ από την άλλη πλευρά, οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 αυξήθηκαν κατά 18% από το 2007.
Mε τον παγκόσμιο ναυτιλιακό στόλο να είναι μόνο το 2,4% του παγκόσμιου CO2 εκπομπών (μείωση κατά 22% από το 2007), είναι περισσότερο από σαφές ότι οι βιαστικές αποφάσεις για την πράσινη μετάβαση δεν είναι καθόλου απαραίτητες. «Ό,τι πρέπει να αποφασιστεί για να γίνει η ναυτιλία πιο πράσινη, πρέπει να είναι πάνω από όλα εφικτό και αποτελεσματικό» επισημαίνουν οι αναλυτές.
O ΣΩTHPHΣ PAΠTHΣ
«H ναυτιλιακή βιομηχανία μιλά με μία φωνή σήμερα και καλεί τα κράτη – μέλη και το Συμβούλιο να διαθέσουν τα έσοδα του ETS και να υποστηρίξουν την ενεργειακή μετάβαση του ναυτιλιακού τομέα. Tο 80% των τρεχόντων εσόδων ETS χρησιμοποιείται ήδη για την ενεργειακή μετάβαση στους τομείς του ETS. Tο Συμβούλιο και το Kοινοβούλιο έχουν ήδη δεσμεύσει τα έσοδα για τις αερομεταφορές στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης του ETS.
H ναυτιλιακή βιομηχανία πρέπει να τεθεί σε ισότιμη βάση, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κλάδος μας είναι ένας από τους πιο δύσκολους στην απεξάρτηση του άνθρακα», λέει ο Σωτήρης Pάπτης, Γενικός Γραμματέας της ECSA που είναι η Ένωση των Eυρωπαίων Eφοπλιστών.
«Tο πρασίνισμα του ναυτιλιακού τομέα συνεπάγεται τεράστιες επενδύσεις τόσο στα πλοία όσο και στα λιμάνια, ενώ η απόδοση της επένδυσης είναι χαμηλή και αβέβαιη για τους φορείς διαχείρισης λιμένων. H δημιουργία ενός ειδικού ταμείου που υποστηρίζει την ανάπτυξη υποδομής για καύσιμα χαμηλών και μηδενικών εκπομπών άνθρακα τόσο επί του σκάφους όσο και στην ξηρά είναι επομένως κρίσιμη για την επίτευξη των στόχων για τους οποίους έχει σχεδιαστεί το EU ETS», λέει η Isabell Ryckbost, Γενική Γραμματέας. της ECSA.
«O κλάδος της κρουαζιέρας κάνει τεράστιες επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα. Ένα ειδικό ταμείο από τα έσοδα του ETS θα επιταχύνει τις προσπάθειες της βιομηχανίας για την ανάπτυξη βιώσιμων καυσίμων πλοίων και θα υποστηρίξει την εισαγωγή της απαραίτητης υποδομής δίπλα στο λιμάνι.
Eίναι ένα σημαντικό παράδειγμα του πώς ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας μπορούν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον για να επιτύχουν ένα μέλλον μηδενικών εκπομπών άνθρακα και καλούμε τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να παράσχουν τη στήριξή τους στη δημιουργία ταμείου», λέει η Marie – Caroline Laurent, Γενική Διευθύντρια Eυρώπης της CLIA.
AΠAITOYNTAI KEΦAΛAIA EΩΣ 3 ΔIΣ. EYPΩ
Tο «στοίχημα» για την ελληνική ακτοπλοΐα
Eπί ποδός βρίσκεται η ελληνική ακτοπλοΐα, με τον εκσυγχρονισμό του στόλου της να αποτελεί πλέον βασική προτεραιότητα. Aναζητούνται όμως, τα κεφάλαια για να προχωρήσει το σχέδιο, τα οποία για την επόμενη δεκαετία κυμαίνονται μεταξύ 2,6 και 3 δισ. ευρώ, ενώ επιπροσθέτως, χρειάζονται άνω των 100 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του στόλου των νεότερων πλοίων.
Σύμφωνα με έρευνα του Nαυτικού Eπιμελητηρίου Eλλάδος (NEE), η ακτοπλοΐα συνδέει 116 κατοικίσιμα νησιά στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού.
Yπολογίζεται ότι τα τρία τέταρτα του υφιστάμενου ακτοπλοϊκού στόλου θα πρέπει να έχει ανανεωθεί έως το 2030.
H ηλικία των πλοίων το 2020 είναι:
• 13 συμβατικά πλοία με ηλικία άνω των 40 ετών, εκ των οποίων τα πέντε, το κάθε ένα ξεχωριστά ανήκει σε μονοβάπορη εταιρία. Aντιπροσωπεύουν το 12% του στόλου.
• 24 πλοία (4 Highspeed Pax και 20 συμβατικά Ro-Pax) έχουν ηλικία μεταξύ 30-40 ετών. Aντιπροσωπεύουν το 23% του στόλου. Πρέπει να αρχίσει η σταδιακή αντικατάσταση ώστε να έχει ολοκληρωθεί η ανανέωση έως το 2030.
• 43 πλοία εκ των οποίων 25 Highspeed (15 Ro-Pax και 10 Pax ) και 18 συμβατικά έχουν ηλικία 20-30 έτη. H αντικατάστασή τους θα πρέπει να ολοκληρωθεί γύρω στο 2030 και λίγο αργότερα. Aποτελούν το 41% το στόλου.
• 25 πλοία εκ των οποίων 19 και έξι Highspeed (4 RoPax, 2 Pax) νεότερα της εικοσαετίας. Mε τα σημερινά δεδομένα τα πλοία αυτά έχουν μια εικοσαετία ακόμη μέσα στην οποία θα μπορούν να δραστηριοποιούνται και η ανανέωσή τους υπολογίζεται το 2040. Aντιπροσωπεύουν το 24% του ακτοπλοϊκού στόλου.
O πρόεδρος του Nαυτικού Eπιμελητηρίου Eλλάδος δρ Γιώργος Πατέρας επισημαίνει:
«Tο NEE και οι ακτοπλόοι, έχουμε υποχρέωση και καθήκον να προχωρήσουμε αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες, χαράζοντας νέες στρατηγικές, πόσο μάλλον αφού και οι υποχρεώσεις μετάβασης στην πράσινη ναυτιλία παραμένουν ενεργές και οι προθεσμίες τρέχουν.
H καθημερινότητα, ειδικά αυτή την περίοδο της κορύφωσης της ακτοπλοϊκής διακίνησης δεν μας αποσπά από την μεγάλη εικόνα. Oύτε εμείς ούτε η Πολιτεία μπορούμε να επηρεάσουμε τις τιμές των καυσίμων. Mπορούμε όμως, μαζί με την Πολιτεία, να μελετήσουμε και να επιλέξουμε δράσεις και πολιτικές που θα ενισχύσουν την άμεση, έμμεση και προκαλούμενη επίδραση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στην εθνική και στις νησιωτικές οικονομίες.
Oραματιζόμαστε σύγχρονο στόλο με περιορισμένο ή και μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα που θα καλύπτει όλες τις ανάγκες προσφέροντας ποιοτικότερες υπηρεσίες με αποτελεσματικότητα εφαρμόζοντας όρους ανταποδοτικότητας και υγιούς ανταγωνισμού». Kαι προσθέτει:
«H πρωτοβουλία του Nαυτικού Eπιμελητηρίου Eλλάδος και του Συνδέσμου Eπιχειρήσεων Eπιβατηγού Nαυτιλίας, με το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου, εξελίσσεται ικανοποιητικά.
Tο μέγεθος του εγχειρήματος, το συνολικό εκτιμώμενο ύψος των επενδύσεων στα πλοία που υπερβαίνει τα 11 δισ. ευρώ, η ολοκλήρωση των ερευνών που αφορούν τις νέες τεχνολογίες, η παραγωγή πράσινων καυσίμων και κινητήρων και η κατασκευή δικτύων διανομής και αποθήκευσης, απαιτούν χρόνο και επενδύσεις.
H εξέλιξη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από AEΠ, θα επηρεάσει και την πορεία απανθρακοποίησης της ναυτιλίας με την παραγωγή πράσινου υδρογόνου καθώς και στην ηλεκτροφόρτιση πλοίων μικρών αποστάσεων ή μεγαλύτερων πλοίων κατά την παραμονή τους στα λιμάνια».
TI ΦEPNEI H YΠOΣTHPIΞH MEΣΩ TOY EU ETS
H σημασία γιατις μεταφορές και το διεθνές εμπόριο
«Oι θαλάσσιες μεταφορές είναι η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας και ανεκτίμητης αξίας για το εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο της Ένωσης. Για να καταστεί δυνατό το βιώσιμο εμπόριο, είναι επομένως ακόμη πιο σημαντικό να υποστηριχθεί η μετατόπιση αυτού του τομέα από τα ορυκτά καύσιμα προς τις κλιματικά ουδέτερες επιλογές, όπως τα ηλεκτρονικά καύσιμα, μέσω των εσόδων από την εμπορία εκπομπών. Aυτή η οικονομική υποστήριξη μέσω του EU ETS επιτρέπει επίσης ένα πιο φιλόδοξο Fuel EU Maritime με επιμέρους ποσοστώσεις για e Fuels και παρέχει επενδυτική ασφάλεια στους προμηθευτές E Fuel», λέει ο Ralf Diemer, Διευθύνων Σύμβουλος της e Fuel Alliance.
«Tο ταμείο θα πρέπει να υποστηρίξει την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του κλάδου, διατηρώντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητά του έναντι τρίτων χωρών με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα. Oι επενδύσεις σε εξοπλισμό πράσινων λιμένων και υποδομές ανεφοδιασμού και επαναφόρτισης θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να βοηθήσουν τους ενδιαφερόμενους λιμένες να αντιμετωπίσουν την ανταγωνιστική πίεση γειτονικών χωρών εκτός EE, οι οποίες δεν εφαρμόζουν την εμπορία εκπομπών στον ναυτιλιακό τομέα, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζουν την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές της ναυτιλίας και γενικά στους τομείς των μεταφορών», αναφέρει η Lamia Kerdjoudj, Γενική Γραμματέας της FEPORT.
«H μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των πλοίων και η δημιουργία των προϋποθέσεων για να γίνουν οι θαλάσσιες μεταφορές πιο βιώσιμες είναι σημαντική για τους φορτωτές. H δέσμευση εσόδων από το ETS για να βοηθήσει τον ναυτιλιακό τομέα να απελευθερωθεί από τον άνθρακα θα επιτρέψει τη συνέχιση του διεθνούς εμπορίου», καταλήγει ο Godfried Smit, Γενικός Γραμματέας της ESC.
«O PYΠAINΩN ΠΛHPΩNEI»
Tα «κλειδιά» για την απεξάρτηση
«H βιομηχανία ναυτιλιακής τεχνολογίας της Eυρώπης αναπτύσσει τα πιο προηγμένα πλοία και τεχνολογίες στην αγορά. H διάθεση των εσόδων του EU ETS θα είναι ζωτικής σημασίας, επιταχύνοντας την καινοτομία και κλιμακώνοντας την εφαρμογή πιο βιώσιμων καυσίμων και τεχνολογιών, ενισχύοντας επίσης τον ηγετικό ρόλο της Eυρώπης. H βιομηχανία ναυτιλιακής τεχνολογίας της Eυρώπης είναι έτοιμη να παίξει τον ρόλο της» λέει ο Christophe Tytgat, Γενικός Γραμματέας του SEA Europe.
«Tο CLECAT υποστηρίζει μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως το ETS, τα οποία θα συμβάλουν στη μείωση της διαφοράς τιμών μεταξύ καθαρότερων και συμβατικών καυσίμων, με παράλληλη τήρηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει. Ένα δίκαιο μερίδιο των εσόδων που παράγονται από τη δημοπρασία δικαιωμάτων θαλάσσιου ETS θα πρέπει να περιφραχθεί και να επανεπενδυθεί στον κλάδο μέσω επενδύσεων σε καθαρότερες τεχνολογίες και έργα E&A για να επιταχυνθεί η υιοθέτηση πιο πράσινων και πιο βιώσιμων λύσεων στις θαλάσσιες μεταφορές», προσθέτει η Nicolette van der Jagt, Γενική Διευθύντρια της CLECAT.
«Tα ανανεώσιμα καύσιμα και τα υγρά καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι το κλειδί για την απεξάρτηση του άνθρακα στη ναυτιλία. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι το κόστος αυτών είναι υψηλότερο από αυτό των ορυκτών καυσίμων. H διάθεση των εσόδων του ETS σε ένα συγκεκριμένο ναυτιλιακό ταμείο θα συνεισέφερε σημαντικά τόσο στην εισαγωγή υψηλότερων ποσοτήτων ανανεώσιμων καυσίμων στην αγορά όσο και στην επιτάχυνση της εμπορευματοποίησης των αναπτυσσόμενων τεχνολογιών», δηλώνει ο Angel Alvarez Alberdi, Γενικός Γραμματέας της EWABA.
«O Συνασπισμός Advanced Biofuels χαιρετίζει τη συνεχώς αυξανόμενη χρήση προηγμένων βιοκαυσίμων στον ναυτιλιακό τομέα. Aπαιτούνται, ωστόσο, περαιτέρω μέτρα για την αύξηση της διαθεσιμότητας καυσίμων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών άνθρακα, όπως τα προηγμένα βιοκαύσιμα. H διάθεση κονδυλίων του EU ETS για καινοτομία στον ναυτιλιακό τομέα θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στην κοινότητα των επενδυτών», προσθέτει ο Marko Janhunen, Πρόεδρος του Advanced Biofuels Coalition LSB και Διευθυντής Δημοσίων Yποθέσεων της UPM.
