Αν υπάρχει μια χώρα στην Ευρώπη που πρέπει να είχε ήδη χαράξει ρότα για την πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας μέχρι το 2030 αυτή είναι η Ελλάδα. Η πιο νησιωτική χώρα στη Γηραιά Ήπειρο με την ελληνική ακτοπλοΐα να εξυπηρετεί με 97 πλοία και περίπου 30 εταιρείες περί τα 115 νησιά, εκ των οποίων 89 αποκλειστικά με τα πλοία, καθώς δεν υπάρχει αεροπορική σύνδεση.
Η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά που είναι η μεγαλύτερη της Ευρώπης αποτελεί το 18% της ευρωπαϊκής. Ωστόσο μέχρι στιγμής έχουν γίνει ελάχιστα πρακτικά βήματα για τη χάραξη της στρατηγικής με στόχο το πρασίνισμα της ακτοπλοΐας. Την ίδια στιγμή οι γείτονές μας οι Ιταλοί
έχουν ήδη καταφέρει να εγκριθούν από την Κομισιόν επιδοτήσεις συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ για την πράσινη μετάβαση του ακτοπλοϊκού
στόλου. Πριν από έναν χρόνο έχει λάβει έγκριση από την ΕΕ για 500 εκατ. ευρώ ενισχύσεις των ακτοπλοϊκών εταιρειών ενώ πριν από λίγες
ημέρες έλαβε έγκριση για άλλα 570 εκατ. ευρώ για την ηλεκτροδότηση των πλοίων στα λιμάνια. Η Ιταλία κοινοποίησε στην Επιτροπή τα σχέδιά της να θεσπίσει ένα καθεστώς ύψους 570 εκατ. ευρώ για την παροχή κινήτρων στους φορείς εκμετάλλευσης πλοίων ώστε να συνδέονται με υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας από την ξηρά όταν βρίσκονται σε αγκυροβόλιο σε θαλάσσιους λιμένες, προκειμένου να τροφοδοτούν τις υπηρεσίες, τα συστήματα και τον εξοπλισμό επί του πλοίου. Το καθεστώς θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2033, αναφέρεται σε ανακοίνωση της ΕΕ.
Στη χώρα μας η πρώτη ουσιαστική κίνηση στην κατεύθυνση ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου ήρθε από την Attica Group, η οποία ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα την υπογραφή συμφωνίας με τη Stena RoRo για τη ναυπήγηση και μακροχρόνια ναύλωση με δικαίωμα αγοράς δύο πλοίων και προοπτική επέκτασης για επιπλέον δύο. Τα πλοία θα ναυπηγηθούν από τη Stena RoRo στο ναυπηγείο CMI Jinling Weihai της Κίνας και η παραλαβή τους έχει προγραμματιστεί για τον Απρίλιο και τον Αύγουστο του 2027. Τα πλοία με μήκος 240 μέτρα μεταφορική ικανότητα 1.500 επιβατών και 3.320 γραμμικών μέτρων γκαράζ (περίπου 200 φορτηγά) θα δρομολογηθούν στην Αδριατική.
Η μεγάλη πρόκληση
Ωστόσο η κίνηση αυτή δεν φτάνει καθώς η πράσινη μετάβαση αφορά πολύ περισσότερα πλοία. Το 41% των ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα, το 2035 θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών, τόνισε μιλώντας πρόσφατα σε εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου ο Μιχάλης Ευγενίδης – Δημητριάδης εκ μέρους της ακτοπλοϊκής Aegean Sea Lines, προσθέτοντας ότι η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος.
Επίσης όπως εξηγούν παράγοντες της ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς εκτός από τις ελεύθερες γραμμές υπάρχει ανάγκη ανανέωσης του στόλου και των πλοίων που εξυπηρετούν άγονες γραμμές. Και στο πλαίσιο αυτό καθυστερούν όπως προκύπτει οι σχεδιασμοί για το τι πλοία χρειάζεται η πολιτεία στις άγονες γραμμές και κυρίως αν είναι διατεθειμένη μέσω των μισθωμάτων να στηρίξει την ανανέωση του στόλου. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ίδιοι παράγοντες πώς θα ναυπηγήσει η οποιαδήποτε εταιρεία πλοία εάν τα μισθώματα παραμένουν τα ίδια που αφορούν πλοία ηλικίας 30 ετών.
Το υπουργείο Ναυτιλίας προς το παρόν βρίσκεται στο στάδιο ανάθεσης μελετών. Ήδη προχώρησε στην ανάθεση σε ιδιώτη εκπόνησης μελέτης για συγκεκριμένες αντιπροσωπευτικές άγονες γραμμές και στο πλαίσιο σύμπραξης δημοσίου – ιδιωτικού τομέα. Η συγκεκριμένη μελέτη θα πρέπει να προσδιορίσει τον τύπο του πράσινου πλοίου, το εναλλακτικό καύσιμο που θα μπορεί να χρησιμοποιεί, αλλά και να προσδιορίσει το σχήμα που θα εκτελεί τον εφοπλισμό που θα πρέπει είναι σε συνεργασία ιδιώτη επιχειρηματία και Δημοσίου (δήμοι – περιφέρειες κλπ.).
Παράλληλα το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) αναμένεται να προχωρήσει σύντομα και στην προκήρυξη
διεθνούς διαγωνισμού που αφορά την κατάρτιση αναλυτικής μελέτης, στρατηγικής και ανάπτυξης μηχανισμού χρηματοδότησης για τη σταδιακή ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου της χώρας.
Ο υπουργός Χρήστος Στυλιανίδης ελπίζει περί τα τέλη Ιουνίου του 2025 να έχει τη στρατηγική μελέτη και τον μηχανισμό χρηματοδότησης της σταδιακής ανανέωσης του στόλου.
