Γράφει ο Νίκος Ι. Σπανός
Ναύαρχος ΛΣ-ΕΛΑΚΤ (εα),
Πρώην Δ/ντής Λιμένων – Λιμενικής Πολιτικής & Λιμενικής Αστυνομίας,
Διεθνής Πραγματογνώμονας Επιστημών Ναυτιλίας
“Σπέτσες: Η Αλήθεια για το Παλιό Λιμάνι – Νόμιμη και Απαραίτητη η Απόφαση του Λιμεναρχείου”
Στις 20 Ιανουαρίου 2025, εκδόθηκε από το Λιμεναρχείο Σπετσών η απόφαση απαγόρευσης πρόσδεσης στα 77 ναύδετα (ρεμέτζα) στο Παλιό Λιμάνι των Σπετσών, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β’ 613/14.02.2025. Η απόφαση αυτή αποτελεί νόμιμη, θεσμικά κατοχυρωμένη και επιβεβλημένη ενέργεια, που αποσκοπεί στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αποτροπή αυθαίρετης εκμετάλλευσης δημόσιων λιμενικών υποδομών.
Νομική Βάση και Αρμοδιότητα του Λιμεναρχείου
Η απόφαση βασίζεται σε ισχυρό νομικό πλαίσιο, που επιτάσσει την απομάκρυνση των αυθαίρετων ρεμέτζων και την απαγόρευση χρήσης τους. Συγκεκριμένα, ερείδεται:
- Στο άρθρο 141, παρ. α’ του Ν.Δ. 187/1973 (Κώδικας Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου), που εξουσιοδοτεί τις Λιμενικές Αρχές να λαμβάνουν μέτρα για την ασφαλή λειτουργία των λιμανιών.
- Στα άρθρα 9, 11 (παρ. 1) και 295 της Υπουργικής Απόφασης 606/1978, που αφορά στον Γενικό Κανονισμό Λιμένα Σπετσών.
- Στο πρωτόκολλο κατεδάφισης, άρσης και απομάκρυνσης κτισμάτων, κατασκευών και έργων σε χώρους αιγιαλού-παραλίας και θάλασσας που εκδόθηκε από την Κτηματική Υπηρεσία Πειραιά-Νήσων και Δυτικής Αττικής (Τμήμα Αιγιαλού και Παραλίας).
Αυτή η απόφαση τεκμηριώνεται νομικά από:
- Τον Ν. 2971/2001 (ΦΕΚ 285/19.12.2001 τ. Α’), που ρυθμίζει τη διαχείριση των παράκτιων και θαλάσσιων ζωνών, απαγορεύοντας αυθαίρετες κατασκευές.
- Το άρθρο 18 του Ν. 5092/2024 (ΦΕΚ 33/4.3.2024 τ. Α’), που ενισχύει τις ρυθμίσεις περί προστασίας των δημοσίων λιμενικών χώρων.
- Την ΚΥΑ (ΦΕΚ Β’ 1393/7-10-2005), που καθορίζει τις διαδικασίες κατεδάφισης παράνομων εγκαταστάσεων σε θαλάσσιους χώρους.
- Το άρθρο 28 του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/21-9-11) σε συνδυασμό με το άρθρο 38 του Ν. 4178/2013 (ΦΕΚ 174/Α/8-8-2013), που εξειδικεύει τις διαδικασίες απομάκρυνσης αυθαιρέτων σε παραλιακές και θαλάσσιες ζώνες.
Ο Ρόλος του Λιμεναρχείου και η Αναγκαιότητα της Απόφασης
Βάσει των ανωτέρω, το Λιμεναρχείο Σπετσών, σε συνεργασία με την Κτηματική Υπηρεσία και τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, είχε την υποχρέωση και όχι την επιλογή να απαγορεύσει την πρόσδεση στα αυθαίρετα ρεμέτζα και να επιβλέψει την απομάκρυνσή τους. Ο Λιμενάρχης Σπετσών, Αντιπλοίαρχος Παναγιώτης Μαριδάκης, έλαβε την απόφαση αυτή με γνώμονα:
- Την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας: Η ύπαρξη μη ελεγμένων αγκυροβολίων δημιουργούσε σημαντικούς κινδύνους πρόκλησης ατυχημάτων και ζημιών στα ελλιμενισμένα σκάφη.
- Την αποκατάσταση της νομιμότητας: Τα αυθαίρετα ρεμέτζα είχαν παράνομα καταλάβει δημόσιο θαλάσσιο χώρο, αποτρέποντας την ελεύθερη και ισότιμη χρήση του λιμανιού από όλους τους χρήστες.
- Την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος: Οι αυθαίρετες αυτές εγκαταστάσεις δεν διέθεταν περιβαλλοντική μελέτη ή έγκριση, γεγονός που τις καθιστούσε δυνητικά επικίνδυνες για τη θαλάσσια οικολογία.
- Τη διαφανή και νόμιμη διαχείριση του λιμένα: Η απουσία ελεγχόμενης πρόσβασης σε αυτές τις θέσεις αγκυροβολίας ευνοούσε φαινόμενα αυθαίρετης εκμετάλλευσης, με ιδιώτες να αποκομίζουν οικονομικά οφέλη εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος.
Δεν Πρόκειται για Περιορισμό του Θαλάσσιου Τουρισμού
Αξίζει να διευκρινιστεί ότι η απόφαση δεν επηρεάζει τη λειτουργία του Παλιού Λιμανιού, ούτε περιορίζει την προσέγγιση και διέλευση των σκαφών αναψυχής και των επαγγελματικών τουριστικών σκαφών (Ε/Γ-Τ/Ρ πλοίων, θαλάσσιων ταξί και σκαφών αναψυχής). Οι κυβερνήτες αυτών των σκαφών συνεχίζουν να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο λιμάνι, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούν τους κανονισμούς ασφαλείας.
Η Κατάλληλη Διαχείριση των Λιμενικών Υποδομών προς Όφελος της Κοινωνίας
Η απομάκρυνση των αυθαίρετων ναύδετων ανοίγει τον δρόμο για:
- Τη σωστή χωροθέτηση των ελλιμενισμών, σύμφωνα με διεθνή ναυτιλιακά πρότυπα.
- Τη δημιουργία ενός θεσμικά κατοχυρωμένου και δίκαιου συστήματος διαχείρισης των λιμενικών θέσεων, το οποίο θα ενισχύσει τα δημόσια έσοδα και θα αποτρέψει καταχρηστικές πρακτικές.
- Την αναβάθμιση των υποδομών, ώστε να εξυπηρετούν με ασφάλεια και επαγγελματισμό τους χρήστες του λιμένα.
Τα έσοδα που θα προκύψουν από τη διαφανή και νόμιμη διαχείριση των ελλιμενισμών θα κατευθυνθούν αποκλειστικά προς όφελος των Σπετσιωτών, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και τη βελτίωση των λιμενικών υπηρεσιών.
Συμπέρασμα
Η απόφαση του Λιμεναρχείου Σπετσών ήταν αναπόφευκτη, απολύτως νόμιμη και αναγκαία για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης, της ασφάλειας και της εύρυθμης λειτουργίας του λιμένα. Η συνεργασία με την Κτηματική Υπηρεσία και τις αρμόδιες αρχές επιβεβαιώνει τη συντονισμένη και τεκμηριωμένη δράση του κράτους απέναντι σε αυθαίρετες κατασκευές που δεν εξυπηρετούσαν το κοινό συμφέρον.
Οποιαδήποτε αντίδραση απέναντι στην εφαρμογή του νόμου και της δημόσιας τάξης δεν εξυπηρετεί τον θαλάσσιο τουρισμό και την οικονομία του νησιού, αλλά αντίθετα, διαιωνίζει αδιαφανείς πρακτικές και θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων.
Η νομιμότητα, η διαφάνεια και η ασφάλεια των ελληνικών λιμανιών είναι αδιαπραγμάτευτες αξίες, και η απόφαση του Λιμεναρχείου Σπετσών συνιστά υπόδειγμα σωστής λιμενικής διαχείρισης και προστασίας του δημοσίου συμφέροντος.
