Ο Τραμπ και ο Μασκ προκαλούν αναταραχές στην Ευρώπη

Μέσα σε λίγα λεπτά, οι δηλώσεις του Τραμπ ανησύχησαν τις διεθνείς καγκελαρίες, υπενθυμίζοντας το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Ενώ απομένουν λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν την ορκωμοσία του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ σε μια εκρηκτική συνέντευξη Τύπου από το Sea to Lake, αναφέρθηκε σε μια κατάκτηση «με στρατιωτική δύναμη» της Διώρυγας του Παναμά και της Γροιλανδίας, σε μια καθόλου συγκεκαλυμμένη «οικονομική» προσάρτηση του Καναδά, ο οποίος θα γινόταν «η 51η αμερικανική πολιτεία», και στην ανάγκη να αυξήσουν οι χώρες του ΝΑΤΟ τις αμυντικές δαπάνες τους στο 5% των αντίστοιχων ΑΕΠ τους.

Και αφού οι δηλώσεις του για τη Γροιλανδία προκάλεσαν αρχικά έντονες διαμαρτυρίες από τη Δανία -η οποία ελέγχει την περιοχή για δύο αιώνες- είπε επίσης, ότι θα προχωρούσε στην επιβολή τελωνειακών δασμών στην Κοπεγχάγη, ως πιθανά αντίποινα, αν οι Δανοί αντισταθούν.

Μέσα σε λίγα λεπτά, οι δηλώσεις του ανησύχησαν τις διεθνείς καγκελαρίες, υπενθυμίζοντας το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Στην πραγματικότητα, οι δηλώσεις του αντανακλούν τον πυρήνα του συνθήματος «Πρώτα η Αμερική», με τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται ο νέο-εκλεγμένος πρόεδρος δηλ. τη διαφύλαξη της αμερικανικής ασφάλειας και των εθνικών συμφερόντων πάνω και πρώτα απ΄ όλα. Ακόμη, και με τίμημα τη διάσπαση συμμαχιών και την παραβίαση της κυριαρχίας ανεξάρτητων κρατών, και μαζί με αυτά, του διεθνούς δικαίου.

Εκείνο, το οποίο τουλάχιστον προς το παρόν δεν φαίνεται να εκτιμά ο Τραμπ, είναι ότι η Αμερική θα ριψοκινδυνεύσει να βρεθεί μόνη, ακολουθώντας αυτές τις πολιτικές.

Οι πρώτες ευρωπαϊκές αντιδράσεις

Στην Ευρώπη, ήταν το Βερολίνο και το Παρίσι που πήραν άμεσα θέση απέναντι στις δηλώσεις του Τραμπ. Ο Γερμανός καγκελάριος Σόλτς επέμεινε, ότι «σύνορα δεν πρέπει ποτέ να μετακινηθούν με τη βία και ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν κατανοούν τις δηλώσεις από τις ΗΠΑ».

«Αποκλείεται η ΕΕ να αφήσει άλλα έθνη του κόσμου, όποια και αν είναι αυτά, να στοχεύσουν τα κυρίαρχα σύνορά της», δήλωσε ο Γάλλος ΥΠΕΞ Jean-Noël Barrot.

«Είναι «μια μορφή ιμπεριαλισμού», του Τραμπ, καταγγέλλει η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης, Sophie Primas. «το απαραβίαστο των συνόρων ισχύει για κάθε χώρα».

Στο ίδιο πνεύμα αντέδρασε και ο Βρετανός πρωθυπουργός Στάρμερ μετά από τις συκοφαντικές δηλώσεις του Musk και τις παρεμβάσεις του στην πολιτική ζωή του Η.Β.

Ακόμη, ο Ισπανός πρωθυπουργός Sanchez, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 ετών από τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο, τόνισε μεταξύ άλλων, ότι «η διεθνής άκρα δεξιά καθοδηγείται από τον πλουσιότερο άνθρωπο του πλανήτη (υπονοώντας τον Musk) και επιτίθεται στους θεσμούς».

Ας σημειωθεί, ότι η συμφωνία της ΕΕ περιλαμβάνει ρήτρα, σύμφωνα με την οποία «αν μέλος της Ένωσης είναι θύμα ένοπλης επίθεσης στην επικράτειά του, τα άλλα  μέλη έχουν την υποχρέωση να το συνδράμουν με όλα τα μέσα τα οποία διαθέτουν.»

Η Επιτροπή επιβεβαίωσε, ότι η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας θα εφαρμοζόταν στην περίπτωση επίθεσης κατά της Γροιλανδίας, παρά το γεγονός ότι το νησί δεν είναι πλέον μέλος της ¨Ενωσης. Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο της ΈΕ ( FT) υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών και κοινός ανανεούμενος προβληματισμός.

Όμως, όσον αφορά το ΝΑΤΟ, μέλος του οποίου είναι η Δανία, η Muriel Domenach, πρώην πρέσβειρα της Γαλλίας στη Συμμαχία, παρατηρεί στο Χ: «Το άρθρο 4  του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, δεν σχεδιάστηκε για να προβλέψει την αντίδραση της Συμμαχίας σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ μελών». (Στην Ελλάδα έχουμε γνώση αυτής της αδυναμίας από τις εντάσεις του 2020 με την Τουρκία).

Αλλά καθώς οι χώρες υιοθετούν κάποια περισσότερο προσεκτική στάση, ο Δανός ΥΠΕΞ  Rasmussen δήλωσε, ότι θα ήταν έτοιμος να συζητήσει με τις  ΗΠΑ μια ενδεχόμενη συνεργασία, ώστε οι Αμερικανικές φιλοδοξίες να ικανοποιούντο.

Πίσω από το θέμα της Γροιλανδίας, θα μπορούσε να υποστηριχθεί, ότι υποβόσκει η αντίληψη των ισορροπιών στην Αρκτική, οι οποίες απασχολούν άμεσα τις δυνάμεις της ευρύτερης περιοχής ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδά, Σκανδιναυικές χώρες κ.ά. δεδομένης της γεωστρατηγικής σημασίας της αρκτικής ηπείρου (συντομότεροι διάδρομοι πλοήγησης, πλούσιο σε ορυκτά υπέδαφος, κ.ά.).

Η Δανία διατηρεί τον έλεγχο της Γροιλανδίας για θέματα αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής, παρά την αποχώρηση της τελευταίας από την ΕΕ το 1985 μετά από δημοψήφισμα. Από την άλλη πλευρά, οι νέοι ευρωπαίοι ηγέτες τήρησαν σιωπή.

Η Ύπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική Kaja Kallas και ο νέος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Antonio Costa δεν έχουν ακόμη (10/1) προβεί σε σχόλια.

Ο Μασκ μπορεί να γίνει επικίνδυνος

Αν η πρώτη θητεία του Trump ήταν ένας ανεμοστρόβιλος για τις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, αυτή τη φορά δεν είναι μόνο ο μεγιστάνας, ο οποίος αμφισβητεί τους ακρογωνιαίους λίθους της δυτικής συμμαχίας και του διεθνούς συστήματος.

Στην πραγματικότητα, το ευρωπαϊκό μπλοκ έχει ήδη εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τις επιθέσεις και τις παρεμβάσεις και των κύριων υποστηρικτών του Τραμπ, ξεκινώντας από τον Elon Musk.

Για εβδομάδες, ο ιδρυτής του Starlink και της Tesla χρησιμοποιεί την πλατφόρμα του X,  για να παρέμβει στην προεκλογική εκστρατεία στη Γερμανία και στη δημόσια συζήτηση στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ανοιχτή υποστήριξη προς τους ηγέτες των αντιευρωπαϊκών ακροδεξιών κομμάτων.

Ο Νοτιοαφρικανός δισεκατομμυριούχος υποστήριξε το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), ζήτησε την απελευθέρωση του φυλακισμένου Βρετανού αντιμουσουλμάνου εξτρεμιστή Τόμι Ρόμπινσον, ενώ αποκάλεσε τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ «κακό τύραννο που θα έπρεπε να βρίσκεται στη φυλακή».

Η επιρροή του Musk συνεχίζει να αυξάνεται, όπως και η παρέμβασή του στις ευρωπαϊκές υποθέσεις.

Κατηγορούμενη για «λογοκρισία» από τον Elon Musk, η ΕΕ θα χρειαστεί το νομοθετικό της οπλοστάσιο και την κοινή πολιτική της βούληση, προκειμένου να αντιταχθεί και να περιορίσει τις διαδικτυακές παρεμβάσεις και την παραπληροφόρηση.

Είναι όμως ενδιαφέρον, ότι προς τη νοοτροπία του Musk, στο πλαίσιο του αιτήματος για «ελεύθερη ενημέρωση», φαίνεται να κινείται και ο Mark Zuckerberg ιδιοκτήτης της Meta, γεγονός το οποίο προδιαγράφει ένα ισχυρότατο κοινό μέτωπο από τους μεγιστάνες των κοινωνικών δικτύων.

Παρά την πίεση από ορισμένα κράτη μέλη και αρκετούς ευρωβουλευτές – οι οποίοι κατηγορούν ανοιχτά τον Μusk, ότι έχει δημιουργήσει «μια εκστρατεία αποσταθεροποίησης κατά της δημοκρατίας στην Ευρώπη» – οι εσωτερικές διαιρέσεις εντός της ΕΕ φαίνεται να έχουν πείσει την Επιτροπή να κρατήσει, τουλάχιστον προς το παρόν, ένα χαμηλό προφίλ σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η άμεση αντιπαράθεση. Ο φόβος είναι, ότι σε περίπτωση σύγκρουσης θα υπήρχαν ενδεχομένως αντίποινα από τον ίδιο τον Λευκό Οίκο.

Καθώς ο Trump προετοιμάζει την επιστροφή του, ο συναγερμός αυξάνεται μεταξύ των Ευρωπαίων συμμάχων. Αν και πολλοί πιστεύουν, ότι είναι απίθανο – τουλάχιστον στην περίπτωση των πιο συγκλονιστικών δηλώσεών του – ο μεγιστάνας να περάσει από τα λόγια στις πράξεις, επισημαίνουν ότι ορισμένες από τις δηλώσεις του χρονολογούνται από την πρώτη θητεία του. Θα πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη, ότι τότε δεν συνοδεύονταν από την ανοιχτή απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας, όπως φαίνεται να συμβαίνει τώρα, όσο ρητορικές και αν είναι τέτοιες δηλώσεις.

Οι δηλώσεις του Τραμπ λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του (20/1) είναι σίγουρα πομπώδεις.

Ορισμένοι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες πήραν θέση κυρίως για την υπόθεση της Γροιλανδίας, για την οποία, ωστόσο, οι ηγέτες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ προτίμησαν να παραμείνουν σιωπηλοί ή σχεδόν. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, διότι η αντιπαράθεση με τον Τραμπ στο πεδίο των διακηρύξεων, ενδεχομένως δεν θα βοηθούσε.

Εκείνο όμως το οποίο είναι βασικό να απαντηθεί, είναι αν η Ευρώπη είναι διατεθειμένη να προχωρήσει με πράξεις.

Είναι η ΕΕ πρόθυμη να κάνει περισσότερα για την ασφάλεια και την άμυνα με ένα νέο κοινό χρέος ή / και αφήνοντας περισσότερο χώρο δαπανών για τα κράτη μέλη; Είναι έτοιμη να δημιουργήσει μια πραγματική αμυντική βιομηχανία και έναν ευρωπαϊκό στρατό; Και πάνω απ’ όλα: είναι έτοιμη να μιλήσει με μία φωνή στο εξωτερικό;

Ένα πρώτο δείγμα αποφασιστικότητας, θα ήταν η εφαρμογή της κοινοτικής Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, όπου προβλέπονται υψηλά πρόστιμα για μεγάλες πλατφόρμες σε περιπτώσεις παραπληροφόρησης, ώστε ο Musk και ο Zuckerberg να αντιληφθούν την ευρωπαϊκή βούληση.

Ο Τραμπ γίνεται πρόβλημα – αν όχι απειλή – εφόσον  η ΕΕ θα συνεχίσει να χάνεται στα λόγια.

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής

Share:

Facebook
Twitter
WhatsApp
Email

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοπή Πίτας 2025 του Συλλόγου Αποστράτων Στελεχών ΛΣ ΒΔ Ελλάδος

Στις 9/2/25 στην αίθουσα του Πάνθεον στη Ηγουμενίτσα ο Σύλλογος Αποστράτων Στελεχών ΛΣ ΒΔ Ελλάδος πραγματοποίησε με επιτυχία την ετήσια γενική του συνέλευση.Παράλληλα ο σύλλογος έκοψε και την πίτα του.  Η Ε.Α.Α.Λ.Σ. εύχεται καλή χρονιά και δημιουργική!

Συνεδρίαση Νεοσυσταθέντος ΑΝΣ στο ΘΚ ”Γ. ΑΒΕΡΩΦ”

Tην Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025, πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση του Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου (ΑΝΣ) υπό τη νέα του σύνθεση, επί του Θ/Κ «Γ. ΑΒΕΡΩΦ». Η νέα σύνθεση του ΑΝΣ είναι η ακόλουθη: Αντιναύαρχος Δημήτριος – ΕλευθέριοςΚατάρας ΠΝ Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος Χρήστος Σασιάκος

Τελετή Παράδοσης – Παραλαβής Καθηκόντων Διοικητού ΓΕΠΝ

Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025, πραγματοποιήθηκε στο Ναυτικό Οχυρό Βοτανικού, η τελετή παράδοσης – παραλαβής καθηκόντων του Γενικού Επιθεωρητή Πολεμικού Ναυτικού (ΓΕΠΝ), παρουσία του Αρχηγού ΓΕΝ, Αντιναυάρχου Δημήτριου-Ελευθέριου Κατάρα ΠΝ. Καθήκοντα Γενικού Επιθεωρητή Πολεμικού Ναυτικού παρέλαβε ο Υποναύαρχος (Μ) Πιέρρος

Τελετή Παράδοσης – Παραλαβής Καθηκόντων Διοικητού Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ)

Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025 και παρουσία του Επιτελάρχη ΓΕΕΘΑ Αντιπτέραρχου (Ι) Κωνσταντίνου Μπούζου, πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσης –  παραλαβής καθηκόντων Διοικητού της Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ), από την Σμήναρχο (ΥΝ) Κυριακή Πελέκη στην Ταξίαρχο Μαρία Γιαννοπούλου. Την τελετή, η

Μετάβαση στο περιεχόμενο