Τεράστιες είναι οι δυνατότητες που παρουσιάζονται για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία και την αμυντική θωράκιση της χώρας από την επικείμενη συμφωνία για τα υπερσύγχρονα μαχητικά.
Μπροστά σε ένα σημαντικό δίλημμα βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση όσον αφορά το μέλλον της αεροδιαστημικής βιομηχανίας της χώρας και της αποτρεπτικής ισχύος της Πολεμικής Αεροπορίας. Συγκεκριμένα, εντός του έτους, η Ελλάδα πρόκειται να παραγγείλει από τις ΗΠΑ συνολικά 20 μαχητικά F-35A, τα οποία θα προσδώσουν στη χώρα μας αδιαμφισβήτητο επιχειρησιακό πλεονέκτημα χάρη στις stealth και στις δικτυοκεντρικές τους δυνατότητες, καθώς και στα προηγμένα συστήματα ραντάρ και ηλεκτρονικού πολέμου που διαθέτει το αμερικανικό μαχητικό. Ελληνες και Τούρκοι στρατιωτικοί αναλυτές συμφωνούν ότι το F-35A θα αποτελέσει το κυριότερο αποτρεπτικό όπλο της Ελλάδας, ένα οπλικό σύστημα που αλλάζει τα δεδομένα στην περιοχή μας.
Ομως, προτού η Ελλάδα προχωρήσει στην παραγγελία του αεροσκάφους, θα πρέπει να αποφασίσει εάν η Πολεμική Αεροπορία θα αποκτήσει τα F-35A υπογράφοντας ταυτόχρονα Συμφωνία SSI (Συμφωνία Ασφάλειας Εφοδιασμού και Πληροφοριών) για την κατασκευή των ειδικών υποδομών που απαιτούνται για την υποστήριξη του μαχητικού, καθώς και για τη συμμετοχή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕΑΒΙ) στο διεθνές κατασκευαστικό πρόγραμμα του μαχητικού, ή θα επιλέξει εξαρχής να αφήσει τα αεροσκάφη στην τύχη τους και την ΕΑΒΙ εκτός του μεγαλύτερου σε εξέλιξη αεροναυπηγικού προγράμματος στον κόσμο.
Η Συμφωνία SSI
Η Συμφωνία SSI περιλαμβάνει τη διασφαλισμένη, μελετημένη και κοστολογημένη μακροχρόνια υποστήριξη του μαχητικού από τη Lockheed Martin, με την απόδοση από την κατασκευάστρια εταιρεία στην Πολεμική Αεροπορία των ειδικών υποδομών υποστήριξης που απαιτούνται (όπως κέντρο κυβερνο-ασφάλειας, κτίρια υποστήριξης, εγκαταστάσεις ασφαλείας), καθώς και τη βιομηχανική συμμετοχή της ΕΑΒΙ στην κατασκευή του μαχητικού, η οποία θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη για την ελληνική βιομηχανία, την οικονομία και την τεχνολογική ανάπτυξη της χώρας.
Εάν η Ελλάδα δεν αποδεχθεί την ολοκληρωμένη πρόταση των Αμερικανών για την υποστήριξη του αεροσκάφους και τη βιομηχανική συμμετοχή της Ελλάδας στην παραγωγή του F-35A, τότε η κατασκευάστρια εταιρεία θα απαλλαγεί από τις παραπάνω δεσμεύσεις, με αποτέλεσμα η Πολεμική Αεροπορία να πρέπει από μόνη της, με δική της τεχνογνωσία, κάποια στιγμή στο μέλλον (εάν υπάρχουν τότε χρήματα), να υλοποιήσει τα εξειδικευμένα έργα υποστήριξης του μαχητικού και να αναλάβει την ευθύνη παραλαβής και αξιοποίησής του σε αυτές τις υποδομές.
Την ίδια στιγμή, η απόρριψη της SSI από την Ελλάδα θα έχει ως αποτέλεσμα η ΕΑΒΙ να χάσει τη μεγαλύτερη ευκαιρία στην ιστορία της για την ανάπτυξη και τη μακροχρόνια επιβίωσή της. Ειδικότερα, όσον αφορά την ΕΑΒΙ, η υπογραφή της Συμφωνίας SSI θα αποφέρει στην ελληνική βιομηχανία:
– Την ενσωμάτωση της ΕΑΒΙ στην εφοδιαστική αλυσίδα του μεγαλύτερου αεροναυπηγικού κατασκευαστικού προγράμματος στον κόσμο.
– Την ενδυνάμωση των βιομηχανικών σχέσεων της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, αφού η χώρα μας αναδεικνύεται σε συνεργάτη της αμερικανικής αεροναυπηγικής βιομηχανίας για πολλές δεκαετίες.
– Τη μεταφορά τεχνολογίας (ToT) για την κατασκευή ή συντήρηση στην Ελλάδα τμημάτων του F-35A.
– Τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΑΒΙ μέσα από αυτή την παραγωγική διαδικασία.
– Την αύξηση της απασχόλησης στον τομέα της αεροναυπηγικής και υψηλής τεχνολογίας και την επιστροφή στην Ελλάδα επιστημόνων που είχαν φύγει στο εξωτερικό.
– Τη μακροχρόνια αύξηση εσόδων για την ΕΑΒΙ, την ελληνική οικονομία και το ελληνικό κράτος, από τις εξαγωγές, που μπορούν να φτάσουν τα 500 εκατ. ευρώ έως 1 δισ. ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια, σε χώρες που ήδη έχουν αγοράσει ή πρόκειται να αγοράσουν το F-35A (περισσότερα από 2.500 F-35 πρόκειται να αγοραστούν τα επόμενα χρόνια).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του οφέλους που θα έχει η συμμετοχή της ΕΑΒΙ στην παραγωγή του F-35A είναι η περίπτωση της ΕΑΒ, της οποίας το 75% της παραγωγής της αφορά προγράμματα βιομηχανικής συνεργασίας και SSI που σχετίζονται με την παλαιότερη αγορά των F-16 από την Πολεμική Αεροπορία πριν από δεκαετίες, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin έχει επιστρέψει στην ελληνική οικονομία, μέσα από βιομηχανικές συνεργασίες παλαιότερων συμβάσεων, το 52% της αξίας αυτών.
Στις άλλες χώρες
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι διεθνείς χρήστες του F-35A, τόσο αυτοί που εντάχθηκαν στην αρχή του προγράμματος επενδύοντας κεφάλαια (Ιταλία, Βρετανία, Δανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Καναδάς, Αυστραλία), όσο και εκείνοι που παρήγγειλαν το μαχητικό αργότερα (Φινλανδία, Πολωνία, Γερμανία, Νότια Κορέα, Ελβετία, Βέλγιο, Ιαπωνία) υπέγραψαν Συμφωνία Βιομηχανικής Συνεργασίας για την κατασκευή τμημάτων και υποσυστημάτων του μαχητικού, συμμετέχοντας στην εφοδιαστική αλυσίδα του προγράμματος. Μέσα από τις επιμέρους Συμφωνίες Βιομηχανικής Συνεργασίας, οι χώρες που επέλεξαν το αμερικανικό μαχητικό έφεραν στη βιομηχανία τους μακροχρόνιες συμβάσεις παραγωγής, που είχαν ως αποτέλεσμα τη διασφάλιση της απασχόλησης σε χιλιάδες εργαζομένους, αφού μόνο στη Φινλανδία, η οποία πρόσφατα αγόρασε το F-35A, θα απασχοληθούν στην παραγωγή τμημάτων του μαχητικού άμεσα 4.500 εργαζόμενοι και έμμεσα επιπλέον 1.500!
Η υλοποίηση του περιεχομένου της Συμφωνίας SSI είναι στην πραγματικότητα μια σημαντική επένδυση στις υποδομές της άμυνας της χώρας και στην ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι για να αναπτυχθεί μια χώρα οικονομικά και κοινωνικά απαιτούνται επενδύσεις και πιο συγκεκριμένα στους τομείς τεχνολογικής αιχμής, όπως η αεροδιαστημική βιομηχανία.
Το μακροχρόνιο κόστος
Εάν η Ελλάδα δεν ζητήσει από τις ΗΠΑ την αποστολή μιας Συμφωνίας SSI για να μελετήσει τις αμερικανικές προτάσεις, δεν θα μπορεί αργότερα να αιτηθεί τη συμμετοχή της Lockheed Martinστα προγράμματα που αναφέρθηκαν νωρίτερα.
Κατά αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα θα αναλάβει το ρίσκο για την ορθή και πιστοποιημένη κατασκευή των υποδομών του F-35A, ενώ θα χαθεί για πάντα η ευκαιρία για τη μακροχρόνια συμμετοχή της ΕΑΒΙ στο διεθνές πρόγραμμα κατασκευής του μαχητικού.
Από την άλλη πλευρά, η αποστολή στις ΗΠΑ ενός αιτήματος για τη σύναψη της Συμφωνίας SSI δεν δεσμεύει την Ελλάδα, αφού, μετά τη μελέτη των αμερικανικών προτάσεων, ακολουθεί η λεπτομερής διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ ο τελικός προσδιορισμός των προς υλοποίηση έργων και των τομέων της βιομηχανικής συνεργασίας θα είναι καθαρά ελληνική απόφαση. Επομένως, θα ήταν συνετό να μην υιοθετηθούν βιαστικές επιλογές ούτε υπερβολικά απλοποιημένες αναλύσεις αναφορικά με τη σημασία της Συμφωνίας SSI. Το επιστέγασμα είναι ότι η Πολεμική Αεροπορία πρέπει να προχωρήσει σε αυτή τη μικρή επένδυση για να ενισχύσει την ανάπτυξη της ΕΑΒΙ.
Σύμφωνα με υπολογισμούς, η συγκεκριμένη επένδυση (πέραν των αναγκαίων υποδομών) θα είναι κάτω των 70 εκατ. δολαρίων, τα οποία μέσα σε μια δεκαετία θα αποδώσουν στην ΕΑΒΙ έσοδα 500 εκατ. – 1 δισ. ευρώ από τις εξαγωγές και το υποκατασκευαστικό έργο που θα υλοποιήσει. Εάν η Πολεμική Αεροπορία δεν εντάξει την ΕΑΒΙ στο βιομηχανικό πρόγραμμα του F-35Α, μπορεί σήμερα να γλιτώσει τη δαπάνη μερικών εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά στο μέλλον το κόστος για την Πολεμική Αεροπορία θα είναι πολλαπλάσιο των χρημάτων που θεωρητικά εξοικονόμησε και κάποιος θα πρέπει να εξηγήσει στους Ελληνες φορολογουμένους για ποιο λόγο επιλέχθηκε αυτή η πολιτική.
Οπως συμπεραίνεται από τα παραπάνω, η μη υλοποίηση αυτής της μικρής επένδυσης συνιστά μια πραγματικά κοντόφθαλμη επιλογή, η οποία θα κοστίσει στο σύντομο μέλλον τεράστια επιπρόσθετα ποσά στην Πολεμική Αεροπορία και στο ελληνικό κράτος, ενώ θα στερήσει από την ΕΑΒΙ και από τους Ελληνες πολίτες εξαγωγικές παραγγελίες, έσοδα, τεχνογνωσία και ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Μια τόσο μεγάλη επένδυση όπως η αγορά των F-35A, απαιτεί σωφροσύνη, μεθοδική ανάλυση των δεδομένων, ανταλλαγή απόψεων με τις ΗΠΑ και στρατηγικό σχεδιασμό, διότι η αγορά των μαχητικών αυτών είναι μια στρατηγική επένδυση για την άμυνα αλλά και για την αμυντική βιομηχανία της Ελλάδας, με μακροχρόνια πολλαπλασιαστικά οφέλη, και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με ελαφρότητα.
