Δεκτή έκανε το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Καλαμάτας την ένσταση έλλειψης δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων για την εκδίκαση των εννιά Αιγυπτίων για τις κατηγορίες της εγκληματικής οργάνωσης και της πρόκλησης ναυαγίου, ενώ αθώωσε για την κατηγορία της διακίνησης μεταναστών και της παράνομης εισόδου λόγω έλλειψης αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος. Το δικαστήριο έκρινε δηλαδή ότι οι εννιά ουδέποτε σχεδίασαν, ουδέποτε σκέφτηκαν και κυρίως ουδέποτε πληρώθηκαν για να μεταφέρουν τους επιβαίνοντες του αλιευτικού σκάφους Αντριάνα από το Τομπρούκ της Λιβύης προς την ελληνική επικράτεια, ενώ δεν μετέφεραν ούτε τους εαυτούς τους, δεδομένου ότι οι ίδιοι κατέληξαν εντός της ελληνικής επικράτειας κατόπιν των ενεργειών του Λιμενικού.
Στη δίκη ήταν παρόντες εκτός από τους εννιά κατηγορούμενους εμφανίστηκαν ως μάρτυρες κατηγορίες ο Λιμενικός και καπετάνιος του ΠΠΛΣ 920, Μίλτος Ζουριδάκης, Λιμενικός του Λιμεναρχείου Καλαμάτας Ηρακλής Τορνατζής, ενώ στο ακροατήριο βρισκόταν επιζώντας του ναυαγίου της Πύλου και αδελφός κατηγορουμένου, εκπρόσωπος της Αιγυπτιακής Πρεσβείας, συγγενείς των θυμάτων, δημοσιογράφοι εγχώριων και διεθνών μέσων ενημέρωσης και μέλη οργανώσεων.
Εντύπωση ωστόσο προκαλεί ότι για την εκδίκαση της υπόθεσης επιλέχθηκε μια μικρή δικαστική αίθουσα από την οποία είχαν αφαιρέσει τουλάχιστον μια σειρά θέσεων για το ακροατήριο, υποχρεώνοντας τους παρόντες να βρίσκονται όρθιοι και να υπομένουν τις συνεχείς εκκλήσεις της αστυνομίας να αποχωρήσουν – παρά το γεγονός ότι η δίκη είναι δημόσια- με τους αστυνομικούς να επικαλούνται τις εντολές της προέδρου.
Όταν εισήλθε η έδρα στην αίθουσα, οι συνήγοροι υπεράσπισης των εννιά εξέφρασαν την αναγκαιότητα να διασφαλιστούν θέσεις για το ακροατήριο για να μπορούν οι δημοσιογράφοι να ασκήσουν το δικαίωμα τους και την υποχρέωση τους να καλύψουν και να δημοσιεύσουν μια ακροαματική διαδικασία μεγάλου δημοσίου ενδιαφέροντος. Έτσι, αφού υπήρξε πρώτα ένταση με την εισαγγελέα να ζητά να βγουν έξω όλοι οι όρθιοι, με την πρόεδρο ωστόσο να μη δίνει τέτοια εντολή, η δικαστική αστυνομία πρόσθεσε άλλα δέκα καθίσματα.
«Αν δικάσουμε σήμερα, αυτό θα συνιστά δίκη προθέσεων»
Η δίκη ξεκίνησε με τους δικηγόρους να υποβάλουν την ένσταση έλλειψης δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων να δικάσουν, προσκομίζοντας σχετικά έγγραφα από τέσσερις παρόμοιες αποφάσεις: το δικαστήριο της Ρόδου δέχτηκε δυο φορές το ότι η χώρα μας δεν είναι αρμόδια να δικάζει εγκλήματα που τελούνται από αλλοδαπούς σε διεθνή ύδατα, ομοίως το δικαστήριο των Χανίων και του Ηρακλείου.
Οι δικηγόροι στάθηκαν και στο πρώτο βούλευμα που είχε εκδοθεί πριν μερικούς μήνες και απέρριπτε την ένσταση, σχολιάζοντας την αιτιολόγηση της απόφασης ως «νομική ακροβασία». Ουσιαστικά ισχυριζόταν ότι βεβαίως και είναι ελληνική υπόθεση, διότι εφόσον οι πρόσφυγες ξεκίνησαν από το Τομπρούκ της Λιβύης με μη αξιόπλοο μέσο, γνώριζαν την πιθανότητα ότι ίσως καταλήξουν και στην Ελλάδα. Σχολιάζοντας το συγκεκριμένο βούλευμα κατά την ακροαματική διαδικασία, ένας εκ των συνηγόρων υπεράσπισης, ο Σπύρος Πανταζής, έκανε λόγο για «νομική ακροβασία που οδηγεί σε δίκη προθέσεων».
Ο συνήγορος υπεράσπισης Δημήτρης Χούλης, είπε: «Δεν μπορούμε να λέμε ότι το ένα δικαστήριο αναγνωρίζει ότι η ελληνική δικαιοσύνη είναι αναρμόδια και το άλλο να λέει ότι είναι αρμόδια. Έχουμε νόμους τα δικαστήρια δικάζουν με την αρχή της νομιμότητας και όχι την αρχή της σκοπιμότητας. Το αν έχουμε αρμοδιότητα γ όχι είναι πιο σημαντικό από την αθωότητα τους. Η ελληνική δικαιοσύνη δεν μπορεί να δικάζει κάθε φορά αλλιώς. Είναι από τις περιπτώσεις που ούτε πέρασαν από τη χώρα ούτε είχαν σκοπό να περάσουν από τη χώρα, οι πράξεις του λιμενικού τους έφεραν στη χώρα», είπε.
Σχετικά με το βούλευμα που κατά την προανάκριση απέρριπτε την ένσταση για έλλειψη δικαιοδοσίας, ο Σπύρος Πανταζής ανέπτυξε τη σκέψη του σε ένα κλίμα συνεχών διακοπών από την έδρα. «Εμείς ήρθαμε εδώ να πούμε αυτά που πρέπει να πούμε. Αν δεν θέλετε να μας ακούσετε να διακόψετε», είπε στην πρόεδρο και συνέχισε: «Το βούλευμα ερμηνεύει προθέσεις. Ερμηνεύει σκέψεις. Αν προχωρήσουμε σήμερα αυτό θα συνιστά δίκη προθέσεων. Υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα στοιχεία. Οι συγκεκριμένοι εννιά είναι και οι ίδιοι ναυαγοί. Άπαντες ανέφεραν ότι ο στόχος δεν ήταν η Ελλάδα. Αν σήμερα δικάσουμε θα βρεθούμε στο αδιέξοδο η Ρόδος να είναι αναρμόδια και η Καλαμάτα αρμόδια. Η Κρήτη αναρμόδια αλλά η Καλαμάτα αρμόδια. Το ποινικό δίκαιο είναι η ατμομηχανή αυτής της χώρας. Μην αναγάγετε τη χώρα στον τιμωρό που ο ιστορικός νομοθέτης δεν τόλμησε», είπε.
Στη συνέχεια ο δικηγόρος Αλέξης Γεωργούλης παρέδωσε στην έδρα τις αποφάσεις προηγούμενων δικαστηρίων που θέτουν την ελληνική δικαιοσύνη αναρμόδια να δικάσει εγκλήματα τα οποία τελέστηκαν σε διεθνή ύδατα, και ακολούθησε η αγόρευση της εισαγγελέως.
Αποδεικτική διαδικασία για το πού έγινε το ναυάγιο – «Όταν απαντηθεί αυτό θα αποφασίσουμε»
Η εισαγγελέας δεν θεώρησε αυταπόδεικτη αλήθεια την τοποθεσία του ναυαγίου. Εξέφρασε την άποψη ότι υπάρχουν ερωτήματα τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν για να αποδειχθεί εάν το ναυάγιο πράγματι συνέβη σε διεθνή ύδατα καθώς αυτό δεν αναφέρεται στο κατηγορητήριο. Υποστήριξε ότι υπάρχουν ερωτήματα αναπάντητα: Πού έπλεε το Αντριάνα; Εισχώρησε κατ’ ελάχιστο στην αιγιαλίτιδα ζώνη μας; Ποιος ήταν ο προορισμός; «Έχουν απαντηθεί τα ερωτήματα αυτά; Όταν απαντηθούν αυτά θα δούμε αν είναι δική μας υπόθεση ή όχι. Προτείνω να συνεχίσουμε», είπε.
Καπετάνιος ΠΠΛΣ 920: «Η βύθιση του Αντριάνα συνέβη στα διεθνή ύδατα και δεν προέκυψε ότι σταθμός των μεταναστών ήταν η Ελλάδα»
Η έδρα του δικαστηρίου συμφώνησε ότι πρέπει να προχωρήσει η αποδεικτική διαδικασία εστιάζοντας αποκλειστικά στο σημείο που βυθίστηκε το Αντριάνα και σε τίποτα άλλο. Κάλεσε τον καπετάνιο του ΠΠΛΣ 920, ο οποίος ερευνάται για τη ρυμούλκηση ως αίτιο της βύθισης στο Ναυτοδικείο Πειραιά, και προχώρησε σε ερωτήσεις.
«Είμαι καπετάνιος του ΠΠΛΣ 920», ανέφερε και ερωτήθηκε αν γνώριζε από πού ξεκίνησε το αλιευτικό σκάφος των προσφύγων και αν είχε πρόθεση να εισέλθει σε λιμάνι της Ελλάδας. Ακόμη ερωτήθηκε που έγινε το ναυάγιο και μέχρι ποια απόσταση είναι η ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη. Εκείνος ανέφερε:
«Δεν είναι δική μου αρμοδιότητα από που ξεκίνησε. Άκουσα αργότερα ότι ξεκίνησε από το Τομπρούκ με κατεύθυνση την Ιταλία χωρίς πρόθεση να εισέλθει σε λιμάνι της Ελλάδας. Το περιστατικό συνέβη στα 47 ναυτικά μίλια από την Πύλο και η αιγιαλίτιδα ζώνη έχει επεκταθεί στα 12. Η βύθιση του Αντριάνα συνέβη εκεί και δεν προέκυψε με κάποιο τρόπο ότι σταθμός ήταν η Ελλάδα. Εμείς ενημερωνόμαστε για την τοποθεσία από το θάλαμο επιχειρήσεων ή από τη Frontex. Είναι υποκειμενική η ενημέρωση για τον προορισμό των πλοίων διότι μπορεί να αναφέρεται ότι ένα πλοίο κινείται προς την Ιταλία και ξαφνικά να στραφεί προς Ελλάδα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μου έδωσαν ένα στίγμα στα 50 ναυτικά μίλια από την Ελλάδα. Σε ελληνική ζώνη διάσωσης αλλά σε διεθνή ύδατα», κατέθεσε και δεν ρωτήθηκε τίποτα άλλο για την ουσία της υπόθεσης, όπως άλλωστε είχαν ξεκαθαρίσει οι δικαστές.
Στον λιμενικό Καλαμάτας, Ηρακλή Τορνατζή, πραγματοποιήθηκαν οι ίδιες ερωτήσεις και έδωσε τις ίδιες απαντήσεις. Επιπλέον ερωτήθηκε πόση ώρα χρειάζεται ένα πλοίο για να βρεθεί από τα 47 ναυτικά μίλια στα 12 ναυτικά μίλια, δηλαδή εντός της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης.
«Χρειάζονται πολλές ώρες. Εξαρτάται με τι ταχύτητα κινείται ένα πλοίο. Το συγκεκριμένο ήταν υπερφορτωμένο και χρειάζονταν αρκετές ώρες», είπε.
«Ήδη από το κατηγορητήριο και τα αναγνωστέα αυτού προκύπτει και το ακριβές στίγμα όπου εντοπίστηκε το σκάφος και στη συνέχεια συνέβη η βύθιση του. Στα αναγνωστέα προκύπτει με σαφήνεια ότι βρισκόμαστε στα 50 ναυτικά μίλια. Από το ημερολόγιο γέφυρας προκύπτει ότι βρισκόμαστε στα διεθνή ύδατα. Θα μπορούσαμε να σας προσκομίσουμε πλήθος εγγράφων», είπε η Έφη Δούση με όλους τους δικηγόρους να συντάσσονται και την δικηγόρο Νατάσα Νταϊλιάνη να προσθέτει ότι «όχι μόνο έχουμε ένα στίγμα των προσφύγων, αλλά είναι και το μόνο πλησιέστερο».
Ακολούθησε η εξέταση των εννιά κατηγορουμένων. Άπαντες κατέθεσαν ότι ξεκίνησαν από τη Λιβύη με προορισμό την Ιταλία και ουδέποτε σκέφτηκαν ως σταθμό τους την Ελλάδα. Άπαντες κατέθεσαν ότι είναι και οι ίδιοι διακινούμενοι, ότι πλήρωσαν για τη μεταφορά τους, ότι στόχος τους ήταν μια καλύτερη ζωή για να βοηθήσουν την οικογένεια τους. Άπαντες κατέθεσαν ότι δεν γνώριζαν γιατί κατέληξαν στη φυλακή, ενώ ένας εκ των κατηγορουμένων κατέθεσε ότι τον πήραν από το νοσοκομείο και τον έστειλαν στη φυλακή αμέσως. Άπαντες υποστήριξαν την αθωότητα τους ενώ όπως και στην προηγούμενη περίπτωση το δικαστήριο δεν προχώρησε σε ερωτήσεις ουσίας.
Με σύμφωνη γνώμη εισαγγελέα και προέδρου: Αναρμόδιο το δικαστήριο για την πρόκληση ναυαγίου και την εγκληματική οργάνωση, αθώοι για διακίνηση και παράνομη είσοδο
Η εισαγγελέας εξήγησε αναλυτικά τον τρόπο με τον οποίο θεμελιώνεται η δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων, αλλά και τις περιπτώσεις που αυτά έχουν αρμοδιότητα ακόμη και σε διεθνή ύδατα όπως για παράδειγμα σε περίπτωση πειρατείας ή δουλεμπορίου. «Η παράνομη μεταφορά μεταναστών ωστόσο δεν είναι το ίδιο με τη μεταφορά δούλων. Οπότε δεν θεμελιώνεται η δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων», είπε και πρότεινε την έγκριση της ένστασης για την έλλειψη δικαιοδοσίας και την αθώωσή τους για τα υπόλοιπα αδικήματα. Την πρόταση την υιοθέτησε και η πρόεδρος της έδρας με αποτέλεσμα το ακροατήριο να ξεσπάσει σε χειροκροτήματα, αγκαλιές και κλάματα, ενώ ακούστηκαν συνθήματα υπέρ των μεταναστών.
